Επιστημονική γνώση και πολιτική ευθύνη στην διαχείριση της πανδημίας | Γράφει η Έλλη Καρανίκα

Επιστημονική γνώση  και  πολιτική ευθύνη στην διαχείριση της πανδημίας

                                                                                                                      της Έλλης Καρανίκα

H  πρόσφατη επανεμφάνιση του Καθηγητή κ.Τσιόδρα στην  ενημέρωση-παρότρυνση των Πολιτών   σχετικά με την ζωτική σημασία του εμβολιασμού κατά του covid σηματοδότησε ότι είμαστε πάλι σε δύσκολη φάση της πανδημίας(ο δείκτης θετικότητας 1,53). Είναι κοινή παραδοχή ότι ο Καθηγητής επιστρατεύεται στα δύσκολα όχι μόνο για την επιστημονική του κατάρτιση αλλά κυρίως για την  ενσυναίσθηση που  εκπέμπει:  ανθρώπινη όχι τεχνοκρατική, ψυχρή κι αποστασιοπoιημένη.Δείχνει ότι κατανοεί, συμμερίζεται την δυσκολία των καιρών , μπαίνει στη θέση του πληττόμενου Πολίτη , δεν του κουνά το δάκτυλο και  υποδεικνύει το πιο αποτελεσματικό όπλο κατά του ιού, τον  εμβολιασμό. Πολλοί  έγκριτοι επιστήμονες εγχώριοι κι αλλοδαποί έχουν τοποθετηθεί είτε υπέρ είτε κατά του εμβολιασμού χωρίς  να καταφέρουν να εξαλείψουν τις ενστάσεις , την δυσπιστία ή και τον φόβο των Πολιτών για κάθε  μια από τις υποστηριζόμενες  θέσεις. Ακόμη και οι δαπανηρές ενημερωτικές τηλεοπτικές ή άλλες  καμπάνιες που ακολούθησαν το πρώτο κύμα της πανδημίας , με επιστημονική καθοδήγηση, δεν κατάφεραν να  πείσουν τους αρνητές  ή να μειώσουν  τους αναποφάσιστους.

Η αξιοποίηση  της εικόνας του κ.Καθηγητή  ή  άλλων διεθνώς αναγνωρισμένων Συμπατριωτών μας  που διαπρέπουν εντός ή εκτός συνόρων, κάθε φορά που δυσκολεύει η κατάσταση της  πανδημίας, νομίζω ότι  δείχνει   μια ακόμη  διάσταση στον πολυπλευρο προβληματισμό που αναπτύσσεται στην τρέχουσα πανδημία  : την σχέση επιστημονικού και πολιτικού λόγου και τις εκατέρωθεν ευθύνες. Αρκεί ο επιστημονικός λόγος  και η επιστημονική τεκμηρίωση για να πείσει τον μέσο Πολίτη  ώστε να πειθαρχήσει στις  συστάσεις της Πολιτείας που αφορούν την  ίδια την  ζωή του σε μια πανδημία ή  φυσική καταστροφή; Είναι άραγε σωστή  η απαρέγκλιτη τήρηση από την Πολιτεία των συστάσεων  της επιστημονικής κοινότητας  των εμπειρογνωμόνων , παρά  τις παράπλευρες τυχόν δυσμενείς συνέπειες (οικονομία, ελευθερίες, δικαιώματα κλπ) στον κοινωνικό ιστό μιας χώρας; Αν τα μέτρα  αποβαίνουν ανεπαρκή  για την επίτευξη του στόχου,  παρά την  εφαρμογή των  επιστημονικών συστάσεων, πού θα αποδοθούν ευθύνες; Ποια  ευθύνη αναλογεί σε  ανεξάρτητους Συμβούλους –Επιστήμονες;  Θυμόμαστε την ένταση  που είχε προκαλέσει η συζήτηση στην Βουλή για το ακαταδίωκτο των Εμπειρογνωμόνων

Είναι ιλαροτραγικό να αμφισβητεί κάποιος τα επιστημονικά δεδομένα στις ημέρες μας ή τις τεκμηριωμένες επιστημονικές συστάσεις στην αντιμετώπιση της πανδημίας .Ο αριθμός των νεκρών διεθνώς αλλά και στην χώρα μας , δεν αφήνει  περιθώρια για σενάρια  συνομωσιολογίας , μεταφυσικές  φοβίες  κι αναπόδεικτες δοξασίες. Νομίζω ότι  έβλαψε την σωστή  ενημέρωση η  πολυγλωσσία των διαφόρων επιστημόνων ή μη, που ήταν  ολημερίς στα κανάλια, σε διάφορες εκπομπές «ποικίλης ύλης» και  στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Επιδημιολόγοι, λοιμωξιολόγοι, παιδιατροι, μηχανικοί , διάφοροι μαϊντανοί αμφίβολης τεκμηρίωσης με εκτενή παρουσίαση από δημοσιογράφους διαφόρων «επιστημονικών»  ερευνών  άγνωστων  Καθηγητών , άγνωστων  πανεπιστημίων  ή  ιδιωτικών ερευνητικών  ιδρυμάτων  ανά τον κόσμο, πιθανόν με  αμφίβολο  επιστημονικό  προφίλ-ή ακόμη  ύπαρξη ! Θυμόμαστε στις διάφορες περιόδους της πανδημίας, την σύγχυση που είχε προκληθεί από τις αλληλοαναιρούμενες  δημόσιες θέσεις επιστημόνων υγείας σχετικά με τις μάσκες, τα αλλεπάλληλα  λοκ νταουν, τις αντιπαραθέσεις των πολιτικών κομμάτων  σχετικά με τις εισηγήσεις των Εμπειρογνωμόνων  για άνοιγμα των συνόρων, της τουριστικής περιόδου, των καταστημάτων εστίασης  κλπ .

Είναι φυσικό όλα αυτά να επηρέασαν την κοινωνία και να  δικαιολογούν σε ένα βαθμό  την   διστακτικότητα,  αναποφασιστικότητα,  δυσπιστία, φόβο και εν τέλει  την  αρνητική  στάση του μετέωρου Πολίτη απέναντι στις συστάσεις  του επίσημου κράτους και των εντεταλμένων Οργάνων του. Αναφέρεται   ως « μετέωρος» ο  Πολίτης που στέκεται  μεν αναποφάσιστος αλλά είναι  δεκτικός στην αξιόπιστη, έγκυρη και πειστική  επιστημονική ενημέρωση. Για τους  συνειδητούς  αρνητές , δύσκολα θα  μπορούσε  καποιος να συστήσει  αποτελεσματικη μέθοδο προσέγγισης και μεταστροφής της στάσης τους. Το ίδιο ισχύει και για  όσους πιστεύουν ότι η μη συμμόρφωση στην  τήρηση μέτρων ή στον εμβολιασμό, είναι μια… αντισυστημική πράξη ενάντια στο κράτος  που στοχεύει στην περικοπή των ελευθερίων τους και στην χειραγώγηση τους!  Για  τους διστακτικούς ή φοβισμένους  πολίτες, όμως, η   πειθώ  με συζήτηση, διασαφήνιση  αποριών, αντιμετώπιση του φόβου, κατανόηση (και…υπομονή!)  έχει χώρο να δράσει. Η πόλωση μεταξύ εμβολιαστών-αντιεμβολιαστών είναι ολέθρια. Το τόνισε, με βιωματικό λόγο  και η νέα αναπληρώτρια Υπουργό Υγείας  κ. Μ.Γκάγκα , μάχιμη γιατρός που έζησε μέσα από την ΜΕΘ του Σωτηρία όλη την τραγωδία των  νοσηλευόμενων ασθενών.

Η επιστημονική κοινότητα έχει ευθύνη  στην κατάθεση τεκμηριωμένων συστάσεων  και  υπόδειξη των σύγχρονων εργαλείων διαχείρισης μιας κρίσης, όπως τώρα η πανδημία. Ο κόσμος προσδοκά από αυτή  να είναι ανεξάρτητη και ελεύθερη από διάφορες αγκυλώσεις, υπηρετώντας μόνον την επιστήμη επ΄ωφελεία της κοινωνίας. Ο πολίτης έχει ατομική ευθύνη απέναντι στην   προφύλαξη της υγείας του και  των δικών του-πολύ περισσότερο που η χώρα έχει επάρκεια  εμβολίων-το  πιο αποτελεσματικό σήμερα όπλο κατά του κόβιτ . Στο κράτος ανήκει η  τελική ευθύνη  της  διαχείρισης  της πανδημίας. ’Εχει φανεί από την διεθνή συγκυρία, ότι  τα λιγότερα λάθη σε αυτή την διαχείριση κάνει το κράτος που  ακούει  μεν προσεκτικά   το Συμβουλευτικό ΄ Οργανο των εμπειρογνωμόνων επιστημόνων  που το ίδιο επέλεξε αλλά στις αποφάσεις του  λαμβάνει υπόψη  και την εμπειρία άλλων κρατών με ανάλογα δημογραφικά χαρακτηριστικά με την χώρα μας, τις επιπτώσεις των μέτρων αντιμετώπισης  στην κοινωνική-οικονομική  ζωή των πολιτών του, τις αντοχές  του εθνικού συστήματος υγείας ,τον έγκαιρο σχεδιασμό για την μετα-κόβιτ εποχή  κλπ. Η στείρα αντιπαράθεση για επικοινωνιακούς λόγους, αφαιρεί  χρόνο από την δράση  κι εμπιστοσύνη από την σχέση κράτους-πολίτη.

Φίλοι συνάδελφοι που εργάζονται στην Μεγαλη Βρεττανία μου έλεγαν πρόσφατα ότι το Κοινοβούλιο της, μετά διεξοδική συζήτηση και διαβούλευση, εξέδωσε ένα κείμενο  όχι με τα μεγέθη της πανδημίας ή επιστημονικά συμπεράσματα μελετών αλλά με  κριτική αποτίμηση των ενεργειών της κυβέρνησης και  με απόδοση ευθυνών για την κρατική διαχείριση της πανδημίας. Στην χώρα μας δεν υπάρχει παράδοση στην  σύνταξη  συναινετικών  διακομματικών πορισμάτων (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) ,με κριτική, τεκμηριωμένη  παρουσίαση  των πεπραγμένων της κρατικής μηχανής, ως προς την αντιμετώπιση μιας καταστροφής. Οι επίσημες ανακοινώσεις αναφέρονται  σε στατιστικά και  επιδημιολογικά μεγέθη της πανδημίας και  του εμβολιασμού ενώ  παράλληλα, ζούμε εναν  καθημερινό  καταιγισμό  από ανακοινώσεις στο γνωστό πνεύμα   του είναι  «όλα καλά ή όλα χάλια»-ανάλογα  της προέλευσης, κυβερνηση ή αντιπολίτευση αντιστοιχα.  Φοβάμαι ότι, αν έμπαινε θέμα αποτίμησης της μέχρι τώρα διαχείρισης των 3κυματων πανδημίας από ελληνικό κοινοβούλιο, θα είχαμε τόσα πορίσματα όσα τα κόμματα, πιθανόν όσα και  οι βουλευτές των κομμάτων,  αυτοδιοικητικοί  και τοπικοί  συντεχνιακοί φορείς  ή παράγοντες κάθε κομματικού χώρου!!.(Το ζούμε και σε τοπικό επίπεδο: π.χ. για το ίδιο θέμα και τον ίδιο στόχο, που είναι προφανώς οι ενέργειες  για  βελτίωση της κατάστασης  στο νοσοκομείο ή στον τομέα υγείας , οι βουλευτές του ίδιου κόμματος , εκδίδουν  ξεχωριστή ανακοίνωση ο καθένας,  όχι  ενιαία ως συνεργατική δράση των Βουλευτών  Δ/νήσου!)

Για να πεισθούν οι αναποφάσιστοι και δύσπιστοι Πολίτες, αντί πολυδάπανων διαφημιστικών  πρότζεκτ, πιθανόν να ήταν πιο αποτελεσματική στην χώρα μας η παραπάνω ενέργεια του βρεττανικού κοινοβουλίου: ένα  διακομματικό πόρισμα  για το πώς διαχειρίστηκε μέχρι σήμερα η κρατική μηχανή  την  πανδημία, αξιολόγηση της απόδοσης  των αρμόδιων  υπηρεσιών  που ενεργοποιήθηκαν στην αντιμετώπιση της, αναγνώριση λαθεμένων πολιτικών  και  ενίσχυση των καλών, εμβολιασμό κατ΄οίκον των ανήμπορων, υπεύθυνη ενημέρωση για νέες  φαρμακευτικές θεραπείες, σαφή χρονοδιαγράμματα του μελλοντικού σχεδιασμού της, υλοποίηση των προτεραιοτήτων στην υγεία και οικονομία  κ.ά. καθώς και την δηλωμένη διάθεση των κομμάτων να συνεργαστούν  σε έναν  από κοινού συμφωνημένο  σχεδιασμό δράσεων που θα στοχεύει στην αντιμετώπιση της πανδημίας κι όχι στην μικροπολιτική εκμετάλλευσή της(: δηλ. κάτι σαν σχέδιο  «εθνικής πολιτικής»). Ίσως φαίνεται δύσκολο. Όχι όμως ανέφικτο. Οι  καιροί ου  μενετοί.