Ένας ανώνυμος φίλος της ιστοσελίδας μας, απέστειλε το παρακάτω κείμενο. Η ιστοσελίδα μας αποφάσισε να γνωστοποιήσει το κείμενο αυτό, καθώς σκοπός της σελίδας μας είναι να δώσει βήμα σε όσους αγαπάνε την παράδοση και ασχολούνται με αυτήν. Η ομάδα συντακτών εκτιμά ότι το εν λόγω κείμενο σίγουρα θα δυσαρεστήσει κάποιους και αρκετοί θα διαφωνήσουν, αλλά το σίγουρο είναι ότι ο συντάκτης αγαπά την παράδοση και ως εκ τούτου οφείλουμε να τον σεβαστούμε και να δημοσιοποιήσουμε τις απόψεις του.
Χορός, Διασκέδαση ή Επιστήμη (μήπως μάθαμε να χορεύουμε και ξεχάσαμε να γλεντάμε)
Μετά από τα τόσα χρόνια ενασχόλησης μου με τα παραδοσιακά θα ήθελα να αναφερθώ σε μερικά μικρά αθώα περιστατικά τα οποία είναι ενδεικτικά για το κλίμα που επικρατεί στον υπόψη χώρο.
1ο Περιστατικό: Βρίσκομαι σε ένα γλέντι, ο χορός έχει πάρει φωτιά, αλλά ο κάθε χορευτής θέλει να δείξει την αξία του ως πρωτοχορευτής, να πάει μπροστά, να «ηγηθεί», να φανεί. Έτσι λοιπόν “σπάει” τον κύκλο για να δημιουργήσει τον δικό του κύκλο και να πάρει την πρωτιά. Δεν αναφέρομαι στο φαινόμενο που είναι αρκετά σύνηθες, να «σπάει» ο κύκλος λόγω της πολυκοσμίας και του χαμού, αλλά στην εκούσια δημιουργία κύκλων με αποτέλεσμα να επικρατεί πολύ σύντομα πανικός και η πίστα να θυμίζει περισσότερο πεδίο μάχης παρά χώρος γλεντιού και διασκέδασης. Μάλιστα σε ένα άλλο γλέντι όπου επικρατούσε η ίδια εικόνα, υπήρξε και επέμβαση του προέδρου του χωριού για το συγκεκριμένο θέμα. Κάπου εκεί είπε μια κορυφαία ατάκα ο φίλος μου ο «Α» (ονόματα δεν λέμε) «Μάθαμε να χορεύουμε, ξεχάσαμε να γλεντάμε». Δεν κατάλαβα εκείνη τη στιγμή την σοφία και την ακρίβεια της φράσης.
2ο Περιστατικό: Βρίσκομαι και πάλι σε ένα γλέντι, τυγχάνει να είμαι πρωτοχορευτής (συνήθως το αποφεύγω) και οι μουσικοί παίζουν ζωναράδικα. Έπειτα συνεχίζουν με το «Τρεις αδελφούλες ήμασταν», οπότε γυρίζω τον χορό σε γαϊτάνι. Επόμενο τραγούδι «Ψες είδια», οπότε συνεχίζω να το χορεύω «γαϊτάνι». Σε αυτό λοιπόν το σημείο ένας ενοχλητικός κύριος, τέταρτος στη σειρά, αρχίζει με έντονο ύφος να μου φωνάζει και να μου υποδεικνύει να γυρίσω το χορό σε ζωναράδικο και ότι το κάνω λάθος. Εγώ προσπαθώ να κρατήσω το βήμα, αλλά ταυτόχρονα να του εξηγήσω ότι προ ολίγον ημερών παρευρέθηκα στο γλέντι των Ασβεστάδων οπότε εκτός από τα όσα μου έμαθαν οι δάσκαλοι μου έχω και ιδία εικόνα. Ο άνθρωπος δεν άκουγε και συνέχιζε τις φωνές με αποτέλεσμα να μου προκαλέσει τεράστιο εκνευρισμό. Αφού σταμάτησαν οι χοροί και τα πανηγύρια με πιάνει να μου εξηγήσει το λάθος μου. Το επιχείρημα του ήταν ότι έχει δάσκαλο τον «Β» και πώς ο «Β» τους έμαθε ότι το Ψές είδια είναι ζωναράδικο και όχι γαϊτάνι. Εγώ του εξήγησα ότι 1ον ήμουν πριν από λίγες μέρες στο χωριό των Ασβεστάδων και σε άλλα γλέντια του Έβρου, όπου το συγκεκριμένο τραγούδι πάντα χορεύονταν γαϊτάνι. 2ον μου κάνει εντύπωση ο «Β» να κάνει τέτοιο λάθος. 3ον Έστω ότι κάνω λάθος (υπόθεση εργασίας), δεν είναι σωστό να φωνάζεις και να ανοίγεις φιλοσοφική κουβέντα την ώρα του χορού, αντ΄ αυτού, το πρέπον είναι να πας πρώτος και να πάρεις τον χορό πάνω σου (αφού είσαι ο σούπερ χορευτής που τα ξέρεις όλα) ή να σεβαστείς τον πρωτοχορευτή, που ενδεχομένως να μην ξέρει και να βρέθηκε κατά λάθος στην πρώτη θέση (πχ έφυγε ταυτόχρονα η παρέα που έσερνε τον χορό προηγουμένως) και συνεχίσεις το βήμα του πρωτοχορευτή. Σημειωτέων ότι ο δάσκαλος «Β» μετά από 2 βδομάδες ανέβασε παράσταση με το «Ψές ειδια» και το χόρεψε γαϊτάνι και για κάποιο λόγο αυτόν τον ενοχλητικό τύπο δεν τον είχε στην χορευτική ομάδα του. Τα συμπεράσματα δικά σας.
3ο Περιστατικό: Σωστά μαντέψατε, βρίσκομαι και πάλι σε ένα γλέντι και μετά από τρείς – τέσσερις ώρες ασταμάτητου χορού, μου λέει ο «Γ», «Εσύ που ξέρεις τους μουσικούς, πες τους να παίξουν το τάδε ταπεινό». Του εξηγώ ότι τώρα έχει πάρει φωτιά το γλέντι, όλοι βρίσκονται σε έκσταση δεν ζητάς τον τάδε ταπεινό που συνδέεται με συγκεκριμένα έθιμα επειδή το θεωρείς σημαντικό από λαογραφικής άποψης, τώρα ζητάς τα «ανεβαστηκά» τραγούδια και χορούς να απογειωθεί το γλέντι, τα ταπεινά τα έπαιξε πριν, δεν έχει επιστροφή τώρα.
4ο Περιστατικό: Ένας χοροδιδάσκαλος θέλει να διδάξει χορούς από Μακεδονία και Θράκη, έχει ετοιμάσει το CD, το βάζει να παίξει και ξεκινά το μάθημα. Κάπου όμως μπερδεύετε η σειρά και ξεκινά να διδάσκει Μπαιντούσκα Θράκης ενώ το τραγούδι είναι Μπαιντουσκίνο Μακεδονίας. Όταν του υποδείξαμε, ευγενικά βέβαια, το λάθος του, η απάντηση του ήταν «Τι σε πειράζει αφού βγαίνει, ταιριάζει η Μουσική».
Που θέλω να καταλήξω; Μήπως τελικά ξεχάσαμε να διασκεδάζουμε; Μήπως μας ενδιαφέρει μόνο η επίδειξη, να είμαι πρωτοχορευτής, να κάνω «τσαλίμια» και να δείξω τις λαογραφικές μου γνώσεις; Εγώ προσωπικά έμαθα στις πίστες του γλεντιού, έμαθα να χορεύω βλέποντας τους θείους μου, έμαθα λέγοντας «γιαγιά πως χορεύεται εκείνο» , «θείε πως το κάνεις εκείνο», «μαμά πως χορεύεται αυτό», αλλά το κυριότερο έμαθα πώς να συμπεριφέρομαι στο χορό. Αργότερα, όταν ήθελα να μάθω κάτι παραπάνω πήγα στους συλλόγους και στους δασκάλους και έμαθα πολλά και ξεκαθάρισαν εννοείται πολλά κενά σημεία που είχα στο μυαλό μου. Αλλά σκέφτομαι τώρα μήπως οι μανιακοί πρωτοχορευτές τελικά έχουν γίνει επιδειξιομανείς; Μήπως ο υπερβολικός μαθητής του «Β» τελικά πήγε στον δάσκαλο για να γίνει φωτεινός παντογνώστης; Μήπως ο φίλος ο «Γ» ασχολήθηκε με την παράδοση για γίνει λαογράφος; Μήπως όντως ξεχάσαμε να γλεντάμε;
Πολλοί θα πούνε «ποιος είσαι εσύ που κουνάς το δάχτυλο σε αυτούς που θέλουν να μάθουν χορό και παράδοση;» Δεν κουνάω το δάχτυλο σε αυτούς που θέλουν να ΜΑΘΟΥΝ, κουνάω το δάχτυλο σε αυτούς που θέλουν να ΕΙΝΑΙ πρώτοι, δήθεν παντογνώστες και λαογράφοι. Σε αυτούς που δήθεν αγαπάνε την παράδοση αλλά μόλις βλέπουν ένα παραδοσιακό όργανο που δεν το έχουν πολυσυνηθίσει το ονοματίζουν «κλαπατσίμπανο» ή λένε «παίξε μας από την τάδε περιοχή δεν πειράζει που το όργανο σου είναι παραδοσιακό από άλλη περιοχή». Κουνάω το δάχτυλο σε αυτούς που εκμεταλλεύονται τον ρόλο τους και λένε «σήμερα θα κάνουμε πρόβα για το γλέντι της άλλης βδομάδας» (ναι το έχω ακούσει και αυτό, πρόβα για να χορέψουμε σωστά στο γλέντι) και κάνουν υποδείξεις και μαλώνουν τους μαθητές τους την ώρα του γλεντιού μπερδεύοντας μάλλον το γλέντι με το μάθημα, την διασκέδαση με την παράσταση. Κυρίως όμως κουνάω το δάχτυλο στους καιροσκόπους που κατά καιρούς βγάζουν χρήματα από κάτι τόσο αγνό που λέγεται παράδοση.
Όσο για το ποιος είμαι εγώ; Κανένας…. απολύτως κανένας… απλά ένας αφελής που νόμιζε ότι ο χορός είναι διασκέδαση και γλέντι και θέλησε να μάθει και κάτι παραπάνω, αλλά τελικά…….. μάθαμε να χορεύουμε και ξεχάσαμε να γλεντάμε.
Πηγή: https://paratiritisparadosis.gr/
