Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε την εκκλησία του Αγίου Νεκταρίου, εκεί στους μύλους (Καλυμνιά). Λιγότεροι, ίσως, θα γνωρίζουν ότι κολλητά με την εκκλησία του Αγίου Νεκταρίου είναι και εκκλησία του Αγίου Θέμελη. Εκείνο όμως που μάλλον δεν γνωρίζει κανείς, είναι το ότι, ο Άγιος Θέμελης ήταν Καλύμνιος, επίσης το ότι δεν υπάρχει πουθενά εκκλησία επ’ ονόματί του, αλλά είναι γνωστό πως έχουμε στην Κάλυμνο πολλούς και πολλές με το όνομα Θέμελης και Θεμελίνα, όνομα που σχεδόν δεν συναντούμε αλλού, κάτι που σίγουρα διασώζει την προφορική παράδοση για την καταγωγή του Αγίου.
Έζησε κατά τον ΙΓ΄ή ΙΔ΄ιώνα και μαρτύρησε, μαζί με άλλους 32 συντρόφους του στη Μελιτηνή της Αρμενίας.
Αναφέρεται ως Άγιος Θέμελης Καλύμνου, στο βιβλίο «Αγιολόγιο της Ορθοδοξίας» του Χρήστου Δ.Τσολακίδη.
Δεδομένου ότι ο Άγιος δεν αναφέρεται στο Συναξάριο του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη, επικοινώνησα με τον συγγραφέα του Αγιολογίου, ο οποίος μου είπε η πληροφορία είναι απολύτως έγκυρη και προέρχεται από τον σπουδαίο ερευνητή και διανοούμενο κληρικό, Μητροπολίτη πρώην Λεοντοπόλεως κυρό Σωφρόνιο Ευστρατιάδη (1872-1947), ο οποίος και βρήκε σε μεμβράνινο αρχαίο χειρόγραφο κώδικα της Αλεξάνδρειας, καταγεγραμμένες τις παραπάνω πληροφορίες περί του Αγίου.
Δεδομένης, λοιπόν, της σοβαρότητας και της εγκυρότητας του ερευνητή, θεωρώ ότι η πληροφορία περί της καταγωγής του Αγίου και του μαρτυρίου του είναι πέρα για πέρα αληθινή.
Άλλωστε, και ο πρώην Μητροπολίτης Αντινόης, Σεβ. Παντελεήμων Λαμπαδάριος, ο Καλύμνιος, σε σχετική ανάρτησή του στην ηλεκτρονική εφημερίδα «Παλμός», τον αναφέρει ως «εν Καλύμνω ζήσας»
Έχει, λοιπόν, η Κάλυμνος εκτός από τον Όσιό της Σάββα τον εν Καλύμνω, και τον μάρτυρά της Άγιο, τον Θέμελη ή Θεμέλιο και καλό είναι να το γνωρίζουμε.
Η μνήμη του εορτάζεται στις 7 Νοεμβρίου.
