Σαν σήμερα πριν από τέσσερα χρόνια, άνοιγε τις πόρτες του το Ογκολογικό Τμήμα του Νοσοκομείου της Ρόδου δίνοντας ελπίδα και διέξοδο στους εκατοντάδες καρκινοπαθείς της Δωδεκανήσου που έπρεπε για τις θεραπείες τους να μεταβούν σε μεγάλα αστικά κέντρα.
Ο διευθυντής του Ογκολογικού Τμήματος Δρ. Δημήτρης Ματθαίος, με αφορμή μια ακόμα μεγάλη επιτυχία με την πρωτοποριακή θεραπεία σε ασθενή με καρκίνο του προστάτη η οποία γίνεται σε πολύ εξειδικευμένα κέντρα της Αμερικής και της Ευρώπης, μιλά σήμερα στη «δημοκρατική» για την απόφασή του να έρθει στη Ρόδο, για τα επόμενα πλάνα του, για τα προβλήματα του Νοσοκομείου, για το μέλλον στη θεραπεία του καρκίνου καθώς και για την ανακούφιση που προσέφερε η λειτουργία του Τμήματος στους καρκινοπαθείς της περιοχής μας.
Να σημειωθεί ότι το MD Anderson Cancer Center των ΗΠΑ στο οποίο μετεκπαιδεύτηκε ο Δρ Δημήτρης Ματθαίος, είναι το πρώτο στην παγκόσμια κατάταξη αντικαρκινικό κέντρο έρευνας και θεραπείας σε όλες τις αξιολογήσεις που έχουν δημοσιευθεί επί σειράν ετών, ενώ έχει τιμηθεί με μια σειρά υποτροφιών και βραβείων, μεταξύ των οποίων με την υποτροφία-βραβείο που έλαβε από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ογκολογίας για την μετεκπαίδευση στο Εθνικό Αντικαρκινικό Κέντρο της Ιταλίας στο Μιλάνο, υποτροφία που δίδεται κατ’ έτος σε 2 έως 5 ογκολόγους παγκοσμίως. Παράλληλα τιμήθηκε από την Ευρωπαϊκή εταιρεία Ογκολογίας με μια σειρά υποτροφιών-grants για την συμμετοχή του σε εκπαιδευτικά σεμινάρια και συνέδρια με αντικείμενο την ογκολογική έρευνα.
• Κύριε Ματθαίε, σε μια περίοδο που το Νοσοκομείο της Ρόδου βρίσκεται στο επίκεντρο εξαιτίας της υποστελέχωσης, ακούσαμε την ευχάριστη είδηση ότι το Ογκολογικό Τμήμα κατέγραψε ακόμα μια επιτυχία με την εφαρμογή μιας πρωτοποριακής θεραπείας για τον καρκίνο του προστάτη.
Πράγματι, στις 16 Ιουνίου υπεβλήθη ο πρώτος ασθενής από τα Δωδεκάνησα και ανάμεσα στους πρώτους στην Ελλάδα σε μια πρωτοποριακή θεραπεία που αφορά τον καρκίνο του προστάτη. Πρόκειται για την θεραπεία με ραδιενεργό Lutetium-177 PSMA που αφορά ασθενείς με μεταστατικό ορμονοάντοχο καρκίνο προστάτη όπου έχουν εξαντληθεί οι υπάρχουσες θεραπευτικές επιλογές.
• Κι αυτό βέβαια μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα από τη λειτουργία του Τμήματος.
Το Ογκολογικό Τμήμα στο Νοσοκομείο της Ρόδου ξεκίνησε τη λειτουργία του στις 26 Ιουνίου 2018, ακριβώς πριν από τέσσερα χρόνια. Στα τέσσερα χρόνια λειτουργίας μας, συμπληρώνουμε 12.000 χημειοθεραπείες, που αποτελεί έναν τεράστιο αριθμό με δεδομένο ότι είμαστε μόνον δύο ογκολόγοι. Αν αναλογιστεί κανείς ότι καλύπτουμε τους 115.000 μόνιμους κατοίκους και 90.000 κατοίκους της Δωδεκανήσου ο αριθμός των καρκινοπαθών των Δωδεκανήσων ναι μεν δεν διαφέρει αναλογικά σε σχέση με άλλες περιοχές, διαφέρει όμως ως προς το προσωπικό που εξυπηρετεί τους ασθενείς διότι αντίστοιχο όγκο δουλειάς έχουν Ογκολογικά Τμήματα με πολύ μεγαλύτερη στελέχωση. Αυτό που καταφέραμε με τη λειτουργία του Ογκολογικού, είναι αντί να πρέπει οι ασθενείς από τη Ρόδο και από τα Δωδεκάνησα να μετακινηθούν στην Αθήνα κυρίως και δευτερευόντως στην Κρήτη, κατά ένα συντριπτικό ποσοστό πλέον μένουν και κάνουν τις θεραπείες τους εδώ. Αναλαμβάνουμε και αντιμετωπίζουμε με επιτυχία όλο το φάσμα των κακοηθειών. Κι αυτό φάνηκε από το lock down όπου μάς ζητήθηκε η συνδρομή για κάποιους ασθενείς που δεν μπορούσαν να μεταβούν στην Αθήνα για τις θεραπείες τους, οι οποίοι δεν ξεπερνούσαν τους 12 για όλα τα Δωδεκάνησα και εκ των οποίων οι περισσότεροι συνέχισαν τις θεραπείες τους σε εμάς μέχρι το τέλος.
• Πώς ερμηνεύεται η αύξηση ασθενών που καταγράφεται κάθε χρόνο στο Ογκολογικό Τμήμα του Νοσοκομείου της Ρόδου;
Η αύξηση των ασθενών που καταγράφεται κατά περίπου 30% κάθε έτος δεν οφείλεται στην αύξηση των περιστατικών καρκίνων στην περιοχή μας, αλλά γιατί σιγά σιγά έχουμε απορροφήσει όλους τους ασθενείς που εμπιστεύονται το Τμήμα και μένουν στη Ρόδο ή έρχονται από τα άλλα νησιά για να κάνουν τις θεραπείες τους. Στο Τμήμα μας, χρησιμοποιούμε όλη την γκάμα, όλα τα όπλα της ογκολογίας ακριβώς όπως συμβαίνει στα μεγάλα κέντρα της Ελλάδας και του εξωτερικού.
• Και να πούμε βέβαια ότι αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που γίνονται πρωτοποριακές θεραπείες στο Ογκολογικό Τμήμα της Ρόδου στο σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα που λειτουργεί.
Πράγματι, δεν είναι αυτή η μοναδική πρωτιά του Ογκολογικού Τμήματος. Έχουμε εφαρμόσει έξι προγράμματα πρώιμης πρόσβασης που σημαίνει ότι έξι νέα φάρμακα τα χρησιμοποιήσαμε από τους πρώτους στην Ελλάδα. Σε αρκετές περιπτώσεις δε, πολύ πιο γρήγορα από πανεπιστημιακά κέντρα. Αυτό συμβαίνει και το κάνουμε ήδη από το 2018. Φροντίζουμε να έχουμε επαφές με το εξωτερικό και ενημερωνόμαστε για φάρμακα τα οποία έχουν λάβει έγκριση, δεν είναι πειραματικά δηλαδή, απλώς δεν έχουν κυκλοφορήσει ακόμα στην Ελλάδα. Επομένως, ναι, δεν είναι η πρώτη φορά που στο Ογκολογικό Τμήμα έγινε κάτι καινοτόμο κι αυτό είναι μια κατάκτηση όχι μόνο δική μας αλλά του Νοσοκομείου της Ρόδου. Πρόσφατα επίσης είχαμε παρουσιάσει σε μια ερευνητική εργασία που έκανε αίσθηση διεθνώς και αφορά μια νέα γενιά φαρμακευτικών ουσιών. Δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα οι κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους, όμως είχα ασχοληθεί προσωπικά με αυτό στην Αμερική. Πρόκειται για μια δημοσίευση που παρουσιάζει πώς αυτού του τύπου οι θεραπείες μαζί με την ανοσοθεραπεία που είναι από τις πιο καινοτόμες θεραπείες που διαθέτουμε, αν συνδυαστούν, θα αποτελέσουν το μέλλον στη θεραπεία του καρκίνου.
• Η εμπειρία σας στην Αμερική, φαίνεται ότι έχει ανοίξει το δρόμο για πρωτοποριακές θεραπείες και στην Ελλάδα.
Με την συγκεκριμένη πρωτοποριακή θεραπεία που έλαβε ο ασθενής μας πριν από μερικές ημέρες και αφορά στον καρκίνο του προστάτη καθώς και αντίστοιχες σύγχρονες θεραπείες, πράγματι είχα ασχοληθεί στην Αμερική. Στην ουσία είναι ένα πρότυπο εξατομικευμένης ιατρικής. Προηγήθηκαν αρκετές εξετάσεις κι ένα τρίμηνο προετοιμασίας για να φτάσουμε να χορηγηθεί αυτή η θεραπεία στον ασθενή μας η οποία προϋποθέτει συνεργασία του ογκολόγου με συναδέλφους πυρηνικούς ιατρούς όπως έγινε στην περίπτωσή μας με το Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής του νοσοκομείου Ευαγγελισμός στην Αθήνα.
Ο ογκολόγος είναι εκείνος που θα κρίνει στην πορεία της νόσου του καρκίνου του προστάτη με τι όπλα κάθε φορά θα την καταπολεμήσει σε συνεργασία με συναδέλφους άλλων ειδικοτήτων όπως είναι οι ουρολόγοι, οι ακτινοθεραπευτές, οι πυρηνικοί ιατροί, οι παθολογοανατόμοι, οι μοριακοί βιολόγοι.
Το γεγονός όμως ότι οι ασθενείς αυτοί πριν χρόνια είχαν κακή πρόγνωση και τώρα χρησιμοποιούμε ό,τι πιο καινούριο υπάρχει, είναι ένα παράδειγμα εξατομικευμένης ιατρικής, όπως προσπαθούμε να κάνουμε σε όλους τους ασθενείς μας σε όλους τους τύπους καρκίνου.
• Αυτό είναι το μέλλον στη θεραπεία, η εξατομικευμένη ιατρική;
Αυτό είναι και το παρόν και βεβαίως το μέλλον.
• Πάντως, όταν ακούμε τη λέξη καρκίνος πόσω μάλλον σε μια διάγνωση, η ίαση δεν είναι το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό.
Σήμερα έχουμε σύγχρονες μεθόδους για να διαγνώσουμε τον καρκίνο. Υπάρχει υπερδιάγνωση σε σχέση με το παρελθόν. Αυτό είναι καλό διότι όσο πρωιμότερα γίνει η διάγνωση μιας κακοήθειας τόσες περισσότερες πιθανότητες πλήρους ίασης υπάρχουν. Σε ό,τι αφορά στην πλήρη ίαση έχουμε πολλά παραδείγματα από τον καρκίνο των όρχεων, καρκίνο μαστού σε πρώιμο στάδιο, καρκίνο παχέους εντέρου σε πρώιμο στάδιο… Είναι κακοήθειες που αν τις εντοπίσεις νωρίς επιτυγχάνεται πλήρης ίαση. Παλαιότερα η πλήρης ίαση ήταν εμφανής μόνο στα παιδάκια με κακοήθειες, που έπαιρναν θεραπεία, οι οποίες σε ένα ποσοστό πάνω από 80% είναι ιάσιμες. Σήμερα, ακόμα και σε περιπτώσεις που τα πράγματα είναι δύσκολα και το προσδόκιμο ζωής παλιά ήταν κάτω από εξάμηνο, αυτό έχει επιμηκυνθεί έως και πάνω από πενταετία κι αυτό είναι εξαιρετικό.
• Ο στόχος που έχετε θέσει για το Ογκολογικό Τμήμα ποιος είναι;
Βασική μου επιδίωξη είναι να καταφέρουμε να εντάξουμε στο οργανόγραμμα του Νοσοκομείου, το οποίο καθορίζει και το μέλλον του, τέσσερις ογκολόγους για το Τμήμα μας. Αν αυτό συμβεί, τότε εκτός από το Ογκολογικό Τμήμα θα μπορέσουμε να λειτουργήσουμε και Ογκολογική Κλινική. Σήμερα οι ασθενείς κάνουν τις θεραπείες τους μέχρι το μεσημέρι και μετά το τμήμα μας κλείνει. Αν όμως γίνει κλινική θα μπορούμε να νοσηλεύουμε τους ασθενείς με επιπλοκές που χρειάζονται φροντίδα και σε μια τέτοια περίπτωση νοσηλεύονται στις παθολογικές κλινικές. Από εκεί και πέρα άμεσος στόχος μας είναι να στελεχωθεί το Τμήμα με τουλάχιστον έναν ακόμα ειδικό ογκολόγο και βεβαίως με νοσηλευτικό προσωπικό. Όπως έχετε γράψει ξανά στη “δημοκρατική”, στο Ογκολογικό Τμήμα του Νοσοκομείου της Ρόδου με δύο ιατρούς ογκολόγους και τέσσερις νοσηλευτές εξυπηρετούμε μεγαλύτερο αριθμό ασθενών στα εξωτερικά ιατρεία και γίνονται περισσότερες χημειοθεραπείες απ’ ότι για παράδειγμα στην Ογκολογική Κλινική του Βενιζέλειου Νοσοκομείου στην Κρήτη που διαθέτει 5 γιατρούς και 12 νοσηλευτές! Αυτά τα αποτελέσματα, οφείλονται στην τιτάνια προσπάθεια όλων μας στο Ογκολογικό Τμήμα του Νοσοκομείου της Ρόδου αλλά και στο μεράκι που έχουμε. Παίζει σημαντικό ρόλο και το γεγονός ότι τόσο εγώ όσο και η εξαίρετη συνάδελφός μου ογκολόγος Μαρία Παρασκευά που μαζί λειτουργούμε το Τμήμα μας και δίνουμε καθημερινά τον αγώνα μας, είμαστε νέοι σε ηλικία και μπορούμε να εργαζόμαστε με εξαντλητικούς ρυθμούς. Όμως ξέρετε ότι και οι ανθρώπινες αντοχές είναι πεπερασμένες και εκεί είναι που πρέπει να τεθεί εμφατικά το ζήτημα της τεράστιας υποστελέχωσης του νοσοκομείου μας που βέβαια αφορά όλες τις ειδικότητες. Στο σημείο αυτό θέλω να πω ότι όλοι οι συνάδελφοί μου στο νοσοκομείο είναι εξαιρετικοί, υπερβάλλουν καθημερινά εαυτόν για να κρατήσουν όρθιο το νοσοκομείο μας και τους αξίζει όχι μόνο το χειροκρότημα αλλά και η έμπρακτη στήριξη της πολιτείας. Όσον αφορά στο Τμήμα μας, είναι μεγάλη ικανοποίηση για εμένα η ανάδειξη της ποιότητας της δουλειάς μας και ειδικά όταν καταξιωμένοι συνάδελφοι Ογκολόγοι από Τμήματα της Αθήνας λένε σε ασθενείς από τα Δωδεκάνησα που απευθύνονται σε εκείνους, να απευθυνθούν σε εμάς γιατί θα έχουν την ίδια ποιοτική παροχή υπηρεσιών υγείας και δεν χρειάζεται να ταλαιπωρούνται με μετακινήσεις.
• Είναι αλήθεια ότι μέχρι το 2018 ένας καρκινοπαθής από τα Δωδεκάνησα πέρα από το ψυχολογικό κόστος έπρεπε να επωμιστεί και το δυσβάστακτο οικονομικό κόστος των μετακινήσεων προς την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη ή την Κρήτη.
Βεβαίως κι ακριβώς επειδή υπήρχε αυτή η κατάσταση, όσοι δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα δεν έκαναν θεραπεία. Και γι αυτό έχουμε έναν λόγο παραπάνω να είμαστε υπερήφανοι για όσα έχουμε καταφέρει στη Ρόδο, σε συνεργασία με τα δίκτυά μας στην Ελλάδα, όπως είναι το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Κρήτης όπου οι ασθενείς κάνουν εκεί τις ακτινοθεραπείες τους, ή με συναδέλφους άλλων κέντρων της Ελλάδος και του εξωτερικού που μας εμπιστεύονται και μας θεωρούν ισότιμους εταίρους και μέσα από αυτή τη συνεργασία παίρνουμε κι εμείς σημαντική στήριξη.
• Και κάπως έτσι υποθέτω ανοίγει ο δρόμος για τις πρωτοποριακές θεραπείες που λέγαμε πριν, σε ένα μάλιστα περιφερειακό νοσοκομείο με τα πλείστα όσα προβλήματα.
Ναι, είναι ένα πάθος που πάντα με χαρακτήριζε και αφορά στη διαρκή αναζήτηση των νέων και καινοτόμων θεραπειών, θεραπειών που όπως είπα και πριν είναι εξατομικευμένες για κάθε ασθενή και δίνουν ποιότητα ζωής. Δεν είναι μόνο το ζητούμενο να δίνουμε απλά επιμήκυνση του προσδόκιμου της ζωής, αλλά και θεραπείες χωρίς παρενέργειες. Αυτό που μου αρέσει να λέω είναι ότι ένας από τους στόχους μας πρέπει να είναι να δίνουμε «ζωή στα χρόνια και όχι μόνο χρόνια για ζωή».
• Πώς μπορεί κατά τη γνώμη σας να βελτιωθεί η κατάσταση στο Νοσοκομείο μας;
Αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, πρέπει να αποδεχθούμε ότι στη Ρόδο μπορεί να προκηρύσσονται θέσεις ιατρικού προσωπικού αλλά να μην εκδηλώνεται ενδιαφέρον από συναδέλφους. Γι’ αυτό κατά τη γνώμη μου θα πρέπει να προκηρυχθούν θέσεις σε βαθμό Επιμελητή Α΄και Διευθυντή, που συνεπάγονται άλλο μισθολογικό κλιμάκιο και άλλη προοπτική εξέλιξης. Επίσης πρέπει να δοθεί και επιπλέον οικονομικό κίνητρο σε όλους τους ειδικούς και ειδικευόμενους γιατρούς που έρχονται στο Νοσοκομείο της Ρόδου όπως επίσης να εξεταστεί η επαναφορά του κινήτρου της επιδότησης του 30% για την αγορά κατοικίας από γιατρούς και νοσηλευτές που θα επιλέξουν να υπηρετήσουν σε περιφερειακό νοσοκομείο.
Επιπλέον, η αλήθεια είναι ότι ένας γιατρός θα επιλέξει να εργαστεί σε ένα δημόσιο νοσοκομείο στο οποίο υπάρχει μια στοιχειώδης στελέχωση. Τώρα που το πρόβλημα της υποστελέχωσης του Νοσοκομείου της Ρόδου είναι ακόμα πιο έντονο και έχει ακουστεί ακόμα περισσότερο, δύσκολα θα το επιλέξει κάποιος εξαιτίας ακριβώς αυτών των συνθηκών. Διότι ποιος θα θέλει να έρθει για να εφημερεύει τον μισό μήνα για παράδειγμα, από τη στιγμή που δεν υπάρχουν γιατροί να μοιραστούν τις εφημερίες; Άρα εδώ απαιτείται πολιτική βούληση για να επιλυθούν τα προβλήματα στελέχωσης. Απαιτείται επείγουσα ανασυγκρότηση του Νοσοκομείου της Ρόδου
• Παρόλα αυτά, εσείς επιλέξατε τη Ρόδο.
Ναι, αρχικά τελείως συγκυριακά διότι δεν είχα κάποια σχέση ή καταγωγή με το νησί. Όμως ήταν για μένα μια πρόκληση και ένα προσωπικό στοίχημα η δημιουργία του νέου ογκολογικού κέντρου στη Ρόδο που θα είχε σκοπό την κάλυψη των αναγκών των καρκινοπαθών της Ρόδου και των Δωδεκανήσων, αλλά και με απώτερο στόχο να καταστεί ένα κέντρο που δεν θα έχει να ζηλέψει τίποτα από τα υπόλοιπα κέντρα της Ελλάδας. Χαίρομαι που μετά από τέσσερα χρόνια που σήμερα συμπληρώνονται από την ίδρυσή του, το αρχικό αυτό όνειρο, εν πολλοίς πραγματοποιήθηκε. Στο σημείο αυτό να τονίσω και την μεγάλη συνεισφορά και βοήθεια που έδωσε ο Σύλλογος Καρκινοπαθών Δωδεκανήσου με την δραστήρια πρόεδρο του και καλή μου φίλη Μαρία Κρητικού για να στηθεί το Τμήμα με την βοήθεια εθελοντών του Συλλόγου και δωρεών από την ροδιακή κοινωνία που αγκάλιασε το Τμήμα μας από την πρώτη μέρα. Δεν είναι υπερβολή ότι μετά από τέσσερα χρόνια στο νησί, το αισθάνομαι σαν δεύτερη πατρίδα μου και έχω δεθεί με δεσμούς αγάπης με τον κόσμο της Ρόδου και των νησιών μας. Είναι υπέροχοι άνθρωποι που με αγκάλιασαν από την πρώτη μέρα και τους ευχαριστώ γι’ αυτό πολύ.
• Η ειδικότητα του ογκολόγου πάντως είναι δύσκολη εξαιτίας της φύσης της ασθένειας και του γεγονότος ότι -δυστυχώς- έρχεται αντιμέτωπος με απώλειες.
Η δουλειά μας είναι πολύ δύσκολη. Και δυστυχώς σε κανένα πανεπιστήμιο δεν διδάσκεται η διαχείριση του ογκολογικού ασθενούς. Καταρχήν δένεσαι με τους ασθενείς, πρέπει όμως να βρεις ισορροπία ως γιατρός γιατί θα πρέπει να πάρεις τον ασθενή από το χέρι, και στην ουσία να κάνεις ένα ταξίδι μαζί του το οποίο για άλλους θα είναι σύντομο, για άλλους θα είναι μεγάλο. Και σε αυτό το ταξίδι θα πρέπει να είσαι πατρική ή μητρική φιγούρα. Αυτό σημαίνει ότι κάποιες φορές θα πρέπει να απαλύνεις τον πόνο του ασθενούς με τρόπο παρηγορητικό, κάποιες φορές θα πρέπει να γίνεις πιο αυστηρός για να του δώσεις κουράγιο στην ουσία να μην τα παρατήσει. Θα πρέπει να τον ψυχολογείς, να τον ενθαρρύνεις… Αυτό που χαρακτηρίζει τη σχέση μας με τους ασθενείς, είναι οι εναλλαγές μεταξύ νίκης και ήττας. Έχουμε περιόδους που οι θεραπείες μας αποδίδουν και έχουμε ύφεση της νόσου ή πλήρη ίαση αλλά σε κάποιες περιπτώσεις αυτό δεν κρατάει για πάντα, κάποιες φορές ο ασθενής υποτροπιάζει άρα έχουμε και εναλλαγές έντονων συναισθημάτων, χαράς και λύπης… Στην Αμερική αν δεν πεις ακριβώς στον ασθενή και στο περιβάλλον του την εκτίμηση με βάση τα στατιστικά για το πόσο θα ζήσει, μπορεί ακόμα και να διωχθείς ποινικά. Στην Ελλάδα είναι διαφορετικά, πολλές φορές έρχονται οι συγγενείς και μας λένε να μην πούμε την αλήθεια, ή όλη την αλήθεια στον ασθενή.
Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει ο γιατρός να ισορροπήσει σε ένα λεπτό σχοινί, ναι μεν δεν μπορεί να πει ψέματα αλλά θα πρέπει όμως και την αλήθεια να την δώσει με τέτοιο τρόπο ώστε να την αντέξει ο ασθενής. Οπότε θα έλεγα ότι ένα από τα δυσκολότερα πράγματα που καλούμαστε να κάνουμε εμείς οι ογκολόγοι είναι να ψυχολογήσουμε πόση αλήθεια αντέχει ο κάθε ασθενής.
