Μνήμη Ειρήνης Βογιατζή- Χαραλάμπη
Αναφορά σε ποιήματα, στιχουργήματα «ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΡΓΑ» της ΄Ενωσης Γυναικών Ελλάδος ΕΓΕ Κω και τα παραδείγματα α) της συγγραφέως, εκπαιδευτικού και ποιήτριας Εύης Μελά –Αλεξιάδη,β) Ελένης Πετρίδη-Υψηλάντη και της αρχαιολόγου Ερυφίλης Κανίνια.
Γράφει η Μαρία Τουλαντά -Παρισίδου
Χαιρετίζοντας την πρωτοβουλία περισυλλογής ποιημάτων της Ένωσης Γυναικών Ελλάδας(Γυναικών έργα ,Μάρτιος 2010) η Ειρήνη Βογιατζή –Χαραλάμπη εκτός από την αξία της προσφοράς αυτής, τονίζει τη γνησιότητα των συναισθημάτων και την ευγένεια της γραφής των γυναικών. Η αλήθεια της ψυχής με τα διάφορα χρώματα αποτυπώνεται πάνω στο χαρτί και ξεδιπλώνονται διάφορες πτυχές σε ένα πλούσιο θεματολόγιο . Νεότερες ποιήτριες της Δωδεκανήσου μας εντυπωσιάζουν και στεκόμαστε στους στίχους τους για να χαρούμε και να στοχαστούμε, όπως της Ελένης Πετρίδη –Υψηλάντη και της Ερυφίλης Κανίνια και άλλων. Αυτό δε σημαίνει πως υστερούν τα ποιήματα που έγραψαν συμπατριώτες μας και επιφυλασσόμαστε για επόμενες αναφορές.
Στο ποίημα ΛΕΞΕΙΣ η Εύη Μελά αποκαλύπτει μυστικά της ποιητικής τέχνης.
«Χτυπώ τις λέξεις, άλλες λειαίνω, άλλες σαν ψηφίδες τις πιάνω- με προσοχή τις βάζω στο χαρτί- Πεισματικά σαν σε σταυρόλεξο, πάντα μονάχα η λέξη η κατάλληλη χωρά..»(ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ, Αθήνα 2019 σ.83). Λιτή και εύστοχη στις λέξεις που χρησιμοποιεί δεν καταπιάνεται με περιττά στολίδια και ακατανόητες έννοιες. Επισημαίνει γι αυτό ο καθηγητής Μερακλής πως …η ποίησή της συντίθεται σχεδόν αποκλειστικά με επιγραμματικούς-στοχαστικούς στίχους, στους οποίους ο ευαίσθητος αναγνώστης αναγνωρίζει βαθύτερες σκέψεις και υπονοούμενα όπως «..Δήλωση πόνου το μοιρολόι στους νεκρούς, που εκείνοι απεχθάνονται μαζί με το τελευταίο χειροκρότημα..»
ΜΗΤΕΡΑ-ΜΗΤΡΙΚΗ ΑΓΑΠΗ. Για τον καθένα μας η μάνα είναι το καταφύγιο μας στις χαρές και τις λύπες. Είτε είναι δίπλα μας, ακόμα κι αν μας λείπει έχουμε την αίσθηση πως υπάρχει στο είναι μας και καθοδηγεί τη ζωή μας.
Οι ΜΗΤΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΡΟΠΕΣ της Εύης Μελά, είναι γεμάτες τρυφερότητα. Είναι δημοσιευμένες στην ποιητική συλλογή ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ(Αθήνα 2019). Εντυπωσιάζει η ευαισθησία, ο απλός, λιτός και εύληπτος τρόπος που εκφράζει τις σκέψεις και τα συναισθήματά της. Χωρίς περιττά στολίδια, λιτά και κατανοητά, λέει πολλά και είναι σαν να στέλλει μηνύματα, πολλές φορές και με συμβολισμούς. Οι 100 περίπου στίχοι αυτού του ποιήματος, μερικούς απ’ τους οποίους παραθέτω παρακάτω ξεδιπλώνουν όλο τον πλούσιο εσωτερικό της κόσμο και οι προτροπές της, παραινέσεις, σαν θεϊκή ύπαρξη η-ΜΑΝΑ- θέλει να προστατέψει , να ενθαρρύνει, να καθοδηγήσει βοηθώντας το παιδί ν’ αποκαλύψει τον ΑΝΘΡΩΠΟ που έχει μέσα του.
Γιε μου, Σαν χάδι μητρικό τα λόγια μου, να σ’ αγγίζουν για ενδυνάμωση,
όταν θα προσπαθείς να φτάσεις στο βάθος της ανθρώπινης ψυχής,
στα μύχια της σκέψης, για να γλυκάνεις τον πόνο, τη θλίψη, να μεταλλάξεις σε χαρά, το δάκρυ σε χαμόγελο.
……….Η ύπαρξή μας, απ’ τη στιγμή της γέννησης ,
έχει τη θυσία στην καθημερινότητα, αλλά και την ελευθερία στις επιλογές μας.
…Να θυμάσαι , γιε μου, τη στήριξη της ανθρώπινης αδυναμίας
να’ ναι η προτεραιότητα της αποστολής σου.
Την ποιητική συλλογή ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ, προλογίζει ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Μ.Γ. Μερακλής και δεν του διαφεύγουν όλα εκείνα τα στοιχεία που πλουτίζουν την ποίηση της Εύης. Ξεχωρίζουν τα δύο μεγέθη στη ζωή της , που φέρουν τουλάχιστον στα ίσα τη λύπη με τη χαρά. Τα παιδιά της, και η πατρίδα της η Κάρπαθος.
Για τα τρία αστέρια που φωτίζουν νυχθημερόν τη στράτα που διαβαίνω,
Για τους τρεις κρίνους που ευωδιάζουν, όλες τις εποχές του αέρα που αναπνέω,
Για τα τρία στηρίγματα που ακουμπώ, κάθε φορά που κουράζομαι,
Για τα τρία χαμόγελα που γλυκαίνουν τα δάκρυα μου , όταν πονώ.
…Για τις τρεις αγκαλιές που διώχνουν τους φόβους μου,
Για τις τρεις μορφές που συντροφεύουν τις στιγμές μου……
Για τις τρεις δροσοσταλίδες που δροσίζουν τις ρυτίδες μου…..
Το θέμα της ΜΗΤΡΙΚΗΣ ΑΓΑΠΗΣ βρίσκεται συχνά στα ποιήματα και δείχνει την πηγαία και αυθόρμητη αγάπη του παιδιού προς τη μάνα, όπως στο ποίημα της Ξανθίππης Αγρέλλη. «Όλο τον κόσμο γύρισα, κάμπους , βουνά και δάση, μα τη δική σου τη στοργή δε βρήκα μες την πλάση…».
Για τη ΜΑΝΑ επίσης η Διακαναστάση-Βαληνάκη Μαρία, όπως και για την Κύπρια μάνα «..Θάλασσα ήταν και τη στέγνωσες για να περάσω. Ήταν φωτιά που έσβησες , για να σταθώ… Αν σε ρωτήσουν μην ξεχάσεις να τους πεις ότι σε λένε ΜΑΝΑ.
Η Ντουμάνη – Χατζηστέργου Μαρία , δίνει το ποίημα ΠΑΣΧΑΛΙΝΗ ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΜΑΝΑΣ.
«..πως σε θυμούμαι μάνα μου, στο φούρνο, στην αυλή, που’ ψηνες το λαμπριάτικο, το γεμιστό αρνί. Πολλές αυγούλες φούρνιζες για τα έξη σου παιδιά και τρυφερά μας φρόντιζες πάντα και στοργικά(σ.15).
ΜΗΤΡΙΚΗ ΑΓΑΠΗ επίσης, από τις εκδόσεις ΓΡΗΓΟΡΗ,( Αθήνα 2019) , η ποιητική συλλογή Εύης Μελά- Αλεξιάδη. Η ποιητική αυτή συλλογή είναι αφιερωμένη στα τρία παλικάρια της, τον Αλέξανδρο, το Γιώργο, τον Παναγιώτη. Ο τίτλος της συλλογής «ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ», υποδηλώνει και το βαθύτερο περιεχόμενο των ποιημάτων της που έχουν χαρακτήρα στοχαστικό και βαθύτατα συναισθηματικό. Ακουμπά αλήθειες της ζωής με ένα τρόπο που υποβάλλει τον αναγνώστη να σταθεί στον κάθε στίχο και να στοχαστεί μαζί της. Η ποιήτρια γράφει καταθέτοντας και προσωπικά της βιώματα που εναλλάσσονται με χαρές και λύπες, συστατικά και τα δυο της ίδιας της ζωής.
Για τα τρία αστέρια που φωτίζουν νυχθημερόν τη στράτα που διαβαίνω,
Για τους τρεις κρίνους που ευωδιάζουν, όλες τις εποχές του αέρα που αναπνέω,
Για τα τρία στηρίγματα που ακουμπώ, κάθε φορά που κουράζομαι,
Για τα τρία χαμόγελα που γλυκαίνουν τα δάκρυα.
Η Τρέσσου- Γεωργιάδου Έλενα στο ποίημά της ΜΗΤΕΡΑ «..Μητέρα, φεύγεις, κι εγώ εδώ..μικρό παιδί σ’ αναζητώ..Στις μνήμες του χρόνου, η μορφή σου Μητέρα, Αιώνια μορφή..».
Στα ποιήματα ΑΠΟ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΤΑ ΡΕΙΘΡΑ ξεχειλίζει η ΜΗΤΡΙΚΗ ΑΓΑΠΗ και η αγάπη για τον ερχομό των παιδιών του Βασίλη και της Τάνιας, «Ήρθες του Μάη ένα πρωί μονάκριβή μου εσύ , ένα πανέρι μύρα μου έφερες για δώρα..Κι εσύ γιέ μου, όταν βύζαινες, ήταν ονείρου τρυφεράδας οι στιγμές ..» ΑΠΟ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΤΑ ΡΕΙΘΡΑ σ.19,Ελένης Υψηλάντη-Πετρίδη.
Στη χαρά της ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ αφιερωμένο το ποίημα της Φραγκούλη Χρύσας (προς το γιο της Νίκο). ΖΩΗ ΑΠΙΚΡΑΝΤΕ ΓΙΕ ΜΟΥ. «..Αλμύρα η ζωή, γεύση μεστή που το φιλί σου ήλθε και γλύκανε, ευχή της γης, ευχή ουρανού, τα σπλάχνα μου εμύρανε….»
Συγκινητικά τα δίστιχα της μητέρας που αναφέρονται στη διαδρομή του γιου της Παναγιώτη και είναι αρκετά όπως:
Δεν θα την κρύψω τη χαρά που έχω φυλαγμένη, μέσα εις τα κατάβαθα παντοτινά θα μένει.
Ένα ακόμα «Άριστα», ακόμα ένα αστέρι, μαζί με όλες τις χαρές που ως τώρα μού ‘χει φέρει
…..Πήρες Μεταπτυχιακό εις τη Λαογραφία, γι’ αυτό πολύ εδούλεψες με σκέψη και σοφία.
Για θέμα έχει το «εφτά» στα Δωδεκάνησά μας, από την αρχαιότητα στα χρόνια τα δικά μας….Εύη Μελά, το έθιμο των εφτά, συν σελ. 214-5
Η Τσάμπαλα-Βαρδάκη Αντωνία μας έδωσε την ΠΡΟΣΕΥΧΗ. «..Παναγιά μου σου ζητώ ειρήνη εις τον κόσμο και κάθε ώρα και λεπτό να σε δοξάζω μόνο. Συγχώρα με άλλη μια φορά ευσπλαχνική Μητέρα, αξίωσέ με ν’ ανεβώ στον οίκο σου μια μέρα..»
Μας εντυπωσιάζει η ΠΡΟΣΕΥΧΗ της Χρυσής Τσιούρη «..Ιώβ ευλογημένε, Ιώβ εξόριστε στη χώρα της μοναξιάς, πατέρα της ελπίδας του άφατου, ονειροπόλε που σαν τον Ιωνά , επιβιώνεις μέσα στο κήτος του κόσμου..»
Στο ποίημα ΕΛΕΗΣΟΝ ΚΥΡΙΕ η Ελένη Πετρίδη παραθέτει εύστοχα και συνοπτικά εικόνες της καθημερινότητας που άλλαξαν τον αμνό σε θηρίο και ζητά έλεος. « Κύριε, ήταν ένας αμνός, αυτό που κάποτε είχαμε μέσα μας, μα η ζωή προστάζει να γίνουμε θηρία γεμάτα πάθη, σαρκάζει και επιβάλλει να μεταμορφωθούμε σε πραγματικά θηρία… Τι θ’ απογίνουμε Κύριε, προστάτεψέ μας..» ΑΠΟ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΤΑ ΡΕΙΘΡΑ σ.39.
Στην ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ η Ελένη Πετρίδη με συμβολισμούς μιλά στην ψυχή μας «Στο σεργιάνι δυο σύννεφα κυνηγούν φευγαλέες χίμαιρες. Πόσο γεμίζουν την ψυχή μου, τα μουντόγκριζα πρόσωπά τους. Αναζητώ πάντα ένα ουράνιο τόξο. Ας μπορούσα να φτάσω εκεί ψηλά, να λούσω το κορμί μου, μέσα στα χρώματά του..» ΑΠΟ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΤΑ ΡΕΙΘΡΑ, σ.12
Στις ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ της ζωής και στην ανατροπή τους εστιάζεται το ποίημα της Φρατζή-Χατζηβασιλείου Ειρήνης ΕΑΝ ΚΑΠΟΤΕ ΓΙΝΟΜΟΥΝΑ ΘΕΟΣ. «..Δε θ’ άφηνα τον κόσμο να πονούσε..όλα τα όπλα θα κατέστρεφα μεμιάς..στους τυφλούς όλους θα έδινα το φως..δε θα χωρίζονταν μαύροι, κίτρινοι , λευκοί και καλύτερα θα ζούσαμε στη γη..»
ΑΓΑΠΗ .Η Χατζηπέτρου Μαρία για τον Μ.Μ «..θέλει θάρρος η αγάπη. Εσένα σου περίσσευε ο εγωϊσμός κι εμένα ο θυμός..Να σ’ έχω με πονά αβάσταχτα, να μη σ’ έχω με κομματιάζει..»
Η ΦΥΣΗ στο ποίημα της Νίτσας Αμάλλου με το θαυμασμό και τη συνομιλία στο ποίημά της «το δένδρο μου» μας δίνει όμορφες , ολοζώντανες εικόνες που είναι δίπλα μας, μπροστά μας πολλές φορές και τις προσπερνάμε. «..το δένδρο μου που άλλαζε εσθήτα, ντυνότανε στα κόκκινα, στα κίτρινα, τα ρουμπινιά κι έκανε το Φθινόπωρο τρελού ζωγράφου πίνακα με χρώματα ζεστά..».
Η τραγουδίστρια του τόπου και της παράδοσής μας Καραμπεσίνη- Σαρρή Άννα δεμένη με το περιβάλλον , τη θάλασσα, τα βουνά της πατρίδας μας, μας δίνει το ποίημά της «ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» Γνωστή η ρίμα της αγαπημένης μας Άννας που πολλές φορές αυτοσχεδίαζε στις παρέες, τα πανηγύρια και τις διασκεδάσεις μας.
«..Πολλές φορές ομολογώ, τη φύση τη θαυμάζω, για όλες της τις ομορφιές και το θεό δοξάζω. Όλα της γης τα αγαθά έχουν την ομορφιά τους, όλα έχουν τη χάρη τους σε κάθε πέρασμά τους..»
ΝΗΣΙ. Στα ΠΡΩΤΟΓΕΝΝΗΜΑΤΑ, που κυκλοφόρησαν το 1982(Γιάννινα), ξεχωρίζω ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ.
ΝΗΣΙ. Κορίτσι του νησιού , που ζεις με τ’ άρωμα των λουλουδιών,
Με τον αγέρα του φουρτουνιασμένου πελάγου , με το χρυσό ήλιο του καταγάλανου ουρανού.
Κορίτσι του νησιού μου, που τα μαλλιά σου κυματίζουν σαν τα φύκια της θάλασσας,
Τα μάτια σου πήραν λάμψη, την καθαρότητα των άσπρων σπιτιών….
Για σένα κορίτσι , θα ψάλλω το τραγούδι μου.
Το τραγούδι που η ίδια η ζωή σου το χει βγάλει.
ΠΑΤΡΙΔΑ-Για τον τόπο της, ΜΕΝΕΤΕΣ, χωριό μου
Σ΄ αυτόν τον τόπο, με τα σπίτια αμφιθεατρικά απ’ την εκκλησία αντίκρυ
Ως « κοίλον θεάτρου» , αισθάνεσαι την ψευδαίσθηση της αιωνιότητας….
Στης βραχο-Παναγίας το προσκύνημα, υποτάσσεις την εγωλατρία,
Επανεξετάζεις την εγκαρτέρηση,
Και στην αγρυπνία του Δεκαπενταύγουστου, απαλύνεις της ψυχής τον πόνο,
Εγκλωβίζοντας την έπαρση…..
ΦΥΣΗ .Η Άνοιξη θα’ ρθει
Λίγο ακόμα περίμενε ,μη σκέφτεσαι άλλο, γιατί τώρα η άνοιξη δεν μπορεί να ΄ ρθει.
Μην αναρωτιέσαι, γιατί αφήνει να τη νικά το κρύο του χειμώνα.
Πάντοτε είναι όμορφη. Πάντοτε είναι όμορφη, όταν έρχεται στην ώρα της.
Κι αν της φωνάζεις τώρα, είναι νεκρή και δε σ’ ακούει…….
Ναι , λίγο ακόμη και ζωντανεύει, με τ ’ανθισμένα πέπλα της θα ’ρθει να σε τυλίξει..
Όλα που σου γκρέμισαν θα τ’ αναστηλώσεις.
Δε θα πλημμυρίζουν πια τα σκοτεινά υπόγεια της ψυχής σου- έρμες φωλιές πικρού παράπονου και θρήνου- όλα θ’ αστράψουνε στο φως, σπαθιά ξεγυμνωμένα, πέτρες ασάλευτες, κλαδιά γυμνά πεσμένα…(Πρωτογεννήματα, σ.34-35).
Στην «άδεια φωλιά» της Αργυρώς Κατσίλλη- Χατζηδημήτρη συνδυάζεται η μητρική αγάπη με τη ΦΥΣΗ και τις όμορφες εικόνες που μας δίνει καθημερινά. Το ποίημα το αφιερώνει στην αείμνηστη Περσεφόνη Κουτσουράδη. «….Ένα πευκάκι κοίταζα με ρετσινένια κλώνια και η ρετσίνη έτρεχε όσο περνούν τα χρόνια. Μια μέρα ο κλώνος κόπηκε και τα πουλάκια φύγαν..κι η μάνα εύχεται χρόνια πολλά να ζούνε, όπου κι αν ταξιδεύουνε φουρτούνα να μη βρούνε..» Εντυπωσιακό το εύρημα με τα συγκινητικά συναισθήματα των πουλιών(σ.13).
Η Εριφίλη Κανίνια στο ποίημά της «Τάιζες τα πετεινά του ουρανού», μνήμης χάριν στον πατέρα της. «..Τάιζες κάθε μέρα τα πετεινά του ουρανού, ταξινομούσες κάθε πρωί τα ψιχουλάκια. Στο οριζόντιο κάγκελο της θέασής σου, έσπερνες τη φροντίδα σου, για ν’ αποκοιμηθεί ο μικρός νεοσσός, αδαής και πεινασμένος, εκτοπισμένος και μετέωρος..»Από τις εκδόσεις ΚΙΧΛΗ, Το ατελιέ σ.12.
Η Χατζηστέργου-Νικητοπούλου Γιάννα στο ποίημά της ΓΗ-ΦΥΣΗ-ΟΜΟΡΦΙΑ, δίνει περιβαλλοντικά- οικολογικά μηνύματα «..Καιρός υπάρχει αρκετός να δούμε την αλήθεια. Το χέρι που κατέστρεψε κάθε καλό κι ωραίο, να αγγίξει την ευαίσθητη ψυχή του καθενός μας . Για να στραφούμε όλοι μας να σώσουμε τη γη μας , να σώσουμε το μέλλον της μαζί και των παιδιών μας..»
Η Έλλη Χόνδρου γεμάτη ευαισθησίες, δεν αφήνει κανένα συναίσθημα που να μην περάσει στην ποίησή της ΜΟΝΑΞΙΑ «..Ήρθε απόψε βουβή και φοβισμένη, μεσ’ της νύχτας την αγριάδα. Πλανόδια, κακότυχη, μα μην την αποπάρεις..μίλησέ της, εκείνη θα σε καταλάβει, θα στο ανταποδώσει όπως γίνεται πάντα, με τη σιωπή της..»
Μας θυμίζει το ποίημα της Ειρήνης Βογιατζή- Χαραλάμπη στις ΑΠΟΧΡΩΣΕΙΣ ΧΡΕΟΥΣ(Αθήνα 1990) Η ΜΟΝΑΞΙΑ. «..Θέλω να ζέψω τ’ άλογα της φαντασίας μου που πάνε ίσα στο γκρεμό. Ακούω το βραχνό ούρλιασμα της θάλασσας, κάτω απ’ τους βράχους. Συνωμότης η μοναξιά που μιλά ψιθυριστά και μαστιγώνει τ’ άλογα…» (Αποχρώσεις χρέους,1990 σ.53)
Στην ίδια συλλογή η ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ της Ειρήνης Βογιατζή. «Ακούμπησα τη μοναξιά μου στην παλάμη σου κι έσταξε στην ψυχή μου το δάκρυ της παρουσίας σου.
Σταλαγματιές πόθους κι ίμερους απρόσκλητους, γέννησε το κάλεσμα της φωνής «Είμαι εδώ. Ήσουν εσύ και μιλούσες σιγά. «Εδώ κι εγώ» είπα.
Στα 20 χρόνια της Ένωσης Γυναικών αναφέρεται το ποίημα της Χαρτοφίλη Μοσχίας(2004) για την ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ, τους αγώνες των γυναικών, για τα δικαιώματα των παιδιών «.. που πάντοτε συντρέχουνε σε κάθε πρόβλημά τους και κάνουν ό, τι κι αν μπορούν να’ ναι συχνά κοντά τους..»
Η Διακαναστάση Ρένα στο ποίημα της ΣΤΙΓΜΗ αποτυπώνει την αξία που έχει για τον καθένα μια καθοριστική στιγμή που έρχεται να σβήσει σαν ένα κερί και προτρέπει «.. γι’ αυτό έλα και μην αργείς να ζήσουμε στιγμές ζωής..»
Η Άσπα Πάχου στο ποίημά της ΚΙΝΟΥΜΕΝΗ ΑΜΜΟΣ, εκφράζει με συμβολισμούς τις σκέψεις της. «..Τα βράδια πνεύματα δραπετεύουν απ’ τις μουσικές και με καλούνε σε δείπνο! Μου προσφέρουν το χάος! ..»
Η Πουλιού-Καρπαθάκη Πόπη δίνει με το ποίημά της ένα πραγματικό ΜΗΝΥΜΑ ΕΛΠΙΔΑΣ «..Μπορείς εσύ, μπορώ κι εγώ. Φύτεψε ένα δένδρο, καθάρισε την πόλη. Άνοιξε τα μάτια σου, άκου προσεχτικά, άνοιξε την πόρτα σου, άνοιξε την καρδιά. Φτιάξε αυτόν τον κόσμο και δοσ’ τον στα παιδιά…»
Η Παππούλη Ιωάννα σταματά στις στιγμές. ΕΚΕΙΝΗ Η ΩΡΑ. «..Είναι εκείνη η ώρα που ο ήλιος γίνεται καπνός, που το νερό δεν μιλάει πια, μόνο χάνεται στις αγκαλιές της θάλασσας και τα δάκρυα σχηματίζουν ποτάμια στο φεγγαρόλουστο πρόσωπό σου..»
Στην αξία της μνήμης στο ποίημά της ΜΝΗΜΗ μας δίνει η Διακοπαναγιώτη-Γιαουρδήμου Ελένη. «..και το σημάδι που ζητάς, εκείνη θα στο στείλει, να βάλει χρώμα στο λευκό που τη ζωή σου πνίγει..».
Η Παρισίδου-Τουλαντά Μαρία στο ποίημά της ΕΝΑ ΠΑΛΙΟ ΝΟΜΙΣΜΑ μας δίνει την ιστορική ταυτότητα της Κω «..ταυτότητα έχεις ακριβή, το λέει κι η επιγραφή. ΚΩΙΩΝ είναι τ’ ‘ονομά σου, Ασκληπιός η αρχοντιά σου. Ταξίδεψες σε άλλα μέρη, μ’ αρώματα και με κρασιά, πέρασες ως την Παλαιστίνη, στη Δύση σ’ όλα τα νησιά. Καραβοκύρηδες σ’ αγγίξαν, νυκοκυραίοι ξακουστοί, εμπόροι που σε διακινήσαν με τόλμη ως την Αφρική..».
Η Εριφίλη στο ποίημά της «οι μακρινοί μας πρόγονοι»…Οι μακρινοί μας πρόγονοι, το κοντινό μας αίμα, όταν ο ιερέας μνημονεύει τους υπέρ πίστεως και πατρίδας ηρωικώς αγωνισαμένους και ενδόξως πεσόντας» δραπετεύουν—Σκιές μες στο Μουσείο περιπλανώνται, ανάμεσα στις επιτύμβιες μορφές, με κάποιον ακαθόριστο προορισμό, σαν μέσα από λυγμό ψάχνουν γνώριμα πρόσωπα, στην έκφραση των αναγλύφων, οι μακρινοί μας πρόγονοι-το κοντινό μας αίμα..»Τα θεϊκά θραύσματα που τρελαίνουν,σ.52-3 Εριφίλης Κανίνια.
Η αείμνηστη Πατμίου- Χατζηαμάλλου Ιωάννα τραγουδά τις ομορφιές της Κω και προβάλλει την ιστορία της στο ποίημά της ΤΟ ΝΗΣΙ ΜΟΥ, ΚΩΣ. «..Η Κως πατρίδα μου γλυκιά, νησί του Ιπποκράτη, αλλού η λάμψη σου κι η ομορφιά στον κόσμο δεν εφάνη..»(σ.17)
Παραινέσεις μας δίνει στο ποίημά της ΠΡΟΤΡΕΠΤΙΚΟ η Μάστορα Μαρία «..Αφήστε το κελάδημα των πουλιών να μιλήσει στις καρδιές σας. Χαρίστε το χαμόγελο στα παιδιά της γειτονιάς σας και γεμίστε με ελπίδες όλα τα όνειρά σας…»
ΕΝΤΕΧΝΑ ΤΕΤΡΑΣΤΙΧΑ μας δίνει η Ζαμάγια Σεβαστή και παραθέτουμε «..Γαρύφαλλα και γιασεμιά θα φέρω στη γιορτή σου, για να μυρίζει η στράτα σου σε όλη τη ζωή σου..»
Την ΞΕΝΙΤΙΑ που έχει βιώσει η Ανθούλα Θεοδωρίδου-Βαγιανού «..Τι κι αν εγνώρισα εθνότητες, θρησκείες, τι κι αν εφόρεσα ρούχα μεταξωτά..εγώ το σπίτι μου νοστάλγησα..
Εγώ το ηλιοβασίλεμα στο σπίτι μου να δω, το χώμα της αυλής μου να φιλήσω..».
Η ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ στο ποίημα της Καλαπούτη-Ζερβού Βάσως ΟΔΥΡΟΜΑΙ «..Εικοσιπέντε ξεκινήσαμε από του Πακιστάν την άκρη, διασχίσαμε βουνά τα κύματα, παλέψαμε μ’ ότι η θάλασσα κρύβει στ’ απύθμενα της βάθη..»
Στην ίδια συλλογή εκδόσεις ΚΙΧΛΗ Τα θεϊκά θραύσματα που τρελαίνουν,1437 Anno Hegirae II (έτος Εγήρας) « Η μικρή λέαινα έκλαιγε πάνω στο παχύ χαλί, τα οράματα αναστατώθηκαν, σηκώθηκαν κι αναρωτήθηκαν .Τι γύρευαν εκεί δεμένα πισθάγκωνα αιχμάλωτα πολέμου. Μια βόμβα έπεσε στο κέντρο της πλατείας με τα φοινικόδενδρα…Κάτω απ’ το φοινικόδενδρο ένα πληγωμένο παιδί, απ’ τον αυχένα ως τους μηρούς..λάμπουν οι χρυσές ταινίες της κόμης του, σπονδυλωτή επιχρύσωση στο κέντρο του μη εαυτού…»
Της Μαρίας Τουλαντά –Παρισίδου δυο ποιήματα επίσης εμπνευσμένα από τα πολεμικά γεγονότα στη Συρία. ΦΑΤΜΑ και ΠΑΛΜΥΡΑ.
ΦΑΤΜΑ
Σου είπαν , πως απ’ τα παράλια στο νησί, ήταν όσο μια δρασκελιά.
Σου είπαν να μη σκιάζεσαι και σου πήραν τα δαχτυλίδια και τις πόρπες
που φορούσες, δώρα του γάμου σου.
Τότε που δεκάξι εσύ και εικοσιδυό ο Οσμάν, πλέκατε όνειρα.
Πλουμισμένο το σπίτι στα χρώματα της Ανατολής και ο κήπος πολύχρωμος.
-Περπάτησες σταθερά με τα δυο σου παιδιά στην αγκαλιά και το μεγάλο
που κρατούσε φοβισμένο τη φούστα σου.
-Σας δώσαν σωσίβια και ο Οσμάν σας τα φόρεσε.
-Ελπίδες πολλές που στη θολούρα της νύχτας, στη σκόνη από στάχτες που άφησες,
τώρα θαρρούσες , πως γλίτωσες.
-κοντά στο ξημέρωμα, η βάρκα σας έγειρε, τα σωσίβια κούφια, σαν τα όνειρα, ξεφούσκωσαν.
-Πώς να παλέψουν τέσσερα χέρια -κουπιά ;
-Ποιος θα σωθεί στο ρέμα που φούσκωσε;
Κι εγώ , έμεινα να κοιτώ τα φύκια που τύλιξαν την μπούργκα σου
και τα μικρά αναποδογυρισμένα σωσίβια.
Φατμά, σου κλέψαν το Όνειρο.
Παλμύρα
Το παρελθόν και το παρόν αφανίστηκαν !
Τέφρα τα σπίτια κι οι καπνοί μεσουρανούσαν, δείχνοντας την άφρονα δύναμη του κακού.
Τα μωρά τρόμαξαν στις κούνιες τους !
κι οι μάνες αναμαλλιασμένες θρηνούσαν τα ερείπια της ψυχής και του τόπου τους.
Θεοί της Παλμύρας, όποιοι κι αν είστε, τιμωρείστε το άδικο!.
