του καθηγ. Γιάννη Βαληνάκη,
πρ. υφυπουργού Εξωτερικών
Ο πόλεμος στην Ουκρανία αιφνιδίασε δυστυχώς, παρά τα εμφανή προμηνύματα, τους περισσότερους αναλυτές, αλλά και πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας. Με τις εχθροπραξίες και τις βιαιότητες μιας πρωτόγνωρης για τον 21ο αιώνα στρατιωτικής σύγκρουσης, πυροδότησε παράλληλα και ευρύτερες πολιτικές ανακατατάξεις σε παγκόσμια κλίμακα. Αποδεικνύεται έτσι ένας σημαντικός σταθμός στη σύγχρονη ιστορία με σημαντικές επιπτώσεις και στη γειτονιά μας. Ενώ όμως οι συνέπειες στην οικονομία και ενέργεια βρίσκονται στο κέντρο του εθνικού ενδιαφέροντος, οι αντίστοιχες στη διεθνή θέση της χώρας φαίνεται να αγνοούνται. Επείγει συνεπώς να εξαχθούν διδάγματα και συμπεράσματα για τις συνέπειες του πολέμου στην περιοχή και την ίδια τη χώρα μας.
> Κεντρικής σημασίας για τις εξελίξεις θα είναι ασφαλώς η ίδια η τελική έκβαση του πολέμου. Πιθανότερη θεωρείται γενικότερα η «Πύρρεια» επικράτηση της ρωσικής στρατιωτικής μηχανής στο πεδίο, δεδομένου ότι παρ’όλο που κατέκτησε ένα 15-30% του ουκρανικού εδάφους, αποδείχθηκε απίστευτα αναποτελεσματική στο πεδίο της μάχης. Ένας από τους βασικούς συντελεστές των αδυναμιών αυτών ήταν ασφαλώς και η απροσδόκητα σθεναρή αντίσταση των Ουκρανών αλλά και η στρατιωτική τους εκπαίδευση και προετοιμασία (από Δυτικούς συμβούλους) τα τελευταία χρόνια. Το ίδιο σημαντική απεδείχθη και η αφύπνιση, ενότητα, και ανέλπιστα ισχυρή απάντηση της Δύσης —με κυρώσεις οικονομικού χαρακτήρα, αλλά όχι μόνο. Ενώ ξεκίνησε μουδιασμένη απέναντι στα αιτήματα για στρατιωτική βοήθεια, προχωράει πλέον ακάθεκτη σε υβριδική στρατιωτική εμπλοκή με αυξανόμενη παροχή σύγχρονου στρατιωτικού υλικού προς το Κίεβο.
> Πύρρεια θα είναι μια νίκη για τη Ρωσία αν —στο πιθανότερο σενάριο— παρά τις μεγάλες και πολυδιάστατες απώλειες (σε νεκρούς, στις ένοπλες δυνάμεις της και τον εξοπλισμό της, στην οικονομία της, στο στρατιωτικό της γόητρο κλπ) πετύχει να εξασφαλίσει ντε φάκτο ή και ντε γιούρε (μέσω συμφωνίας) περισσότερα εδάφη σε σχέση με πριν τη φετινή εισβολή —ανεξάρτητα από το πως θα παρουσιαστεί το κόστος της από τον Πούτιν. Ιδίως μάλιστα αν πετύχει τελικά να συνδέσει εδαφικά, και άρα στρατηγικά, μια διευρυμένη έκταση της επαρχίας Ντόνμπας με εξίσου διευρυμένα εδάφη της Κριμαίας, αποκόπτοντας έτσι την Ουκρανία από το μεγαλύτερο μέρος της πρόσβασής της στη θάλασσα. Επιπλέον ζωτικό στόχο θεωρεί ο Πούτιν την ουδετερότητα και σε ένα βαθμό αποστρατικοποίηση του Κιέβου. Μια τέτοια Πύρρεια νίκη είναι μάλλον αδιανόητη για ένα δυτικό σχεδιαστή και πολιτικό , αλλά εκ των πραγμάτων ανεκτή και αξιοποιήσιμη για τον Πούτιν μπροστά στην αδυναμία επίτευξης επί του πεδίου των πιο φιλόδοξων στόχων που αρχικά είχε θέσει.
> Η ατιμωρητί παραβίαση διεθνών συνόρων, η πρόσκτηση εδαφών δια της στρατιωτικής βίας και η τυχόν αναγνώριση παρόμοιων τετελεσμένων δεν θα αποτελούν καλά νέα για την Κύπρο που ζει ανάλογη τραγωδία από το 1974. Αλλά ούτε και για την Ελλάδα η οποία αντιμετωπίζει ανοιχτές πλέον αμφισβητήσεις της ελληνικής κυριαρχίας —και μάλιστα όχι μόνο στον αέρα και τη θάλασσα ή τους βυθούς της, αλλά και στο ίδιο το νησιωτικό έδαφός της. Αντίθετα, θα ενισχύσει πιθανότατα τις πολεμοχαρείς τάσεις παγκοσμίως, και ειδικά στη γειτονιά μας εκείνες του συστήματος Ερντογάν που μιμείται τον νέο Τσάρο. Γι αυτό και η επικρατούσα σήμερα τάση στη χώρα μας που περιέργως διαβλέπει μέσα από την ουκρανική σύγκρουση το «τέλος του αναθεωρητισμού», δεν φαίνεται να προβλέπει ορθά τις εξελίξεις —πλην εάν ριζικά ανατραπούν τα σημερινά δεδομένα.
> Ανεδαφική φαίνεται για τους ίδιους λόγους και η παραδοσιακή ελπίδα/ανάλυση πολλών που θεωρούν ότι Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρος απέκτησαν αιφνιδίως λόγω του πολέμου «κοινά συμφέροντα» και μπορούν/πρέπει «επιτέλους να τα βρουν». Μακάρι να ασκούσε η Ουάσιγκτον την ισχύ της για να συνετίσει την Άγκυρα και να διαφαινόταν μια προοπτική δίκαιης και βιώσιμης εξομάλυνσης της αντιπαράθεσης. Οι ΗΠΑ προφανώς επιθυμούν την ηρεμία μεταξύ συμμάχων, αλλά δεν την εννοούν υπέρ μας, ούτε καν στη βάση των ίσων αποστάσεων. Το προανήγγειλε άλλωστε ξεκάθαρα προ ημερών η υφυπουργός κα Νούλαντ με τρόπο που ανατρέπει υπέρ της Τουρκίας όλα τα ελληνικά σχέδια:
> —α) αναβάθμιση της Τουρκίας με άρση όλων των τυπικών και άτυπων εμπάργκο οπλικών συστημάτων εναντίον της Άγκυρας ( από ΗΠΑ, Καναδά, Μεγ.Βρετανία, Ισπανία, Ιταλία κλπ —τα όπλα τους θα φτάσουν στην περιοχή μας …πιο γρήγορα από τις Belharra,
> —β) ανάδειξη της Τουρκίας σε κεντρική θέση στο πλέγμα αγωγών/ όδευσης των υδρογονανθράκων της Αν.Μεσογείου (στην ουσία με έναν “EastMedTurk”) σε αντικατάσταση της Ελλάδας ως κόμβου και του EastMed που ξέραμε. Ενώ δηλ.μέχρι σήμερα αποτελούσε ξεκάθαρα ένα στρατηγικό σχέδιο υποστήριξης (έμμεσα και από τις ΗΠΑ) των ελληνικών και κυπριακών θέσεων για τις ΑΟΖ τους, ετοιμάζεται η ανατροπή του με αμερικανική και ισραηλινή υποστήριξη υπέρ της όδευσης του αερίου μέσω Τουρκίας και ακύρωση της ελληνικής ΑΟΖ στην Αν.Μεσόγειο,
> —γ) υιοθέτηση (φραστικά σε πρώτο στάδιο) ίσων αποστάσεων της Ουάσιγκτον ανάμεσα στη διεθνώς αναγνωρισμένη Κυπριακή Δημοκρατία και τα παράνομα κατεχόμενα.
> Όλα αυτά εκτυλίσσονται την ώρα που η Ελλάδα παρέχει καίριες διευκολύνσεις (Αλεξανδρούπολη, Σούδα κλπ) στη νατοική άμυνα, ενώ η «σύμμαχος» Τουρκία τηρεί ευμενή ουδετερότητα υπέρ της Ρωσίας (μη συμμετοχή στις κυρώσεις, άρνηση κλεισίματος του εναερίου χώρου της και πρόσβασης συμμαχικών σκαφών στη Μαύρη Θάλασσα, παράνομος πλουτισμός από τις κυρώσεις κλπ).
> Η «επόμενη μέρα», μετά το τέλος του πολέμου δεν είναι όσο μακρυά νομίζουμε. Αργά ή γρήγορα θα επέλθει μια «λύση», αλλά τότε θα είναι αργά για κινήσεις που αποδίδουν καλύτερα όταν γίνονται προληπτικά και έγκαιρα. Όλες οι σοβαρές χώρες —και δυστυχώς πρώτη η γειτονική μας— μελετούν και αναλύουν μέσω των αρμόδιων οργάνων τους την εξέλιξη του πολέμου: τα στρατηγικά δόγματα, την αποτυχία της δυτικής αποτροπής, τις επιχειρήσεις και τους εξοπλισμούς μιας σύγχρονης σύρραξης, τα διδάγματα από την εφαρμογή τους, τις κυρώσεις, τον πόλεμο της προπαγάνδας (ψυχολογικών επιχειρήσεων) και του διαδικτύου, τις εκατέρωθεν διαπραγματευτικές θέσεις και την εξέλιξή τους κλπ. Στη χώρα μας δεν έγινε αντίθετα γνωστή οποιαδήποτε τέτοια πολυδιάστατη θεσμική παρακολούθηση —με την επιφύλαξη να κρατήθηκε μυστική. Ούτε το ΚΥΣΕΑ συγκλήθηκε για τον σκοπό αυτόν (η πρόχειρη συζήτηση για τα Καλάσνικοφ ή για τα εσωτερικά ενεργειακά μέτρα δεν μοιάζει να πληροί τα παραπάνω κριτήρια). Ούτε μετά από τόσες εξωτερικές περιπέτειες που από το 2019 ζει η χώρα, κρίθηκε σκόπιμο να υλοποιηθεί έστω η προεκλογική εξαγγελία για θεσμοθέτηση Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας. Να ελπίσουμε ξανά στη συνδρομή του «Θεού της Ελλάδας» όταν όμως πια «η βοή των πλησιαζόντων γεγονότων» θα έχει γίνει εκκωφαντική;
Πηγή:https://www.valinakis.gr/
