«Ο πατήρ Αμφιλόχιος όπως τον θυμόμαστε»

ΔΕΙΤΕ ΦΩΤΟ

Ο πατήρ Αμφιλόχιος όπως τον θυμόμαστε

Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη

Μελετώντας τις σελίδες του Μοναχισμού, ξεκινάμε από τον Μέγα Αντώνιο τον αναχωρητή και ασκητή της ερήμου της Αιγύπτου, αλλά και την όσια Μαρία την Αιγυπτία, που άφησε τον έκλυτο βίο της και μετανοιωμένη αποσύρθηκε στην έρημο της Αιγύπτου.
Οι δυο αναχωρητές, έζησαν την πρώτη μετά Χριστό περίοδο, μιμούμενοι τον Ιωάννη τον Πρόδρομο, όπου ο Βαπτιστής του Χριστού, έζησε μόνος στην έρημο και επιβίωσε τρώγοντας ακρίδες χόρτα και μέλι. Ακολούθως ο Χριστός, πέρασε σαράντα ημέρες απομόνωσης στην έρημο με εγκράτεια, νηστεία και προσευχή, προετοιμαζόμενος για το αβάστακτο Μαρτύριο των Αγίων Παθών του.
Από τότε ο μοναχισμός αποτέλεσε μορφή έκφρασης της Χριστιανικής πίστης.
Μοναχοί και μοναχές αποσύρονται από τα εγκόσμια για διάφορους λόγους και περνούν το υπόλοιπο της ζωής τους, με προσευχή, εγκράτεια και νηστεία, ως ασκητές απομονωμένοι, ως αναχωρητές σε μακρινά μέρη και ως ασκούμενοι μοναχοί, σε κοινόβια και μεγάλες Μοναστηριακές μονάδες, όπου εγκαθίστανται.
Πολλοί δε από αυτούς εξελίσσονται σε ικανά στελέχη ιερωμένων κληρικών, μέχρι και Επισκόπων στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Επίσης οι μοναχοί χτίζουν διάφορες Εκκλησιές και ιδρύουν τα γνωστά μας Μοναστήρια, με κορυφαία την Μοναστηριακή κοινότητα του Αγίου Όρους. Θα ήταν παράληψη να μην αναφερθούμε στην γυναικεία Ιερά Μονή του Αγίου Νεκταρίου της Κω, την οποία με πολύ κόπο και μεράκι ίδρυσε ο μακαριστός Μητροπολίτης Κω Ναθαναήλ Α’ Δίκαιος, από την Ίμβρο και πρώην Αγιορείτης μοναχός, μαζί με τον συνοδοιπόρο του στον μοναχισμό, σημερινό Μητροπολίτη Κάσσου -Καρπάθου Αμβρόσιο.
Το πέρασμα των αιώνων και οι διώξεις των Χριστιανών δεν κατάφεραν να εξαφανίσουν το φαινόμενο της Μοναστικής ζωής. Έτσι μέχρι και σήμερα έχουμε πιστούς άνδρες ή γυναίκες, όπου για τους δικούς τους προσωπικούς, οικογενειακούς ή άλλους λόγους, επιλέγουν τον μοναχικό βίο, πέρα από την Πνευματική Θεία Φώτιση ή κλήση για τον μοναχισμό.
Τελευταίες μορφές του μοναστικού βίου ο Άγιος Παΐσιος, που δίκαια Αγιοποιήθηκε για την αφοσίωση, το έργο και την ανεξίκακη ζωή του.
Άλλος ένας μοναχός που τελευταία Αγιοποιήθηκε είναι και ο πατήρ Αμφιλόχιος, κατά κόσμο Αθανάσιος Μακρής, από την Πάτμο. (1889 -1970).
Ιδιαίτερα είναι σημαντικό ότι ο πατήρ Αμφιλόχιος, χειροτονήθηκε διάκονος στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου (τον προσεισμικό), στην Κω και έπειτα έγινε ιερέας στον άγιο Σπυρίδωνα της Σάμου.
Ο ίδιος και οι δυο αδελφές του Αικατερίνη και Καλλιόπη, στράφηκαν προς τον Μοναχικό βίο ως Μαγδαληνή και Μάρθα. Ο πατήρ Αμφιλόχιος, ίδρυσε το μεγάλο κοινόβιο γυναικείο Μοναστήρι, την Ιερά Μονή Ευαγγελισμού της Πάτμου, όπου έχω την ευλογία επισκέπτομαι συχνά. Μαζί με την εκπαιδευτικό Καλλιόπη Γούναρη και μετέπειτα Ηγουμένη Ευστοχία, έφτιαξε ένα απομονωμένο Μοναστηριακό Παράδεισο, στην Ιερά νήσο Πάτμο.
Επίσης αναδιοργάνωσε το ιδιόρρυθμο Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής στην Πάτμο, και ανέδειξε την Εκκλησία της Παναγίας της Διασώζουσας. Πρωτίστως συνέβαλλε στην ανάδειξη της Ιεράς Μονής της Αποκαλύψεως, και στην στήριξη της ομώνυμης Ιερατικής Σχολής, του Αγίου Ιωάννου του Ευαγγελιστή Θεολόγου, εκεί όπου συνέγραψε την Αποκάλυψη στο ομώνυμο Ιερό Σπήλαιο.
Παράλληλα υποστήριζε πάντα το μεγάλο Ανδρικό Μοναστήρι, ως Πατριαρχικός Έξαρχος και Καθηγούμενος από το 1935, όπου βρίσκεται στο Κάστρο-Μοναστήρι, του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου της Πάτμου.
Αργότερα ίδρυσε και το Ησυχαστήριο του Αγίου Ιωσήφ στη θέση Κουβάρι, κοντά στο γυναικείο Μοναστήρι του Ευαγγελισμού, όπου διέμενε στο Μοναστικό αυτό Κάθισμα. Σήμερα διαμένει το πνευματικό του παιδί, ο μοναχός και Ηγούμενος, πατήρ Ηλίας Καλαντζής.
Την πρώτη μεταπολεμική περίοδο και αφού εκδιώχθηκε το 1940, από την Ιταλοκρατία πέρασε ένα μικρό διάστημα της ζωής του σε άλλη Ιερά Μόνη, στον Ευαγγελισμό της Ικαρίας. Επίσης βρέθηκε και στον Άγιο Μηνά, στην Αίγινα, όπου γνώρισε τον πεφωτισμένο Επίσκοπο Πενταπόλεως, τον σημερινό Άγιο Νεκτάριο Αιγίνης.
Ο πατήρ Αμφιλόχιος, έμεινε για λίγο και στην Μοναστηριακή κοινότητα του Αγίου Όρους, καθώς επίσης επισκέφτηκε και τους Αγίους Τόπους στην Ιερουσαλήμ.
Μετά το τέλος του πολέμου, τελικά επέτρεψε στην ιδιαίτερη πατρίδα του στο Ιερό νησί της Πάτμου και από εκεί πήγε στη νήσο Ρόδο.
Εκεί με την Ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων το 1946 -1947, με την Ελλάδα, αναδιοργάνωσε και στήριξε την Στέγη Ορφανών παιδιών, που λειτουργούσε υπό την αιγίδα της τότε Ελληνικής Βασιλικής αυλής.
Με την φροντίδα κυρίως της βασίλισσας Φρειδερίκης, την δύσκολη μεταπολεμική περίοδο όπου η Γερμανική κατοχή και η φτώχεια, είχαν αφήσει έντονα τα σημάδια τους στη Δωδεκάνησο, τα ορφανά και απροστάτευτα παιδιά έβρισκαν ασφαλή στέγη και τροφή.
Παράλληλα πολλά παιδιά την δεκαετία 1950-60, βρήκαν νέα πατρίδα και θετούς γονείς στην μακρινή Αμερική. Έτσι σύμφωνα με το Αμερικάνικο σχέδιο Marshal βοήθειας προς την Ελλάδα, με συνοπτικές διαδικασίες, πολλά ευκατάστατα άτεκνα ζευγάρια, είχαν την ευκολία να υιοθετήσουν ένα παιδί κυρίως στην μακρινή ήπειρο Αμερική. Τότε ο πατήρ Αμφιλοχίος Μακρής, έγινε ο γενικός διευθυντής του Ορφανοτροφείου θηλέων Ρόδου, με το όνομα ‘Βασιλόπαις Μαρία.’ Ήταν ο κύριος γνωμοδότης και μαζί με την δασκάλα Ερασμία και αργότερα διευθύντρια την μοναχή Εμμέλεια, επέλεγαν τα άτεκνα ζευγάρια ή τις οικογένειες όπου θα πήγαιναν για υιοθεσία, τα απροστάτευτα παιδιά.
Τότε έγιναν οι περισσότερες υιοθεσίες, άλλες ανυπόφορες και άλλες υποφερτές, άλλες αποτυχημένες και άλλες επιτυχημένες.
Στη Ρόδο, κοντά στο Ορφανοτροφείο στην οδό Θεμιστοκλέους Σοφούλη 23, έχτισε και ίδρυσε το Μοναστικό παράρτημα Μητρός Ηγαπημένου, του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου του Ευαγγελιστή και αγαπητού μαθητή του Χριστού και της Μητρός του Παναγίας.
Στο διώροφο κτίσμα, επάνω υπάρχει η Εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, του Ευαγγελιστή και κάτω διαμένουν οι μοναχές.
Όταν έφυγαν οι Ιταλίδες Καθολικές αδελφές μοναχές, οι λεγόμενες ‘Σουόρες,’ οι Ελληνίδες Ορθόδοξες Μοναχές μετά την Ιταλοκρατία, ανέλαβαν εθελοντικά να φροντίζουν το ίδρυμα στέγης των ορφανών και εγκαταλειμμένων παιδιών. Μέχρι και σήμερα η αδελφή Ξένη και η αδελφή της, η μονάχη Θεολογία, από την Κέφαλο της Κω, μαζί με άλλες μοναχές, συνεχίζουν άοκνα το ανθρωπιστικό τους έργο στο Ορφανοτροφείο θηλέων της Ρόδου.
(Υπήρχε και ορφανοτροφείο αρρένων στη νήσο Ρόδο.)
Ο χαρισματικός μοναχός πατήρ Αμφιλόχιος, ήταν λεπτός, ψηλός, ήπιος, ευγενικός, με μπάσα χαρακτηριστική φωνή. Φορούσε ένα απλό μοναστικό ράσο, με τον χαρακτηριστικό σκούρο σκούφο του. Επισκεπτόταν συχνά τα ορφανά παιδιά ακόμη και όταν έφυγε για το Μοναστήρι του Ευαγγελισμού στην Πάτμο. Με την αδελφή Παύλα πρώην Καλλιόπη Γεμέλλη, από την εξοχική περιοχή Ψαλίδι της Κω, φρόντιζε ώστε τα παιδιά να μαθαίνουν εκτός από τις εγκύκλιες σπουδές τους, στο Νηπιαγωγείο, στο Δημοτικό και στο διπλανό Γυμνάσιο- Λύκειο ή και στην Ακαδημία Ρόδου και διάφορες τέχνες.
Η μοναχή αδελφή Παύλα, καθισμένη μαζί με τα παιδιά στους πάγκους του ιδρύματος, δίδασκε διάφορα εργόχειρα, όπως κέντημα, ράψιμο, πλέξιμο και κάθε είδους χειροτεχνία στα παιδιά.
Αργότερα ακολούθησε τον πατέρα Αμφιλόχιο και μέχρι το 1981 που εκείνη κοιμήθηκε εν ειρήνη, παρέμεινε στην Γυναικεία Ιερά Μονή του Ευαγγελισμού της Πάτμου.
Ο πατήρ Αμφιλόχιος, διακρίνονταν για την αγάπη του στον Ευαγγελιστή της Αποκάλυψης Ιωάννη και για την αμετακίνητη προσήλωση του στην Ορθόδοξο Χριστιανική πίστη. Θεωρούσε ότι μέσω των Χριστιανικών διδαχών, οι άνθρωποι γίνονται καλλίτεροι και προσφέρουν περισσότερα στους συνάνθρωπους τους. Από όσο προλάβαμε να τον γνωρίσουμε, πράγματι θυμόμαστε πως αν και σε μεγάλη ηλικία, είχε διάθεση προσφοράς. Αγαπούσε και πίστευε στην ιδέα του Μοναχισμού, για αυτό ίδρυσε και στήριξε τα Μοναστήρια, καθώς παράλληλα φρόντιζε και τα παιδιά που ανέλαβε να προστατεύει.
Συχνά δε αλληλογραφούσε ή έστελνε ευχετήριες κάρτες σε αυτά, κατά τις μεγάλες γιορτές των Χριστουγέννων και του Πάσχα (φωτο σχετική κάρτα που έστειλε τον π. Δημήτρη).
Οι μοναχές που έμειναν πίσω για να στηρίζουν την Μοναστηριακή κοινότητα του Ευαγγελισμού, αμέσως μετά την εκδημία του εις Κύριο το 1970, όταν ανακαίνισαν το Μοναστήρι, είχαν φτιάξει και την ανάλογη Εκκλησία στο όνομα του, κοντά στην παλαιά Εκκλησία του Αγίου Ευαγγελιστή Λουκά. Αλλά και η Αγιογράφος της Ιεράς Μονής η μονάχη Κασσιανή, φιλοτέχνησε τον πατήρ Αμφιλόχιο ως Άγιο σε πολλές εικόνες.
Για το πλούσιο έργο ζωής και την ανιδιοτελή πρόσφορα του στα Μοναστήρια, καθώς και για την παντελή αφοσίωση του στην Ορθόδοξη Χριστιανική πίστη, δίκαια το Οικουμενικό Πατριαρχείο, με απόφαση της Ιεράς Οικουμενικής Συνόδου, τον ανακήρυξε Άγιο Αμφιλόχιο.

Ξανθίππη Αγρέλλη