Σήμερα ξεκινούν οι εργασίες της 26ης Διάσκεψης για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ (COP26) στη Γλασκώβη της Σκωτίας και θα διαρκέσουν από τις 31 Οκτωβρίου έως 12 Νοεμβρίου 2021. Η Διάσκεψη οργανώνεται από το Ηνωμένο Βασίλειο σε συνεργασία με την Ιταλία.
Στη Διάσκεψη θα συμμετάσχουν περίπου 40-50 χώρες, εκπρόσωποι της Γραμματείας της UNFCCC, οι πρόεδροι των επικουρικών οργάνων της σύμβασης και αρκετοί ενδιαφερόμενοι από την κοινωνία των πολιτών που διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής ή στη μετάβαση για την αειφόρο ανάπτυξη.
Η σύνοδος κορυφής COP26 στη Γλασκώβη θα φέρει κοντά όλες τις χώρες για να επιταχύνουν τη δράση προς την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού και της Σύμβασης Πλαισίου του ΟΗΕ για την αλλαγή του κλίματος.
H Συμφωνία του Παρισιού, που προέκυψε από την Διάσκεψη για το κλίμα COP21, επονομαζόμενη επίσης Paris 2015, για την κλιματική αλλαγή αποτελεί την πρώτη οικουμενική, νομικά δεσμευτική παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα.
Μετά από δεκατρείς ημέρες έντονων διαπραγματεύσεων, η οικουμενική συμφωνία για το κλίμα υιοθετήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2015 στο Παρίσι από 195 χώρες.
Η Συμφωνία καλεί τα κράτη να καταβάλουν «φιλόδοξες» προσπάθειες για τον μετριασμό και τη προσαρμογή στη κλιματική αλλαγή με κεντρική στόχευση το περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη μέσω της αποφυγής της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας άνω των 2°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, αλλά και της συνέχισης των προσπαθειών για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας το πολύ έως τον 1,5°C. Υπογράφηκε στις 22 Απριλίου 2016 και κυρώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 5 Οκτωβρίου 2016.
Να σημειωθεί ότι από το 1880 μέχρι το 2012, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία αυξήθηκε κατά 0,85 βαθμούς Κελσίου.
Η Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, υπεγράφη από 154 χώρες και την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Ιούνιο του 1992 στο Ρίο, κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη και άρχισε να ισχύει το 1994. Η σύμβαση δεν έθεσε νομικά δεσμευτικές υποχρεώσεις αλλά τις βάσεις για περαιτέρω δράση στο μέλλον. Με τη διάκριση ανάμεσα στις βιομηχανικές και τις αναπτυσσόμενες χώρες, η Σύμβαση –πλαίσιο θεωρεί ότι οι βιομηχανικές χώρες ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και είναι υποχρεωμένες να τις μειώσουν.
Στις 11 Δεκεμβρίου 1997, στο Κυότο της Ιαπωνίας υιοθετήθηκε το Πρωτόκολλο του Κυότο. Το Πρωτόκολλο στοχεύει σε συνολική μείωση των εκπομπών τουλάχιστον κατά 5% την πενταετία 2008-2012 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Για την επίτευξή του, τα ανεπτυγμένα Κράτη – Μέρη του Πρωτοκόλλου καλούνται να εξασφαλίσουν ότι οι εκπομπές τους, για 6 συνολικά αέρια του θερμοκηπίου, δεν θα υπερβούν τα όρια που τους τίθενται με το Πρωτόκολλο αυτό, στο Παράρτημα Β. Το Πρωτόκολλο τέθηκε σε ισχύ το 2005.
Στη συνέχεια η Διάσκεψη της Κοπεγχάγης που διεξάχθηκε το Δεκέμβριο του 2009 που στόχο είχε να επιτευχθεί μια παγκόσμια συμφωνία για την κλιματική αλλαγή, διάδοχη του Πρωτοκόλλου του Κιότο το οποίο λήγει το έτος 2012.
Από τις 29 Νοεμβρίου έως τις 10 Δεκεμβρίου του 2010 πραγματοποιήθηκε στο Κανκούν του Μεξικού η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή που αφορούσε την 16η Διάσκεψη των Συμβαλλομένων Μερών της Σύμβασης Πλαισίου (COP) και την 6η Σύνοδο των Μερών του Πρωτοκόλλου του Κυότο (CMP).
Στη Βαρσοβία της Πολωνίας διεξήχθη η 19η Διάσκεψη των Μερών (COP 19) της Σύμβασης Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή καθώς και η 9η Διάσκεψη των Μερών η οποία λογίζεται ως Σύνοδος των Συμβαλλομένων Μερών του Πρωτοκόλλου του Κυότο (CMP9) από τις 11 έως τις 22 Νοεμβρίου 2013.
Ακολούθησε η συμφωνία του Παρισιού το 2015.
Οι στόχοι της Διάσκεψης COP26 του ΟΗΕ στη Γλασκώβη είναι οι παρακάτω:
- Εξασφάλιση του παγκόσμιου μηδενισμού εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι τα μέσα του αιώνα και διατήρηση του στόχου της αύξησης της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου.
Ζητείται από όλες τις χώρες να υποβάλουν φιλόδοξους στόχους μείωσης των εκπομπών το 2030 που ευθυγραμμίζονται με την επίτευξη του καθαρού μηδενισμού εκπομπών μέχρι τα μέσα του αιώνα. Για την επίτευξη αυτού του στόχου οι χώρες θα πρέπει να προχωρήσουν στην εφαρμογή των παρακάτω μέτρων: Α. Επιτάχυνση της σταδιακής κατάργησης του άνθρακα. Β. Περικοπή της αποψίλωσης των δασών. Γ. Επιτάχυνση της μετάβασης σε ηλεκτρικά οχήματα. Γ. Ενθάρρυνση των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
- Υιοθέτηση μέτρων για την προστασία των κοινοτήτων και των φυσικών οικοτόπων.
Το κλίμα ήδη αλλάζει και θα συνεχίσει να αλλάζει ακόμη και όταν μειώνουμε τις εκπομπές, με καταστροφικές συνέπειες. Στο COP26 πρέπει να υπάρξει συνεργασία για την ενεργοποίηση και ενθάρρυνση των χωρών που πλήττονται από την κλιματική αλλαγή να προχωρήσουν στα παρακάτω: Α. Να λάβουν μέτρα για την προστασία και αποκατάσταση των οικοσυστημάτων. Β. Να προχωρήσουν στην εφαρμογή αμυντικών μηχανισμών και συστημάτων προειδοποίησης και κατασκευή ανθεκτικών υποδομών και προστασία της γεωργίας για την αποφυγή απώλειας κατοικιών, μέσων διαβίωσης και ακόμη και ζωών.
- Κινητοποίηση Οικονομικών Μηχανισμών.
Για την επίτευξη των δύο πρώτων στόχων, οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να τηρήσουν την υπόσχεσή τους να κινητοποιήσουν τουλάχιστον 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση για το κλίμα έως το 2020.
Τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να διαδραματίσουν το ρόλο τους και απαιτείται πολύ δουλειά για την απελευθέρωση των τρισεκατομμυρίων σε χρηματοδότηση του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα που απαιτούνται για να διασφαλιστεί το παγκόσμιο καθαρό μηδέν στις εκπομπές ρύπων.
- Συνεργασία για αποτελέσματα
Μπορούμε να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης μόνο αν συνεργαστούμε. Στο COP26 πρέπει:
- Να οριστικοποιηθεί η Οικουμενική Συμφωνία του Παρισιού (οι λεπτομερείς κανόνες που καθιστούν λειτουργική τη Συμφωνία του Παρισιού)
- Να επιταχυνθούν οι δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης μέσω της συνεργασίας μεταξύ κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και της κοινωνίας των πολιτών.
Η επίτευξη συμφωνίας στις διαπραγματεύσεις της Διάσκεψης για την κλιματική αλλαγή αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για να προχωρήσουν όλες οι χώρες προς μια οικονομική δομή που θα στοχεύει στις μηδενικές εκπομπές ρύπων. Οι διαπραγματεύσεις θα επικεντρωθούν στην οριστικοποίηση των κανόνων που απαιτούνται για την εφαρμογή της Συμφωνίας του Παρισιού. Για να συμβεί αυτό με βάση τις ισχύοντες σήμερα παγκόσμιες πρακτικές θα πρέπει:
Α. Να βρεθεί μια λύση στις αγορές άνθρακα, δημιουργώντας ένα ισχυρό σύστημα πιστώσεων άνθρακα που υποστηρίζει τη μετάβαση στο καθαρό μηδέν.
Β. Επίλυση των θεμάτων της διαφάνειας, με τη δημιουργία ενός καθολικού συστήματος που ενθαρρύνει όλες τις χώρες να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους.
Αυτό που συμβαίνει πάντα στις διαπραγματεύσεις των Ηνωμένων Εθνών για να υπάρξει οποιαδήποτε συμφωνία θα πρέπει να εξασφαλιστεί συναίνεση σε όλα τα θέματα που αφορούν την κλιματική αλλαγή.
Για την εφαρμογή της Συνθήκης του Παρισιού απαιτείται ένα νέο οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης που θα μειώνει την ανάγκη χρήσης νέων φυσικών πόρων, θα μειώνει το περιβαλλοντικό κόστος και θα ελαχιστοποιεί τα απόβλητα. Στόχος είναι η αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου μέσω έξυπνης χρήσης των φυσικών πόρων.
Είναι αναγκαίο να υπάρξει ένας μεγάλος συνασπισμός δράσης μεταξύ των διεθνών οργανισμών, κυβερνήσεων, τοπικής αυτοδιοίκησης, και την ενεργοποίηση των κοινωνιών για την ελαχιστοποίηση των στερεών και υγρών αποβλήτων, για την 100% ανακύκλωση συσκευασιών και συσκευών και την εξοικονόμηση ενέργειας και φυσικών πόρων.
Παρά το γεγονός ότι η Συμφωνία του Παρισιού ακόμα και στην κεντρική της στόχευση είναι συμφωνία άκρως συμβιβαστική, μπορεί όμως να επιτευχθούν οι στόχοι της με την αυστηρή εφαρμογή των μηχανισμών που εμπεριέχει .
Από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης νέα αναπτυξιακή στρατηγική που θα μετατρέψει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε μια σύγχρονη, οικονομικά αποδοτική και ανταγωνιστική οικονομία, στοχεύει στον μηδενισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050, αποσυνδέει την οικονομική ανάπτυξη από τη χρήση πόρων και έχει στόχο τη συμμετοχή σε αυτούς τους στόχους όλων των κοινοτήτων της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία παρέχει ένα σχέδιο δράσης ενίσχυση της αποτελεσματικής χρήσης των πόρων μεταβαίνοντας σε μια καθαρή, κυκλική οικονομία, αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και μείωση της ρύπανσης.
Ταυτόχρονα, η εφαρμογή πολιτικών σε τοπικό επίπεδο μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο για την επιτυχία εφαρμογής των αποφάσεων της συμφωνίας του Παρισιού. Πολιτικές που θα στοχεύουν στην ολοκληρωτική ανακύκλωση, σε παρεμβάσεις για εξοικονόμηση ενέργειας σε κτήρια και στον δημοτικό φωτισμό, σε παρεμβάσεις για εξοικονόμηση ενέργειας στις μεταφορές και τη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων, σε παρεμβάσεις στην κατανάλωση και διαχείριση υλικών και η μετατροπή των ενεργειακών συστημάτων των Δήμων σε συστήματα μηδενικών ρύπων με τη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, θα συμβάλουν τα μέγιστα στην επίτευξη του στόχου της αποτροπής της αλλαγής του κλίματος στον πλανήτη μας.
Χριστοφής Ι. Κορωναίος
Δήμαρχος Νισύρου
