Ένα ξεχωριστό Προσκύνημα-Αφιέρωμα στον Πανορμίτη Σύμης, με σπάνιες και ανέκδοτες εικόνες

Ένα ξεχωριστό φωτογραφικό προσκύνημα-αφιέρωμα στον Πανορμίτη, με σπάνιες, δυσεύρετες και κάποιες ανέκδοτες φωτογραφίες από το αρχείο του φίλου Γ.Κ. για τους αναγνώστες της Aegeanews

 

1965 διάλειμμα μετά από μάζεμα ελιάς στην Εργάτες,αλλά και μόνιμοι κάτοικοι βοηθούν… Ο ρασοφόρος είναι ο μοναχός -καλόγηρος Γαβριήλ, μετέπειτα αρχιμανδρίτης και ηγούμενος της Μονής.

Την δεκαετία του 60 και μέχρι το 1968 υπήρχε Αστυνομικό τμήμα Πανορμίτη με κελί που διέθετε ασύρματο, οπλοπολυβόλο με βάση, σφαίρες, περίστροφο και χειροπέδες. Στις Εθνικές κρίσεις όπως αυτή του 1963 που παρολίγον να είχαμε εισβολή,μεταφερόταν στο μέρος του Μύλου,που είναι το πολυβολείο σήμερα.

1964 επίσκεψη στις εργασίες κατασκευής περίφραξης τοίχου στην ανατολική πλευρά,ο Καλόγηρος Γαβριήλ με επιτροπή και δωρητές της Μονής

Χριστούγεννα στην Μονή και έξω από κελί που έμενε κάποιος.τον χειμώνα ζούσαν εργάτες εκτός από έναν χωροφύλακα ένα τελωνοφύλακα και τις οικογένειές τους.

Απόκριες 1965 ,με δασκάλες από Ρόδο που έμειναν δύο βραδιές εξαιτίας απαγορευτικού.η σύνδεση Σύμη -Πανορμίτη διεξαγόταν με τον «Καντούνια» το ξύλινο καΐκι που μετέφερε προμήθειες στην μονή,αλλά και εργάτες, υπαλλήλους γραφείου, αξιωματούχους, κληρικούς,Δεσπότες,όργανα της τάξης και περιηγητές όπως οι δασκάλες στην φωτογραφία.

Ηγούμενος Ιερόθεος απ την Κρήτη που ήταν στην Μονή μέχρι το τέλος της ζωής του και μετέφερε την καλλιέργεια αγκινάρας στους μπαξέδες της μονής απ την γενέτειρα του.

Επίσκεψη αντιπροέδρου της κυβέρνησης των Χουντικών Συνταγματαρχών Στ. Πατακού στην Μονή μετά από επίσκεψη στην Ρόδο 1968 ή 69.

 

Πραγματικά σπανιότατη φωτογραφία καραβολατρικής φύσεως, καθώς ο φακός δείχνει το ημεροόπλοιο «Ηλίας», ξύλινο σκαρί που εκτελούσε δρομολόγια από Ρόδο προς Σύμη κ.α. και βυθίστηκε σ ένα ναυτικό ατύχημα έξω απ’ την Ρόδο με ναύτες μέσα κατόπιν επίσκεψης στον Ταξιάρχη…

Είχε δοθεί πολύ έκταση στα τότε μέσα (εφημερίδες) για τις ευθύνες. Μηχανικός που ήταν συγγενής μου από Ρόδο μίλησε για κωλυσιεργία του μηχανικού του σκαριού, όταν παρουσιάστηκε εισροή υδάτων. Στην αφήγηση ήμουν παρών.

Πριν την δώσω προς δημοσίευση στο μεγαλύτερο καραβολατρικό σάιτ της Ευρώπης, την δημοσιεύω στο δικό μας.

Άλλη μία σπάνια φωτογραφία και αυτή καραβολατρικού,αλλά και ιστορικού ενδιαφέροντος. Προσκύνημα στον Πανορμίτη 1987 με τα τρία διασημότερα ημερόπλοια Κω και Καλύμνου σε μια περίεργη πλαγιοδέτηση λες και προσκυνούν και αυτά τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, Προστάτη των Δωδεκανήσων.

Το «Κωστάκης» που έγινε γνωστό στο Πανελλήνιο με την ιστορία του 1992 όπου έπλεε επί μέρες με μετανάστες γύρω απ το νησί χωρίς να του επιτρέπεται η προσέγγιση, το «Νήσος Κω» που μόλις αγοράστηκε, πρώην πολεμικό πλοίο και το «Στέφαμαρ» από Κω.

Το μνημείο των 3 Ηρώων εκτελεσθέντων ήταν στην θέση μπροστά απ’ την κυρία είσοδο του ναού…κάπου στα μέσα της δεκαετίας  1970 μεταφέρθηκε στην γνωστή τωρινή θέση. Και από τις δύο θέσεις οι τρεις μαρτυρήσαντες μπορούν να ‘βλέπουν’ το σημείο πού οι Γερμανοί κατακτητές τους εκτέλεσαν.

Σπάνια φωτογραφία απ τον προκαθήμενο που επισκέφθηκε την Μόνη με 37 ιεράρχες.

Άλλο ένα διάλειμμα με τσίπουρο παραγωγής της Μονής με εργάτες και υπαλλήλους της Μονής, τις ημέρες παραγωγής του τσίπουρου.

Ήταν επιβεβλημένη η παρουσία του αστυνομικού ώστε να τηρούνται οι προβλεπόμενες απ τους νόμους της Χούντας διατάξεις. Τις ειδικές φιάλες παρασκευής ποτού θα τις δείτε στο μουσείο της Μονής ακριβώς κάτω απ’ την αριστερή σκάλα.

Από επίσκεψη ανωτάτων Ιερωμένων στην Μονή

Επίβλεψη και καθαρισμός κελιών, τραπεζαρίας για υποδοχή των πιστών, άσπρισμα όλων των τοίχων και κοινόχρηστων χώρων, μαγειρείων κλπ.

Το «Ρόδος ΙΙ»  ήταν μαζί με το «Λίνδος» τα δύο ημερόπλοια για τα οποία κτύπησαν τις περισσότερες φορές οι καμπάνες του ξακουστού καμπαναριού, σύμφωνα με δήλωση του ίδιου του Ηγουμένου Γαβριήλ.

Το «Ρόδος ΙΙ» ήταν το πρώην «Σαρωνίς» με δρομολόγια στον Αργοσαρωνικό και σε κάποιες μαυρόασπρες ταινίες το βλέπουμε ακόμα.

Ως γνωστόν σε κάθε άφιξη πλεούμενου με επισκέπτες προσκυνητές,αλλά και αναχώρηση η καμπάνα κτυπούσε σαν χαιρετισμός. Μοναδική εξαίρεση η περίοδος Ιουνίου -Αυγούστου στις ώρες κοινής ησυχίας όταν διέμεναν στα κελιά επισκέπτες, μετά από Αστυνομική οδηγία.

Το γνωστό πλοιάριο Πανορμίτης, κοινώς ο ‘σκυλοπνίχτης’,πήρε το όνομα τιμώντας τον Ταξιάρχη.το πλοιάριο αυτό εκτελούσε τα ενδοδωδεκανησιακά δρομολόγια σύνδεσης των νησιών με την πρωτεύουσα, κάθε Δευτέρα έπιανε Σάμο,ένα σκαρί που είχε ξεχωριστό ήχο μηχανών και ταξίδευε με όλες τι θάλασσες… μέχρι πριν 3-4 χρόνια ήταν σε λιμάνι του Ισραήλ σαν καζίνο ειδικά διαμορφωμένο στο εσωτερικό του.. γνωστή φιγούρα της άγονης,ελπίδα των κατοίκων μικρών νησιών.

Όπως στην Μύκονο ο πελαργός,έτσι και στον Πανορμίτη ατραξιόν του λιμανιού ήταν οι πάπιες. Καθημερινά όλο το καλοκαίρι κατέβαιναν απ τον χώρο που τις εξέτρεφαν στο λιμάνι και δημιουργούσαν αυτήν την ξεχωριστή ατμόσφαιρα καθ όλη την δεκαετία 1960-70.

Σπανιότατη φωτογραφία του αλησμόνητου Γιώργου Ζουρούδη, καραβολατρικού ενδιαφέροντος όπου βλέπουμε να αράζουν στην παλιά προβλήτα τα δύο ‘δίδυμα’ ημερόπλοια που διέπρεψαν στον Αργοσαρωνικό από αριστερά το Ρόδος 2 και δεξιά το «Μαριώ» συμφερόντων πρώην ΑΝΕΣ (ο διάδοχος του πρώτου συμιακού σκαριού
Κατιρενιός»), οι διαφορές τους ελάχιστες, ελληνικές κατασκευές ελάχιστα μικρότερο το δεύτερο. Εξυπηρέτησαν την γραμμή με επιτυχία. Εδώ στην γιορτή του Ταξιάρχη αρχές 1970.

Εδώ είναι η παλιά φρουριακή μορφή της Ιεράς Μονής όπως διασώζεται σε ξυλόγλυπτο στην Σύμη.

Ανέκδοτο σχέδιο δια χειρός Ν.Μ. με τον Αρχάγγελο απ την ‘Στέγη γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου.

 

8 Νοεμβρίου αρχών δεκαετίας ’60.Εκείνες τις εποχές κυριαρχούν τα ξύλινα σκαριά όπως βλέπετε,που αράζουν στην παλιά τσιμεντένια λιμενική εγκατάσταση… δεσπόζει το «Ζωοδόχος Πηγή» που αν θυμάμαι καλά πήρε φωτιά στο λιμάνι της Σύμης, αρχές του ’70.

Μαρμάρινη εντοιχισμένη πλάκα της εσωτερικής κεντρικής εισόδου του κτιρίου του Πανορμιτείου Γυμνασίου Σύμης,απ την μελέτη του κ.Καρανικόλα το 1974.

Ο Ηγούμενος Γαβριήλ ήταν εκτός από ανακαινιστής της Μονής και φιλόζωος. 2003 με το σκύλο του Ρούντι.

Εικόνα από νοτιά την Χειμερινή περίοδο, όπου ειδυλλιακά τοπία μετατρέπονται σε αφιλόξενους βράχους, ξεχασμένους απ όλους εκτός τις Εθνικές γιορτές.

Το «Καμέλια» του Αργοσαρωνικού που αγοράσθηκε από Ρόδιους, μετονομάστηκε σε «Κολοσσός» και υπηρέτησε τις σαιζόν την γραμμή Ρόδος-Σύμη -Πανορμίτης.

Ο Καλόγερος Γαβριήλ και πίσω τα φυλάκια του Τελωνοφύλακα και Χωροφύλακα. Σκοπός της ύπαρξης των ένστολων σ’ένα μέρος όπως το Μοναστήρι με 10 περίπου μόνιμους κατοίκους χειμώνα -καλοκαίρι, ήταν εκτός απ’ την προστασία της Μονής και  η αποτροπή από τυχόν λαθρεμπόριο εικόνων, κειμηλίων, ιερών και αρχαίων αντικειμένων που ανθούσε τις εποχές εκείνες μετά τον πόλεμο και τον εμφύλιο, καθώς ένα μεγάλο τμήμα του Εθνικού μας πλούτου έκανε «φτερά» αυτές τις δεκαετίες.

Γεύμα στην μικρή τραπεζαρία της Μονής. Ο πρώτος απ’ τα δεξιά είναι ο Βολονάκης που διετέλεσε ηλεκτρολόγος της Μονής την περίοδο που δεν ήταν ο Πανορμίτης συνδεμένος με την ΔΕΗ Σύμης. Υπήρχε γεννήτρια που έδινε φως στην μονή τους χειμερινούς μήνες μέχρι τις 20:00, οπότε οι κάτοικοι έπαιρναν το προειδοποιητικό πρώτο σβήσιμο στις 19:30 και απ΄ τις 20:00 όλοι με λάμπα. Τους καλοκαιρινούς μήνες μέχρι τις 10-11μμ ανάλογα το πόσοι επισκέπτες υπήρχαν. Ούτε ψυγεία, ούτε κλιματισμός στα κελιά, ενώ κατανυκτική η πρωινή δοξολογία, λειτουργία πριν να ξημερώσει όπου θύμιζε Άγιο όρος με τις δάδες και τα κεριά.

Πραγματικά σπάνια λήψη μετά την Παρασκευή τσίπουρου όπου ήταν επιβεβλημένη η παρουσία του οργάνου της τάξης.Οι φωτογραφίες απαθανατίζουν στιγμές από φωτογράφους που ερχόταν 2-3 φορές τον χρόνο ή από Σύμη ή από Ρόδο.

Ενώ η παράδοση τους στους κατοίκους ή τους Ιερείς μπορεί να γινόταν μετά από πολύ χρόνο,ή με τα Ελληνικά ταχυδρομεία αφού περνούσε διάστημα πάνω από 3 μήνες.

Το παρεκκλήσι του Γηροκομείου του Πανορμίτη

Το λαογραφικό μουσείο ,με ξύλινα καραβάκια αφιερωμένα στον Ταξιάρχη , όπως και μπουκάλια με τάματα απ όλο τον κόσμο. Να σημειώσω ότι το πρώτο εκθετήριο ταμάτων στα ’60-’70  ήταν στο κελί που είναι ο υπεύθυνος κλινών.

Άποψη του λαογραφικού μουσείου,που είναι επισκέψιμο όταν αρχίσουν οι επισκέπτες,με σκεύη που χρησιμοποιήθηκαν στο πέρασμα του χρόνου

Το λαογραφικό μουσείο

Απ την επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στον Πανορμίτη

Ένα απ τα πλέον παράξενα, ιδιαίτερα τάματα/δώρα στην μονή και στον Ηγούμενο Γαβριήλ ήταν μια γάτα Σιάμ το έτος 1969 (με κάθε επιφύλαξη), από Γάλλο καθηγητή.

Οικογενειακή φωτογραφία του 1968 όπου φαίνονται τα Ελληνικές σημαίες να κυματίζουν στα φυλάκια Αστυνομίας και τελωνείου στο Πανορμίτη, τους θερινούς μήνες ήταν επιβεβλημένη.

Ξεχωριστή η μορφή του π. Ιεροθέου που ήταν Ηγούμενος μετά την απώλεια του π.Γαβριήλ και μέχρι περίπου 7 χρόνια πριν. Δικηγόρος στο επάγγελμα, πήγε στην μονή το 1986 και έμεινε για πάντα. Τελευταία μετετέθη σε εκκλησία του χωριού της Σύμης, αλλά διέμενε στον Πανορμίτη. Πριν δύο χρόνια έφυγε κι αυτός.

Ο χώρος μνήμης των Τριών Εθνομαρτύρων με τον ιστορικό ασύρματο.

Ο Πανορμίτης Σύμης σε συλλεκτική τηλεκάρτα που εκδόθηκε τον Σεπτέμβρη του 1996

Μοναδική ναυτική παρουσία τα τελευταία χρόνια απ το νησί μας στην Εορτή του,ο καπετάν Δημήτρης από Καρδάμαινα

 

«Σύμη Ι» με το υδροπτέρυγο «Αίγλη».

«Σύμη Ι» , «Ρόδος ΙΙ» , «Λίνδος» αραγμένα στο λιμάνι της Ρόδου

Το «Ήλιον» εξυπηρέτησε και αυτό την ίδια γραμμή.

Το «Άγιος Νικόλαος»πριν την τοποθέτηση ‘βολβού’

Το «Σύμη 1» μετά την επιμήκυνση του με το «Ήλιον» στην Σύμη,πριν την ολοκλήρωση του κυκλικού του ταξιδιού

Κοντινό πλάνο απ το πρώτο πλοίο της ΑΝΕΣ

Παιχνίδι έξω από κελί κάποιου μόνιμου κατοίκου καλοκαίρι του ’64

Μετά το Εκκλησίασμα στην Ιερά Μονή, μάζεμα και προετοιμασία για ανάβαση στον Προφήτη Ηλία και Αη Γιάννη της σχιστής για προσκύνημα και ψυχαγωγία…Οκτώβριος ’66

Προσκυνήτρια και μόνιμος κάτοικος μέχρι το πέρας της ζωής της στην Μονή διαμένουσα σε κελί πλησίον του φούρνου, με τον σύζυγο της

Ανέκδοτη φωτογραφία μετά από βάπτιση, διακρίνεται το πλεούμενο «Ρομάς»,ένα απ’ τα δύο που είχαν συνεχή ανταπόκριση με τον γιαλό Σύμης για τροφοδοσία, γιατρό, επίσκεψη σε τράπεζα, τηλεγράφημα κλπ.Δυο φορές που χρειάστηκε μετάβαση ασθενούς στην Ρόδο έγινε με πλοίο του πολεμικού… Το άλλο ήταν ο «Καντούνιας» με καπετάνιο τον Στρελλιγκά ή αλλιώς το κοπέλι,ή αλλιώς ο Ακάκιος της μονής.Πλεούμενο με τρεις μηχανές,πουλήθηκε τέλη των 80ς και επειδή δεν χρειαζόταν λόγω του δρόμου που άνοιξε αλλά και για ενίσχυση του ποσού για την ανέγερση του Γηροκομείου

Φωτογραφία μικρού κατοίκου με φόντο τον Μύλο..στο σημείο που βλέπετε ήταν οι μικροπωλητές στην εορτή του και όλοι ήταν Έλληνες κάτοικοι, κανένας ξένος,συνήθως από Ρόδο και Πειραιά όπως ένας με πάγκο, ονόματι Νικολαΐδης που έστηνε σ’ αυτό το σημείο την πραμάτεια του. Ο δρόμος στο λιμάνι ήταν στενός πολύ πριν την διαπλάτυνση του.

Το παγκόσμια γνωστό πια έθιμο με τα Τάματα σε μπουκάλια που καταφτάνουν με θαυμαστό τρόπο απ’ όλο τον κόσμο και απ’ όλες τις θάλασσες στην Ιερά Μονή.

Παλαιότερη μορφή του Πανορμίτη σε ελαιογραφία του 19ου αιώνα

Η επιστολή του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια προς την μονή,η οποία στηρίζει την Ελληνική επανάσταση και παλιγγενεσία,ένας απ’ τους λόγους που σκότωσαν τους τρεις ήρωες οι Γερμανοί.

Το εξοφλητικό έγγραφο του τέμπλου

Το πιο εντυπωσιακό έκθεμα του μουσείου,ο χρυσοκέντητος επιτάφιος, δώρο απ την Ρωσία του 1852.

Φωτογραφία του λιμανιού Πειραιά αρχές του 60,όπου φαίνονται τα Ρ»όδος ΙΙ» και «Μαριώ» που έκαναν πλόες στον Αργοσαρωνικό και μετά από λίγα χρόνια αγοράστηκαν από Ρόδιο και Συμιακούς αντίστοιχα. Απέναντι ήταν το υπερωκεάνιο «Ελληνίς» που συμμετείχε στην μεγαλύτερη μετανάστευση συμπατριωτών μας μετά τον πόλεμο.

Συνάντηση των καταμαράν και του επιβατικού από τον εορτασμό του 2018

Aπό την περιφορά του Επιταφίου 2019

Το μέρος που αναπαύεται ο ηγούμενος Γαβριήλ

Ο Ηγούμενος Γαβριήλ πιστεύω ότι κατείχε το ρεκόρ βαπτίσεων,δεν θυμάμαι ακριβώς,αλλά πολλοί Δωδεκανήσιοι έταζαν τα παιδιά τους και τα βάφτιζαν στην Μονή.
Επίσης στο μουσείο υπάρχουν τάματα από άτεκνους γονείς. ¨Πολλοί που χρησιμοποίησαν την διαδικασία της εξωσωματικής άφηναν τάματα στην εικόνα του Ταξιάρχη για βοήθεια.
Τελευταία φωτογραφία απ τον Γαβριήλ ήταν στις 13/12/05 με τα αγαπημένα του μπακλαβαδάκια της Κω …που του πήρα δώρο.
Ήμουν ένας απ’ αυτούς που τηλεφώνησε τελευταίες στιγμές της ζωής του το 2006 Απριλίου..Ίσως κατά λάθος -ποιος ξέρει- εκτός τον Ταξιάρχη τον ίδιο.

Γ.Κ