Το έθιμο των «φουντιών» και η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως (Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη)

Από την λαογραφία της Θρησκευτικής μας παράδοσης

Το έθιμο των «φουντιών» και η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως

(Γράφει  η  Ξανθίππη  Αγρέλλη)

Κάποια αγαπημένα ήθη και έθιμα που κοσμούν την παράδοσή μας, η παγκόσμια φονική πανδημία και ο υποχρεωτικός εγκλεισμός, τελευταία μας τα στέρησε.

Ένα από αυτά είναι και το μοίρασμα των φουντών στις Εκκλησίες, την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως,  την τρίτη Κυριακή της Αγίας και Μεγάλης Σαρακοστής.

Από νωρίς το απόγευμα του Σαββάτου,  η μεγάλη πέτρινη αυλή της Εκκλησίας   κυρίως στα χωριά, ήταν γεμάτη από τις γυναίκες που έφτιαχναν τις  φούντες.

Με πρωταγωνίστρια την πρεσβυτέρα, το ανθισμένο σκηνικό, είχε μερικά πανέρια από βιολέτες, γαρύφαλλα, κρινάκια, κατιφέδες  και φυσικά πολλή πρασινάδα. Τα εδώδιμα φυτά, όπως ο δυόσμος, ο χειμωνιάτικος  βασιλικός, η μαντζουράνα,  η μέντα, η   αρμπαρόριζα και το δενδρολίβανο, σκόρπιζαν παντού το μεθυστικό άρωμα τους.

Ένα ματσάκι  δυόσμος και στην μέση ένα γαρύφαλλο ή μια βιολέτα, τυλίγονταν γερά με την  κλωστή. Όταν ερχόταν η ώρα του Εσπερινού του Σαββάτου, οι φούντες έπρεπε να βρίσκονται έτοιμες  σε μια λεκάνη με νερό, για  να διατηρηθούν δροσερές  ως την επόμενη ημέρα, για την Κυριακή των φουντών, δηλ της Σταυροπροσκύνησης.

Το έθιμο των φουντών έχει βαθιές ρίζες, που φθάνουν μέχρι και τα χρόνια του Βυζαντίου και της Τουρκοκρατίας.

Τα λουλούδια τυλιγμένα σε φούντες, συμβόλιζαν τα μυρωδάτα άνθη και βασιλικά, όπου ανάμεσα τους ήταν κρυμμένος ο Τίμιος Σταυρός. Την  Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως,  κατά την Θεία Λειτουργία, οι φούντες  είναι σε ένα πανέρι,  όπου θα τις ευλογήσει ο παπάς πάνω από την Αγία Τράπεζα. Στη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, ο ιερέας αφού τοποθετήσει  μέσα σε ένα δίσκο με βασιλικό και δυόσμο τον Τίμιο Σταυρό, τον γυρίζει  τρεις φορές στο Άγιο Βήμα και έπειτα τον τοποθετεί στο κέντρο του Ιερού Ναού, για προσκύνημα. Στο τέλος  μαζί με το αντίδωρο, ο ιερέας μοιράζει και από μια Αγιασμένη φούντα στους πιστούς, την  οποία συνήθως  την τοποθετούν εμπρός στα Εικονίσματα του σπιτιού.  Όλες  οι Εκκλησίες, στα χωριά και στην πόλη,  πλημμυρίζουν  με τα  αρώματα  από τις ανθισμένες φούντες.  Στα χωριά δεν  αγοράζουν λουλούδια, αφού  η κάθε νοικοκυρά έχει πάντα στην αυλή της, ανθισμένες γλάστρες και παρτέρια, από μυρωδάτα άνθη και  πρασινάδα.                   Έτσι πηγαίνει στην Εκκλησία το δικό της μερίδιο,  για να  γίνουν οι φούντες.  Μεσούσης της  Μεγάλης Σαρακοστής, η Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης, είναι αφιερωμένη στον  Τίμιο Σταυρό, όπου μαρτύρησε   ο Χριστός.

Σημαντική είναι και η  δική μας προσωπική εγκράτεια και η άσκηση της νηστείας και της προσευχής, κατά την Αγία και Μεγάλη Σαρακοστή. Φυσικά η νηστεία συνεχίζεται και  όπως ακούμε στα ιερά κηρύγματα, είναι λάθος  να μπερδεύουμε τα Σαββατοκύριακα της Μεγάλης Σαρακοστής,  με τα άλλα  και να συνεχίζουμε την συνήθη κρεοφαγία.  Μπορεί  η νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής και η  κάθε νηστεία να είναι υποκειμενική υπόθεση, αλλά για κάθε Χριστιανό, καλό θα ήταν να την  ακολουθεί.  Άλλωστε είναι  υγιεινή, η αποτοξίνωση και η εγκράτεια μερικών ημερών. Έπειτα πως θα καταλάβουμε την χαρά να γευθούμε τα Πασχαλινά εδέσματα, αν δεν προσπαθήσουμε να νηστέψουμε έστω και για λίγες εβδομάδες; Αυτό βέβαια εξαρτάται από την βούληση του κάθε Χριστιανού. Για αυτό και στο Ιερό Ευαγγέλιο της   Κυριακής της Σταυροπροσκύνησης,  λέει ο Ιησούς Χριστός.-

‘Όποιος   θέλει   ας  απαρνηθεί τον εαυτό του και  να με ακολουθήσει’ ενώ πιο κάτω συμπληρώνει, πως  ‘προς  τι θα ωφεληθεί  ο άνθρωπος, όταν χάσει την ψυχή του και κερδίσει  όλο τον κόσμο.’ Αυτή την σωτηρία της ψυχής αναζητούν οι πιστοί σε όλες τις Εκκλησίες και μαζί με το αντίδωρο, παίρνουν από τον ιερέα και τις ευλογημένες φούντες,  τηρώντας επί αιώνες αυτή την Χριστιανική  παράδοση. –