Για πρώτη φορά από το δεύτερο μισό της θητείας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, περνά μπροστά στις ανοικτές δημοσκοπήσεις της «Ζούγκλας», το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης.

Η Νέα Δημοκρατία μετά την τραγωδία στα Τέμπη καταρρέει και βλέπει μετακινήσεις ψηφοφόρων της και προς τον ΣΥΡΙΖΑ (6%) αλλά κυρίως προς την Ακροδεξιά. Ο ΣΥΡΙΖΑ ωστόσο μπορεί να περνά πρώτος στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων αλλά χωρίς η πρωτιά του να είναι αποτέλεσμα ιδιαίτερης δυναμικής.

Η υπόθεση Πολάκη φαίνεται πως επηρεάζει τους ψηφοφόρους της Αριστεράς. Το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη προκαλεί κύμα οργής και αγανάκτησης στην κοινωνίας η οποία αντιδρά άμεσα εκφράζοντας στην δημοσκοπική κάλπη τον θυμό της. Η θεαματική κατάρρευση της Νέας Δημοκρατίας και η πολύ συγκρατημένη ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ είναι, ως φαίνεται, από τις τοποθετήσεις των πολιτών, προϊόν αυτού του θυμού.

Από τα δημοσκοπικά ευρήματα προκύπτει ξεκάθαρα μία ακροδεξιά στροφή του εκλογικού σώματος. Το πρώτο συμπέρασμα που εξάγεται είναι πώς η ελληνική κοινωνία ακολουθεί μία τάση η οποία έχει ήδη εκφραστεί στην Ευρώπη. Στην Γαλλία, την Ιταλία, την Γερμανία και την Ισπανία. Η τάση αυτή είναι πιο ενισχυμένη στις πρώην Ανατολικές χώρες.

Ένα δεύτερο συμπέρασμα αφορά αμιγώς τον ελληνικό χώρο και έχει να κάνει με την συσσωρευμένη οργή από την οποία διακατέχεται ο Έλληνας και η Ελληνίδα ψηφοφόρος. Η παρατεταμένη και αδικαιολόγητη ακρίβεια που επικρατεί, η αδυναμία της κυβέρνησης να πείσει πως ελέγχει την κερδοσκοπία, η προφανής και προκλητική συμπεριφορά των μεγάλων αλυσίδων τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης που αυξάνουν ανεξέλεγκτα και ατιμώρητα τις τιμές τους, καθώς και οι υποκλοπές, συμβάλλουν αναπόφευκτα στην ενίσχυση αυτής της οργής.

Η τραγωδία στα Τέμπη λειτούργησε ως «συγκολλητική ουσία» προσφέροντας ένα ουσιαστικό νόημα στην έκφραση της αγανάκτησης.

Είναι φυσικό κατά τους αναλυτές μετά από ένα τέτοιο ισχυρότατο σοκ, μία μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης να στρέφεται προς αντισυστημικές πολιτικές προτάσεις. Η επιλογή των ψηφοφόρων να στραφούν σε ένα σημαντικό ποσοστό  προς το λεγόμενο «Κόμμα Κασιδιάρη» θεωρείται κοινωνιολογικά εξηγήσιμο ανεξάρτητα από την κομματική μορφή που θα λάβει η ακροδεξιά πρόταση στις επερχόμενες εκλογές.

Είναι χαρακτηριστικό πώς το κόμμα του Κυριάκου Βελόπουλου καθώς και του Γιάνη Βαρουφάκη δεν παρουσιάζουν σημαντική δυναμική και δεν δείχνουν να ξεπερνούν το κρίσιμο 3% ώστε να εισέλθουν στη Βουλή. Κάτω από τα όρια του το ΠΑΣΟΚ δεν φαίνεται να διαδραματίζει τον ρόλο που θα ανέμεναν τόσο τα στελέχη του στη Χαριλάου Τρικούπη όσο και τα δύο μεγάλα κόμματα. Ρόλο, δηλαδή, ρυθμιστή.

Μεγάλη έκπληξη αυτή της Δημοσκόπησης είναι το αγροτικό-κτηνοτροφικό κόμμα. Το ποσοστό, άνω του 5% που λαμβάνει σε αυτήν την ανοικτή ψηφοφορία δείχνει, πως οι αγροτικές περιοχές του Θεσσαλικού Κάμπου και της Μακεδονίας, επηρεάστηκαν καταλυτικά από την τραγωδία στα Τέμπη.

Η αδιευκρίνιστη ψήφος θα διαδραματίσει κομβικό ρόλο στις επερχόμενες εκλογές.

Θα πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα όσον αφορά την χρονική διάρκεια αντοχής του αισθήματος αγανάκτησης της κοινωνίας. Οι αμέσως επόμενες εβδομάδες, θα είναι καταλυτικές. Εναπομένουν μόλις δύο μήνες για τις εκλογές (21 Μαΐου). Πολύ μικρό διάστημα για να ξεχαστούν  τα Τέμπη, η ακρίβεια, η κερδοσκοπία και οι υποκλοπές.

Τα αποτελέσματα της Δημοσκόπησης της «Ζούγκλας»

Στην ψηφοφορία συμμετείχαν 3.615 πολίτες άνω των 17 ετών. Η ψηφοφορία άρχισε στις 7 Μαρτίου και ολοκληρώθηκε στις 14 Μαρτίου 2023. Πρόκειται για το δείγμα της «κλειστής» ψηφοφορίας που αφορά μία επικαιροποιημένη Τράπεζα Πληροφοριών της Ζούγκλας στην οποία συμμετέχουν εθελοντικά πολίτες που έχουν εκφράσει την σχετική επιθυμία και των οποίων τα στοιχεία είναι ελεγμένα. Η  Ανοικτή Ψηφοφορία που διεξήχθη και αυτή από την «Ζούγκλα» λαμβάνεται υπ’ όψιν ως πιλότος από την επιστημονική ομάδα η οποία  αναλύει τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών.

Η ανάλυση των αποτελεσμάτων «ζυγίστηκε» σύμφωνα με τα επικαιροποιημένα δημογραφικά δεδομένα (τελευταία  απογραφή). Επίσης η έρευνα «ζυγίστηκε» σύμφωνα με το ποιο κόμμα ψήφισαν οι συμμετέχοντες στις εκλογές του 2019 οι οποίοι και δήλωσαν τις επιλογές τους στην σχετική ερώτηση που συμπεριλαμβανόταν στο ερωτηματολόγιο.

Στο παρακάτω γράφημα βλέπετε πώς οι συμμετέχοντες στην ψηφοφορία ήταν κατά 89% άνδρες και κατά 11% γυναίκες.

Στο επόμενο γράφημα βλέπουμε πώς το 27% των συμμετεχόντων στην έρευνα ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 18-24 ετών ενώ το 60% στην ομάδα των 45 -64 ετών και το 13% στην ηλικιακή ομάδα άνω των 65 ετών.

Ακολουθεί το γράφημα στο οποίο καταγράφεται ο λεγόμενος βαθμός αστικότητας του δείγματος. Το 87%  των συμμετεχόντων κατοικούν και εργάζονται σε αστικά κέντρα ενώ το 13% ζει σε αγροτικές περιοχές.

Στη συνέχεια το γράφημα που ακολουθεί αναλύει τις ομάδες των ψηφισάντων ανά περιοχή. Έτσι το 40% του δείγματος προέρχεται από την Αττική, το 11% από την Θεσσαλονίκη και το μεγαλύτερο ποσοστό του δείγματος, το 50% προέρχεται από την Επαρχία.

Στο παρακάτω γράφημα βλέπουμε πώς το 44% των συμμετεχόντων στην δημοσκόπηση της Ζούγκλας έχουν πτυχίο ανώτατης σχολής ενώ το 27% διαθέτει πτυχίο ανώτερης σχολής. Το 29% έχει απολυτήριο Μέσης Εκπαίδευσης.

Τα δημοσκοπικά ευρήματα

Στο επόμενο γράφημα οι συμμετέχοντες στην έρευνα απαντούν στο κρίσιμο ερώτημα που βρίσκεται στη σκέψη κάθε πολίτη, για το ποιος ευθύνεται για την Τραγωδία στα Τέμπη.

Η μεγάλη πλειοψηφία των ψηφισάντων, το 64% θεωρεί πώς υπεύθυνες είναι οι κυβερνήσεις που διαχειρίστηκαν τον εκσυγχρονισμό του ΟΣΕ. Το  29% θεωρεί πως ευθύνεται η σημερινή κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Το 5%, ένα πολύ μικρό ποσοστό δηλαδή, θεωρεί πώς ευθύνεται μόνον ο Σταθμάρχης Βασίλης Σαμαράς. Ένα 2% δεν τοποθετείται και απαντά «Δεν ξέρω/Δεν απαντώ».

Ακολουθεί το γράφημα με τις απαντήσεις στο ερώτημα αν και κατά πόσο θα επηρεάσει το εκλογικό αποτέλεσμα των επερχόμενων εκλογών. Με ένα 80,4% οι ψηφίσαντες στην έρευνα της Ζούγκλας απαντούν πώς η Τραγωδία στα Τέμπη θα επηρεάσει οπωσδήποτε το εκλογικό αποτέλεσμα. Μόνον ένα 14,6% απαντά πώς η τραγωδία δεν θα επηρεάσει το εκλογικό αποτέλεσμα. Το 5% απαντά «Δεν ξέρω/Δεν απαντώ».

Ακολούθως οι συμμετέχοντες στην έρευνα καλούνται να απαντήσουν στο ερώτημα κατά πόσο η Τραγωδία των Τεμπών θα κρίνει το πολιτικό μέλλον του Κυριάκου Μητσοτάκη. Σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της τάξης του 64% οι ψηφίσαντες θεωρούν πώς το πολύνεκρο δυστύχημα θα κρίνει το πολιτικό μέλλον του σημερινού πρωθυπουργού. Ένα 30% απαντά αρνητικά ενώ το 6% δηλώνει «Δεν ξέρω/Δεν απαντώ».

Έχει πολύ ενδιαφέρον το επόμενο γράφημα αφού καταγράφει το ποσοστό προσωπικής ευθύνης του πρωθυπουργού στο δυστύχημα των Τεμπών.

Το 70% των ψηφισάντων θεωρεί πώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης φέρει προσωπική ευθύνη. Το 27% δηλώνει πώς ο πρωθυπουργός δεν φέρει προσωπική ευθύνη. Και το 3% απαντά «Δεν ξέρω/ Δεν απαντώ».

Ακολουθεί το γράφημα με τι απαντήσεις στο ερώτημα αν η παραίτηση του Υπουργού Μεταφορών Κώστα Αχιλλέα Καραμανλή ήταν επαρκής κίνηση για την ανάληψη πολιτικής ευθύνης και εάν θα έπρεπε να συνοδευτεί και από άλλες παραιτήσεις. Σαρωτική είναι η απάντηση των συμμετεχόντων στην έρευνα. Το 82% πιστεύει πώς θα έπρεπε να υπάρξουν και άλλες παραιτήσεις. Μόνον ένα 15% δηλώνει ικανοποιημένο μόνον από την παραίτηση του αρμόδιου Υπουργού,  Κώστα Καραμανλή.

Το 79% των πολιτών που ψήφισαν στην έρευνα της Ζούγκλας θεωρούν πώς ο Κώστας Αχιλλέα Καραμανλής δεν θα πρέπει να κατέβει υποψήφιος βουλευτής στις επερχόμενες εκλογές. Μόνον ένα 9% πιστεύει πως ο πρώην Υπουργός Μεταφορών και Υποδομών θα πρέπει να διεκδικήσει εκ νέου την ψήφο των πολιτών ενώ ένα 12% δηλώνει πώς του είναι αδιάφορο το εάν ο σημερινός βουλευτής Σερρών θα είναι εκ νέου υποψήφιος. Δείτε το γράφημα:

Θέση υπέρ της επέκτασης της δικαστικής έρευνας για την τραγωδία στα Τέμπη παίρνουν οι συμμετέχοντες στην δημοσκόπηση. Με ένα σαρωτικό ποσοστό της τάξης του 81% ζητούν να επεκταθεί η δικαστική έρευνα στα πεπραγμένα των κυβερνήσεων της τελευταίας εικοσαετίας. Το 17% κρίνει πως μία τέτοια επέκταση δεν είναι απαραίτητη.

Στο επόμενο γράφημα καταγράφεται η γνώμη των ψηφισάντων για το πότε και πώς θα πρέπει να επαναλειτουργήσουν οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι. Το 84% πιστεύει πως πρέπει να ανασταλεί η λειτουργία του Δικτύου μέχρις ότου ολοκληρωθούν τα έργα που σχετίζονται με την ασφάλεια των συρμών. Το 12% πιστεύει πως δεν θα πρέπει να ανασταλεί η λειτουργία των σιδηροδρόμων. Ένα 4% δηλώνει «Δεν ξέρω/Δεν απαντώ».

Θα πρέπει ή όχι να αναβληθούν οι εκλογές για αργότερα, είναι το ερώτημα που υποβάλλεται στους συμμετέχοντες στην έρευνα και που οι απαντήσεις καταγράφονται στο επόμενο γράφημα.

Το 63% απαντά πως οι εκλογές δεν πρέπει να αναβληθούν και πώς αντίθετα πρέπει να διεξαχθούν το συντομότερο δυνατόν. Οι ψηφοφόροι δηλαδή δεν δίνουν έξτρα πολιτικό χρόνο στο πολιτικό σύστημα και ιδιαίτερα στην κυβέρνηση.

Το 26% πιστεύει πως οι εκλογές θα πρέπει να αναβληθούν για αργότερα και το 8% δηλώνει πώς δεν τον αφορά αν θα αναβληθούν ή όχι. Ένα 3% δηλώνει «Δεν ξέρω/Δεν απαντώ».

Υπόθεση Πολάκη

Στα δύο επόμενα γραφήματα καταγράφονται οι γνώμες των πολιτών όσον αφορά την υπόθεση Πολάκη. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα της Ζούγκλας τοποθετούνται στο αν και κατά πόσο ο ΣΥΡΙΖΑ έπραξε σωστά εξοστρακίζοντας τον βουλευτή Χανίων και πρώην Υπουργό από τα ψηφοδέλτια του αλλά και στο κατά πόσο ο Παύλος Πολάκης ενήργησε σωστά καταγγέλλοντας προσωπικά δημοσιογράφους και δικαστικούς ως φερέφωνα της κυβέρνησης.

Από τις απαντήσεις διαφαίνεται πώς οι  η πολιτική διαχείριση της υπόθεσης Πολάκη στοιχίζει στον ΣΥΡΙΖΑ. Στο πρώτο ερώτημα οι γνώμες είναι σχεδόν μοιρασμένες αφού το 36% τοποθετείται θετικά στην αποπομπή Πολάκη από τα ψηφοδέλτια ενώ ένα 34% πιστεύει πώς η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ενήργησε λανθασμένα. Αντιθέτως όμως στο δεύτερο και κρίσιμο ερώτημα το 54% των ψηφισάντων θεωρεί πώς ο Παύλος Πολάκης ενήργησε σωστά καταγγέλλοντας δημοσίως και με ονόματα δημοσιογράφους και δικαστικούς πως ενεργούν ως κυβερνητικά φερέφωνα. Το 33% των συμμετεχόντων στην έρευνα δηλώνει πως αυτή η ενέργεια Πολάκη ήταν λανθασμένη. Δείτε τα γραφήματα:

Παράσταση Νίκης

Το επόμενο γράφημα καταγράφει την γνώμη των ψηφισάντων ως προς το ποιο κόμμα θα είναι πρώτο στις επερχόμενες εκλογές.

Το 41,6% θεωρεί πως η Νέα Δημοκρατία θα είναι πρώτο κόμμα ενώ το 28,7% πιστεύει πώς ο ΣΥΡΙΖΑ θα έρθει πρώτος. Ένα ισχυρό 10,7% δηλώνει πως ένα άλλο κόμμα θα έρθει πρώτο ενώ ένα ακόμη ισχυρότερο ποσοστό της τάξης του 18,9%  δηλώνει «Δεν ξέρω/Δεν απαντώ». Πρόκειται για ένα μεγάλο ποσοστό που βρίσκεται στην γκρίζα ζώνη της αδιευκρίνιστης ψήφου και των αναποφάσιστων.

Καταλληλότητα για Πρωθυπουργός

Ο «Κανένας» με ποσοστό 46,8% είναι ο καταλληλότερος για πρωθυπουργός σύμφωνα με τις απαντήσεις των ψηφοφόρων στο σχετικό ερώτημα. Στην δεύτερη θέση έρχεται ο Αλέξης Τσίπρας με 26,9 % και στην τρίτη θέση ο Κυριάκος Μητσοτάκης με 24,8%.

Πρόθεση ψήφου

Όπως επισημάνθηκε στο προλογικό σημείωμα ο ΣΥΡΙΖΑ για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια έρχεται πρώτος στις προτιμήσεις των συμμετεχόντων στην έρευνα της «Ζούγκλας»  ποσοστό της τάξης του 25,6%. Η Νέα Δημοκρατία στη δεύτερη θέση με 22,2%  οπισθοχωρεί καταβάλλοντας το τίμημα και για την Τραγωδία των Τεμπών, πέρα από την ακρίβεια και τις υποκλοπές. Το ΚΚΕ κινείται στα συνήθη ποσοστά του, στο 5,3% ενώ το ΠΑΣΟΚ συρρικνωμένο στο 5,1% δείχνει να χάνει την μάχη των εντυπώσεων. Η Ελληνική Λύση  και το ΜεΡα25 δεν δείχνουν κάποια ιδιαίτερη δυναμική και με τα σημερινά δεδομένα δεν εισέρχονται στη Βουλή. Αντιθέτως το ακροδεξιό λεγόμενο και κόμμα Κασιδιάρη, κερδίζει  με 8,5% ένα μεγάλο ποσοστό της αντισυστημικής ψήφου σε μία συγκυρία έκρηξης της κοινωνικής οργής.

Εντύπωση προκαλεί το ποσοστό του Παλλαϊκού Μετώπου, του αγροτο-κτηνοτροφικού κόμματος που με ένα 4,8%  εκφράζει την αγανάκτηση και τα αδιέξοδα των αγροτικών περιοχών οι οποίες σε αυτήν την δημοσκόπηση έχουν μία αξιοπρόσεκτη συμμετοχή.

Με ένα 20,7% η αποκαλούμενη και γκρίζα ζώνη των αναποφάσιστων ή της αδιευκρίνιστης ψήφου αποκτά ιδιαίτερο δημοσκοπικό ενδιαφέρον. Πρόκειται για ένα ισχυρό ποσοστό που ενδεχομένως θα διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο και εν πολλοίς θα κρίνει και την πρωτιά στις επερχόμενες εκλογές ανάμεσα στους δύο μονομάχους.

Συσπειρώσεις στα δύο μεγάλα κόμματα

Έτσι καταγράφεται ένα 7,9% μετακινούμενων ψηφοφόρων προς τον ΣΥΡΙΖΑ και ένα 3,1% προς το ΠΑΣΟΚ (ένα περίπου 11% δηλαδή). Ένα 5,1% πηγαίνει στην ακροδεξιά και ένα πολύ ισχυρό 13,2% μετακινείται προς το ΕΠΑΛ (Παλλαϊκό Μέτωπο) που σημαίνει πώς συντηρητικά στρώματα στον αγροτικό κόσμο που παραδοσιακά ψηφίζουν Νέα Δημοκρατία μετακινούνται προς εναλλακτικές λύσεις εκφράζοντας την διαμαρτυρία και οργή τους.

Παρατηρείται χαλαρή συσπείρωση  (64,9%) και στον ΣΥΡΙΖΑ αλλά σαφώς μεγαλύτερη με εκείνη στην Νέα Δημοκρατία.

Το κόμμα της Αριστεράς έχει μία μικρή σχετικά διαρροή προς το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ και ακόμη μικρότερη προς το ΜέΡα 25. Το ενδιαφέρον σε αυτήν την περίπτωση είναι το εξαιρετικά μεγάλο «Δεν ξέρω/Δεν απαντώ/Δεν ψηφίζω/Λευκό-Άκυρο» που φθάνει το 12,6%. Αυτό ενδεχομένως να καταδεικνύει πως ένα σημαντικό ποσοστό ψηφοφόρων της Αριστεράς δεν έχει αποφασίσει αν θα επανέλθει εκλογικά στις τάξεις του ΣΥΡΙΖΑ.