Ένα ευρωπαϊκό έργο για την Εφαρμογή της Κλιματικής Προσαρμογής και Ανθεκτικότητας στην Περιοχή της Μεσογείου
- Το έργο CARDIMED χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Horizon Europe» της Ευρωπαϊκής Ένωσης με συνολικό προϋπολογισμό περίπου 21,5 εκατομμύρια Ευρώ. Το «Horizon Europe» αποτελεί το βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία. Αντιμετωπίζει την κλιματική αλλαγή, βοηθά στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και ενισχύει την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη της ΕΕ.
- Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, μαζί με περισσότερους από 130 εκπροσώπους από τους 51 οργανισμούς που αποτελούν την κοινοπραξία του έργου, συμμετείχε στην Εναρκτήρια Συνάντηση του CARDIMED που πραγματοποιήθηκε στη Αθήνα στις 27-29 Σεπτεμβρίου 2023.
Το ερευνητικό έργο CARDIMED θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή στη Μεσόγειο επιστρατεύοντας λύσεις που βασίζονται στη φύση (Nature-based Solutions). Το έργο θα επιδείξει 47 διαφορετικές λύσεις που βασίζονται στη φύση μέσω 83 παρεμβάσεων σε 10 περιφέρειες και 20 τοποθεσίες. Οι συμμετέχουσες κοινότητες θα ιδρύσουν την «CARDIMED Resilience Alliance» («Συμμαχία για την Ανθεκτικότητα του CARDIMED»), η οποία θα λειτουργήσει ως μέσο για την επέκταση του δικτύου. Η Συμμαχία αναμένεται να έχει 28 περιφέρειες και 70 κοινότητες στο δίκτυο μέχρι το 2030, να δημιουργήσει 8000 θέσεις εργασίας στον τομέα των φυσικών συστημάτων και να επιστρατεύσει πάνω από 450 εκατομμύρια ευρώ σε επενδύσεις για την κλιματική ανθεκτικότητα.
Οι δράσεις του έργου οργανώνονται σε 4 πυλώνες, οι οποίοι παρουσιάζονται στη συνέχεια.
- Πυλώνας 1: Ψηφιακές υποδομές
- Πυλώνας 2: Κοινωνική και οικονομική ανθεκτικότητα
- Πυλώνας 3: Το πλέγμα Νερού-Ενέργειας-Τροφής-Οικοσυστημάτων
- Πυλώνας 4: Φυσικές λύσεις
Πιλοτικές εφαρμογές CARDIMED
Στο πλαίσιο του έργου θα πραγματοποιηθούν πιλοτικές εφαρμογές (Demo Sites) σε 9 περιφέρειες στις εξής χώρες: Ελλάδα (2), Ιταλία (2), Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Τουρκία, Κύπρος. Με 80 παρεμβάσεις στις τοποθεσίες των πιλοτικών εφαρμογών το έργο θα εφαρμόσει, θα δοκιμάσει και θα επιδείξει πάνω από 40 είδη φυσικών λύσεων που προωθούν την κυκλική οικονομία και στηρίζουν τον ψηφιακό, κοινωνικό και συστημικό μετασχηματισμό προς την κλιματική ανθεκτικότητα. Επίσης έχουν επιλεχθεί 5 επιπλέον περιφέρειες όπου θα υλοποιηθούν κάποιες από τις δοκιμασμένες λύσεις των πιλοτικών εφαρμογών.
Πεδίο εφαρμογής στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου
Οι παρεμβάσεις στο πλαίσιο του έργου θα υλοποιηθούν στα νησιά Μύκονο και Σίφνο. Οι λύσεις θα επικεντρωθούν σε συνδυασμό λύσεων που βασίζονται στη φύση (NBS), εξαιρετικά καινοτόμων τεχνολογιών επεξεργασίας και επαναχρησιμοποίησης νερού/λυμάτων, ανακύκλωσης θρεπτικών ουσιών, αναβιωμένων παραδοσιακών τεχνικών διαχείρισης νερού και πράσινων/γκρίζων υποδομών για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, του κινδύνου πλημμύρας, της απώλειας βιοποικιλότητας, της αγροτικής παραγωγικότητας και της κυκλικής οικονομίας. Το πιλοτικό θα επιδείξει την αξιοποίηση μη συμβατικών πηγών νερού όπως τα όμβρια ύδατα, τα υπόγεια ύδατα και τα λύματα, μέσω NBS.
- Στη Μύκονο, μέσω μιας σειράς λύσεων που βασίζονται στη φύση για τη συλλογή βρόχινου νερού, επιτυγχάνεται η επαναφόρτιση του υδροφόρου ορίζοντα κατά την υγρή περίοδο και κατά συνέπεια το νερό ανακτάται κατά την ξηρή περίοδο. Το συγκομιζόμενο νερό αξιοποιείται για οικιακή χρήση (π.χ. έκπλυση τουαλέτας) και για γεωργική άρδευση, καθώς 0,6 εκτάρια ρίγανης και λεβάντας καλλιεργούνται με το συλλεγόμενο νερό με στάγδην άρδευση. Τα συν-πλεονεκτήματα του συστήματος περιλαμβάνουν τη μείωση του κινδύνου πλημμύρας και την παραγωγή αιθέριου ελαίου που προσφέρει οικονομικές ευκαιρίες.
- Στη Σίφνο ένα δίκτυο τουλάχιστον 180 παραδοσιακών πέτρινων φραχτών θα κατασκευαστεί στο ρέμα των Καμάρων για την παροχή νερού για τη γεωργική γη, τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, τη βελτίωση των συνθηκών βιοποικιλότητας στην περιοχή και τη μείωση του κινδύνου πλημμύρας στην τουριστική περιοχή.
Εταιρικό σχήμα CARDIMED
Στο έργο συμμετέχουν 51 εταίροι από 12 χώρες-μέλη της ΕΕ (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία, Πορτογαλία, Κύπρος, Ολλανδία, Βέλγιο, Γερμανία, Αυστρία, Μάλτα, Κροατία), το Ηνωμένο Βασίλειο και την Τουρκία. Το εταιρικό σχήμα αποτελείται από Πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα, Περιφέρειες, Δήμους, τοπικούς, εθνικούς, ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, βιομηχανίες.
Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Ορίζοντα Ευρώπη, του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την έρευνα και την καινοτομία για την περίοδο 2021-2027, που αποσκοπεί στη σύνδεση της έρευνας και καινοτομίας με άξονα έξι βασικές ευρωπαϊκές προτεραιότητες: την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τον ψηφιακό μετασχηματισμό των κοινωνιών και της οικονομίας, την ευημερία και ασφάλεια των πολιτών, καθώς και την προστασία της ευρωπαϊκής δημοκρατίας. Συγκεκριμένα, το CARDIMED αποτελεί μέρος της αποστολής της ΕΕ για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, και υλοποιείται στο πλαίσιο της πρόσκλησης ερευνητικών έργων HORIZON-MISS-2022-CLIMA-01 “Δράσεις Έρευνας και Καινοτομίας για την υποστήριξη της υλοποίησης της Αποστολής της ΕΕ για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή”.
