Αγιασμός των Υδάτων είναι η τελετουργική Πράξη δια της οποίας το νερό καθαγιάζεται με ορισμένες Ευχές και επικλήσεις της επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος, καθώς και με την σταυροειδή ευλογία και εμβάπτιση του Τιμίου Σταυρού.
Η Τελετή αυτή λέγεται Αγιασμός ακριβώς γιατί με το ευλογημένο νερό, με την μετάληψη και τον ραντισμό πιστεύουμε ότι αγιαζόμαστε και καθαριζόμαστε από τις αμαρτίες μας.
Γι΄ αυτό παρακαλούμε τον Θεό όπως το αγιασμένο νερό θεραπεύσει τις ψυχές και τα σώματα μας και να αποτρέψει κάθε σατανική δύναμη
Ο Αγιασμός είναι Αγιασμός, είτε δίδεται την παραμονή των Φώτων, είτε την ίδια ημέρα είτε στο σπίτι. Δεν έχει διαφορά ο μικρός από τον μεγάλο αγιασμό.
Λέγεται Μικρός η Μεγάλος, επειδή οι ευχές είναι μικρότερες ή μεγαλύτερες, επειδή παρατείνεται περισσότερο η λιγότερο η σχετική ακολουθία. Θεαματικά είναι αυτά. Δεν σημαίνουν ουσία προκειμένου περί του καθαρού νερού που βρίσκεται στην λεκάνη.
Το αγιασμένο νεράκι του Μικρού Αγιασμού, διατηρείται χρόνια όπως και το νεράκι του Μεγάλου λεγομένου Αγιασμού.
Γιατί στη νηστεία των Θεοφανείων νηστεύουμε και το λάδι
Η νηστεία είναι εντολή του Θεού. Η πρώτη και η πιο παλιά από όλες. Την έδωσε στούς πρωτοπλάστους μέσα στον παράδεισο,για να μπορέσουν να προφυλαχθούν οι πρωτόπλαστοι από επικίνδυνη και πρόωρη χρήση του δέντρου της γνώσεως . Έδωσε σε αυτούς εντολή ο Θεός να μην φάνε, να νηστέψουν δηλαδή, από αυτό το δέντρο, έως ότου με την άσκηση και την τελείωση που από αυτήν θα προέλθει, να γίνουν ώριμοι.
Την παραμονή των Θεοφανείων η νηστεία που τηρούμε είναι αλάδωτη, ενώ δεν τρώμε ούτε ψάρι. Η μόνη περίπτωση να αρτηθούμε το λάδι είναι εάν πέσει Σάββατο ή Κυριακή.
Κάποιοι λανθαμένα πιστεύουν ότι την παραμονή των Θεοφανείων η νηστεία που τηρούμε αποσκοπεί στο να πιούμε τον Μεγάλο Αγιασμό την 6η Ιανουαρίου. Μάλιστα, επίσης λανθασμένα, συχνά συγχέεται ο Αγιασμός με τη Θεία Κοινωνία.
Σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας για να πιούμε τον Μεγάλο Αγιασμό απαιτείται μονάχα να μην έχουμε φάει ή πιεί από τις 12.00 τα μεσάνυχτα μέχρι εκείνη την ώρα.
