Συνέντευξη
στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ»
Ποιο αισθάνεστε να υπήρξε το καταλυτικότερο πρόσωπο της παιδικής σας ηλικίας;
Αναμφισβήτητα η μητέρα μου. Με την αγαθή, καλοσυνάτη, χριστιανική προσέγγιση των πραγμάτων, ήταν αυτή που με επηρέασε αποφασιστικά ώστε να επιδιώκω να κάνω πάντα κάτι καλό. Δεν ήταν μια μορφωμένη γυναίκα, ήταν μια γυναίκα του χωριού, που αγαπούσε πάρα πολύ τους ανθρώπους.
Ποια είναι τα διαβάσματα των νεανικών σας χρόνων που έχουν χαραχτεί εντονότερα στη μνήμη σας;
Πάρα πολλά βιβλία και πάρα πολλοί συγγραφείς. Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Καζαντζάκης, Βενέζης. Ο Μαρκούζε με τον «Μονοδιάστατο άνθρωπο». Κυρίως όμως ο Έλντριτζ Κλίβερ με το βιβλίο του «Ψυχή στον πάγο». Ενας συγγραφέας που υπήρξε ηγέτης στους Μαύρους Πάνθηρες και είχε μάλιστα καταδικαστεί. Μου είχε κάνει βαθιά εντύπωση μια φράση του που έλεγε «Δεν αξίζει να ζεις αν δεν έχεις βρει έναν λόγο για τον οποίο αξίζει να πεθάνεις».
Βέβαια μεγαλώνοντας παρατηρείς τις έννοιες αυτές ν’ αλλοιώνονται μέσα σου, δεν είναι εύκολο να λες ότι έχεις βρει έναν λόγο για να πεθάνεις όταν έχεις παιδιά και θέλεις να τα προστατεύσεις και ξέρεις πως πρέπει να συνεχίσεις να ζεις.
Σε οποιαδήποτε περίπτωση όμως είναι λυπηρό να βλέπεις νέους ανθρώπους, ακόμη κι αν δεν είναι δυνατόν να διαμορφωθεί η ζωή τους με αξίες αυτού του βεληνεκούς, να τις αγνοούν. Σημασία πάντως έχει να διαβάζει κανείς πολύ και να διαβάζει συνεχώς.
Ποια μορφή τέχνης αισθάνεστε ως τη συγγενέστερή σας;
Ολες οι μορφές τέχνης με συγκινούν, όμως εκείνη που με συγκινεί ιδιαίτερα και της αφιερώνω πολύ χρόνο είναι η ζωγραφική. Εστω κι αν ο ίδιος δεν μπορώ να ζωγραφίσω ούτε ένα απλό καραβάκι.
Πάντα όταν βρίσκομαι στη Νέα Υόρκη, θα πάω στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης και θα μείνω για ώρα μπροστά στις «Λουόμενες» του Πικάσο, ένα έργο – αφετηρία της σουρεαλιστικής τέχνης στην Ελλάδα. Πρόσφατα, επίσης στη Νέα Υόρκη, είδα την εκπληκτική έκθεση ενός μεγάλου Αμερικανού ζωγράφου, του Έντουαρντ Χόπερ. Μου αρέσουν όμως πάρα πολύ και οι Έλληνες ζωγράφοι.
Ποιο ταξίδι από όσα έχετε κάνει έως σήμερα σας έχει προκαλέσει τις ζωηρότερες εντυπώσεις;
Λόγω της τεράστιας αγάπης μου για τη ζωγραφική, το ταξίδι μου στη Ρώμη ήταν αυτό που με απογείωσε τελείως. Το να έχεις διαρκώς μπροστά στα μάτια σου τα έργα του Μιχαήλ Άγγελου, του Τιτσιάνο, όλων των μεγάλων ζωγράφων, σε κάνει να αισθάνεσαι πως ζεις μέσα σ’ έναν μύθο.
Το ταξίδι στην Αιώνια Πόλη είναι το συναρπαστικότερο ταξίδι που έχω κάνει. Εχω πάει το λιγότερο δέκα φορές. Μετά την Αθήνα, η Ρώμη είναι η πόλη που σου προκαλεί έναν τόσο μεγάλο πολιτιστικό συγκλονισμό.
Αν παρομοιάζατε τον εαυτό σας μ’ ένα είδος Οδυσσέα, ποια θα θεωρούσατε σήμερα ως Ιθάκη σας;
Είναι δύσκολο να προσδιορίσεις την Ιθάκη σου, όταν έχεις γεννηθεί στην Αμερική, έχεις μεγαλώσει στην Αθήνα και κατάγεσαι από ένα μικρό χωριό της Νισύρου, τα Νικιά. Είναι όμως γεγονός πως μεγαλώνοντας αισθάνεσαι να σε τραβάει όλο και περισσότερο ο τόπος της καταγωγής σου, ο τόπος των γονιών σου. Κι αυτός θεωρώ πως δεν μπορεί παρά να είναι η Ιθάκη σου.
Βέβαια η έννοια της Ιθάκης προϋποθέτει πολλά επίπεδα, δεν είναι μόνον η γεωγραφική αναφορά σε σχέση με το πού θα καταλήξει το σώμα σου, αλλά και ο υπαρξιακός προβληματισμός σε σχέση με το κατά πόσο έχεις ολοκληρωθεί ως άνθρωπος. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η Ιθάκη για μένα δεν μπορεί παρά να βρίσκεται στα Νικιά της Νισύρου.
Με όλα όσα παρατηρούνται παγκοσμίως, έχει γίνει σχεδόν αναπόφευκτη η ερώτηση, όταν συζητάς μ’ ένα πολιτικό πρόσωπο, σε σχέση με το Διαδίκτυο και τις ευεργετικές ή καταστροφικές επιπτώσεις του.
Αν κατάλαβα καλά, ουσιαστικά με ρωτάτε αν θα ήταν καλύτερη η ζωή μας σε περίπτωση που καταστρεφόταν τελείως το Διαδίκτυο. Μέγα ερώτημα. Ωστόσο η εξέλιξη των πραγμάτων είναι τέτοια που δεν έχουμε την πολυτέλεια να αρνηθούμε αυτού του είδους το τεράστιο βήμα της ανθρωπότητας.
Ενα βήμα που κατάφερε να φέρει σε επικοινωνία μέσα σ’ ένα δευτερόλεπτο τον άνθρωπο που βρίσκεται στην Κίνα με τον άνθρωπο που βρίσκεται στην Αστυπάλαια ή στο Καστελλόριζο. Χρειάζεται όμως οι πολιτικοί, γιατί αυτοί έχουν κυρίως την ευθύνη, να ελέγξουν τον τρόπο που αναπτύσσεται το Διαδίκτυο γιατί ήδη έχουν αρχίσει και καταστρέφονται άνθρωποι και ζωές.
Οι ψεύτικες, υποβολιμαίες πληροφορίες είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί. Θα πρέπει να ελεγχθεί και να μην επιτρέπεται η δημοσιοποίηση οποιασδήποτε πληροφορίας αν δεν υπάρχει όνομα, επώνυμο και διεύθυνση του ανθρώπου που μιλάει άσχημα ή καταγγέλλει. Διαφορετικά, δεν θα συνεχίσουν να καταστρέφονται μόνον άνθρωποι, αλλά και η ίδια η ανθρωπότητα θα οδηγηθεί σε δραματικές εξελίξεις.
