Toυ
Γιάννη Παλαιολόγου
από την “Καθημερινή”
«Αυτά τα παπούτσια τα βλέπεις, τα αρβυλάκια; Τα πρωτόβαλα 3 του Μάρτη. Τρύπια είναι…». Ο Δημήτρης Κανιαρός, ψαράς από την Πάτμο, 54 ετών, έχει μόλις φθάσει με το μηχανάκι του στο κέντρο υγείας του νησιού. Δείχνει φυσιολογικός – μέχρι να συνειδητοποιήσει όποιος τον παρατηρεί ότι, οδηγώντας, σέρνει τα πόδια του στο έδαφος.
Το πρόβλημά του –που ακόμα και σήμερα παραμένει αδιάγνωστο– τον ταλαιπωρεί τη μισή ζωή του. «Εγώ δούλευα βαθιά – δεν πήγαινε κανένας, ούτε πρόκειται να πάει. Μπακαλιάρος, χριστόψαρο, μπαρμπούνια. Δεν το συζητάμε…» αφηγείται. Ψάρευε ως την Ικαρία, τη Σάμο, το Αγαθονήσι. Εβγαινε έξω με πολλά μποφόρ, λέει, όταν όλοι οι άλλοι προτιμούσαν την ασφάλεια του λιμανιού.
Το Σεπτέμβριο του 1991, σε ηλικία 27 ετών, ξύπνησε από έναν μεσημεριανό ύπνο στη βάρκα του πρησμένος παντού – «στα πόδια, στο λαιμό». Μπορούσε να κινηθεί, αλλά με μεγάλη δυσκολία. Ηταν η αρχή ενός γολγοθά που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
«Κάποιες φορές νιώθω πιο ελαφρά τα πόδια και μπορώ να πάω κάποια βήματα, κρατώντας τα ντουβάρια. Αλλες φορές είναι χάλια – δεν σηκώνονται με τίποτα». Ενίοτε υποφέρει από σπασμούς.
Παρ’ όλα αυτά, συνέχισε να δουλεύει. Εβαλε σχοινιά στο καΐκι του, τον «Λούη», ώστε να μπορεί να μετακινείται με τα χέρια, μετασκεύασε το χειριστήριο και συνέχισε να βγαίνει μόνος του στα ανοικτά. Και να ζει μόνος του στη στεριά: χωρίς γυναίκα και παιδιά, με αδέλφια που λέει ότι δεν του έχουν σταθεί.
Οι πρώτοι γιατροί που τον εξέτασαν στην Πάτμο είπαν ότι οφείλεται σε αμυγδαλίτιδα. Πήγε στην Κάλυμνο, στο Νοσοκομείο «Ελπίς» και στο ΚΑΤ. Το 2000, ένας από τους γιατρούς που τον εξέτασαν στην Αθήνα τού είπε ότι η πάθησή του δεν είναι ιάσιμη και του συνέστησε να σταματήσει να εργάζεται, να κάνει τα χαρτιά του για αναπηρική σύνταξη.
Το 2007, έπειτα από κάποια χρόνια που λάμβανε ένα προνοιακό επίδομα, έλαβε αναπηρική σύνταξη, λίγο πάνω από 1.000 ευρώ. «Tότε έκανα χαρτιά να το κόψω το καΐκι, να το αποσύρω. Αλλά το ’χω 34 χρόνια – από τότε που απολύθηκα από φαντάρος. Εκεί έκλαψα, εκεί γέλασα, εκεί πόνεσα. Θα μπορούσες εσύ να το σπάσεις για τα φράγκα;».
Το καλοκαίρι του 2010, λίγους μήνες μετά την ψήφιση του πρώτου μνημονίου, λαμβάνει μία επιστολή από το τμήμα αναπηρίας του ΟΓΑ (στον οποίο είναι ασφαλισμένοι οι περισσότεροι ελεύθεροι επαγγελματίες της Πάτμου): «Σας πληροφορούμε ότι ο χρόνος της συνταξιοδότησής σας μέσω αναπηρίας λήγει την 1.9.2010. Για να συνεχιστεί η συνταξιοδότησή σας, θα πρέπει να επανεξεταστείτε από την αρμόδια υγειονομική επιτροπή».
Εναν χρόνο αργότερα, λαμβάνει επιστολή που τον καλεί να παρουσιαστεί ενώπιον της υγειονομικής επιτροπής στην Κάλυμνο στις 17 Αυγούστου. «Εγώ το ’λαβα [το γράμμα] 1η του Σεπτέμβρη!» λέει. Η απόπειρά του να βρει το δίκιο του πέφτει στο κενό. «Πήρα στην Κάλυμνο, μου είπαν “τα χαρτιά σου φύγανε”!». Εκτοτε, προσπαθεί να βρει τρόπο να εξεταστεί στο νησί του – χωρίς όμως αποτέλεσμα. Εχει οκτώ χρόνια να λάβει σύνταξη.
Η «Κ» επικοινώνησε με κάποιους ανθρώπους στην Πάτμο που έχουν ασχοληθεί με την υπόθεση, για να κατανοήσει γιατί δεν έχει επιλυθεί το ζήτημα. Η αλλαγή του νομικού πλαισίου με τη θεσμοθέτηση των ΚΕΠΑ (Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας) περιέπλεξε την κατάσταση, καθώς έπρεπε ο κ. Κανιαρός να κάνει τον φάκελό του από την αρχή.
Ο Μανώλης Πέντες, που εργάζεται στον ΟΓΑ, εικάζει ότι ο κ. Κανιαρός διστάζει να ταξιδέψει για να εξεταστεί γιατί φοβάται ότι, αν λάβει εκ νέου αναπηρική σύνταξη, θα πρέπει να σταματήσει να ψαρεύει, κάτι που «δεν ισχύει, οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ μπορούν να εργάζονται». Σε παλαιότερο ταξίδι του για να εξεταστεί από υγειονομική επιτροπή, πάντως, είχε πέσει στις σκάλες – γεγονός που ίσως έχει συμβάλει στην απροθυμία του να το επαναλάβει.
Προβληματισμός
Ενας εκ των ιατρών που τον έχει εξετάσει, παρότι αναγνωρίζει τη βεβαρημένη κατάστασή του, εκφράζει προβληματισμό σχετικά με την «αδυναμία μετακίνησης», που είναι προϋπόθεση για να αιτηθεί να εξεταστεί στην Πάτμο. «Αν έρθουν τα μέλη της επιτροπής και τον δουν να κυκλοφορεί με το μηχανάκι, τι γίνεται;» σημειώνει.
Ο κ. Κανιαρός συνεχίζει να ψαρεύει. Οπως λέει όμως: «Τώρα πια πάω στη δουλειά μία δύο ημέρες την εβδομάδα. Δεν μπορώ πιο συχνά, κουράζομαι. Και δεν πάω με φουρτούνες. Τελειώσαν οι φουρτούνες για μένα». Η Κατερίνα Κοκκωνή, υπάλληλος του ΚΕΠ που έχει κάνει ό,τι μπορεί για να τον βοηθήσει, θεωρεί ότι είναι θύμα της υπερηφάνειάς του και του πείσματός του να μην το βάζει κάτω. «Πολλοί άλλοι, που είχαν πολύ λιγότερα ή απλώς παρίσταναν τους αρρώστους, πήραν αναπηρικές διά βίου», λέει με νόημα.
Για το θέμα της σύνταξης, ο κ. Κανιαρός είναι σαφής: «Το μπαξίσι δεν το θέλω. Ο,τι δικαιούμαι με την πάθηση που έχω. Εγώ στο κράτος φέρθηκα ωραία. Φαντάρος πήγα, τις εισφορές μου τις πλήρωνα, ΦΠΑ πληρώνω για το καΐκι μου, το ένα, το άλλο… Αυτή η αντιμετώπιση, “μπαμ και κάτω”, σαν να σου λέει “ξόφλησες”, δεν το δέχομαι».
