Κατερίνα Παπαθωμά – Μαστοροπούλου: Εδώ ομιλούν τα ιστορικά γεγονότα

O εκλεκτός ιστορικός μας κ.Β.Χατζηβασιλείου είχε την ευγενή καλωσύνη να μου προσφέρει ένα τευχίδιο που εξέδωσε το Λύκειο Ελληνίδων με τίτλο «Η Κως στην Επανάσταση του 1821. Τα γεγονότα πριν και κατά την διάρκεια του αγώνα». (Πρόκειται για ομιλία που έκανε τον περασμένο Ιούλιο στα πλαίσια του εορτασμού των 200 χρόνων από την Επανάσταση του ’21).

Όλα τα επιμέρους κεφάλαια είναι πολύ σημαντικά, αφού είναι συγκεντρωμένα, συστηματικά δομημένα και συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με την ιδιαίτερη πατρίδα μας την Κω.

Θα εστιάσω  όμως στο κεφάλαιο της Ναυμαχίας του Γέροντα με αφορμή τις πρόσφατες επίσημες εορταστικές εκδηλώσεις, που έγιναν στην γειτονική Κάλυμνο. Αν και δεν είναι του παρόντος , κακώς –κατά την γνώμη μου- φιλοξένησε η Κάλυμνος τις εν λόγω εορταστικές εκδηλώσεις, αφού η Κως  δέχτηκε από τα πληρώματα του Τουρκο-Αιγυπτιακού στόλου την οργή και την μανιώδη βιαιότητα μετά την αποτυχία τους και την θριαμβευτική νίκη του Ελληνικού στόλου υπό τον ναύαρχο Ανδρέα Μιαούλη στην Ναυμαχία του Γέροντα. Οι αθώοι και άοπλοι χριστιανοί της Κω πλήρωσαν πολύ βαρύ τίμημα για τον ξεσηκωμό του ’21. Η βία και η λεηλασία που ακολούθησαν, καθώς και οι απαγχονισμοί στον φημισμένο Ιπποκρατικό πλάτανο, είναι δεινά απερίγραπτα. Γι’ αυτό άλλωστε έμειναν στην ιστορία ως «τα κακά» που βρήκαν τον άμοιρο λαό της Κω, ο οποίος μάλιστα και τα «τραγούδησε»! Έτσι σώθηκαν ως τις ‘μέρες μας με την προφορική παράδοση από γενιά σε γενιά, δημοσιεύθηκαν και μας τα παραθέτει ο κ. Χατζηβασιλείου στο τέλος της εργασίας του.

Απεναντίας  οι «πρώτιστοι της Καλύμνου» για να αποφύγουν αντίστοιχες διώξεις στο νησί τους  «επροσκύνησαν τον καπετάν Πασά της Κω» και επιπλέον « επρόσφεραν 100 χιλ. γρόσια εις τους Τούρκους» όπως διαβάζομε στα ιστορικά ημερολόγια του Ναυάρχου Γεωργίου Σαχτούρη. (Διευκρινίζω εδώ ότι δεν υπολανθάνει ουδέν ίχνος νησιωτικής αντιπαλότητας προς την γειτονική μας Κάλυμνο (Ομηρικό Καλύδναι) την οποίαν όντως λατρεύω καθώς και τους Καλυμνίους κατοίκους της, αλλά εδώ ομιλούν τα ιστορικά γεγονότα). Ο γνωστός Γάλλος περιηγητής,διπλωμάτης, γιατρός, ακαδημαϊκός κ.λ.π. Pouqueville αναφερόμενος στα τραγικά αυτά γεγονότα σημειώνει χαρακτηριστικά:  «…ο ωραίος πλάτανος της Κω όστις εφιλοξένησεν ίσως άλλοτε υπό την σκιάν αυτού τους μαθητάς του Ιπποκράτους, μετεσχηματίσθη εις αγχόνην. Απ’ αυτού εκρέμασαν πλείστους κληρικούς…η μάχαιρα εξήλειψεν εκ του βιβλίου των ζώντων εννεακοσίους χριστιανούς…»  Ο πλήρης αφανισμός των χριστιανών κατοίκων της Κω απεσοβήθη μόνον μετά την ταπεινή ικεσία του τότε Αρχιεπισκόπου της Κω Γερασίμου προς τον Τούρκο Διοικητή Πασά του νησιού και την αυστηρή  παρέμβαση του Γάλλου Πρόξενου στην Κω Davenat (ο Κώος Δαβηνάς) μέχρις απειλής για κάθοδο ναυτικών δυνάμεων άλλων πέντε ευρωπαϊκών χωρών τις οποίες εκπροσωπούσε.

Διαβάζοντας  κανείς το εν λόγω τεύχος του κ. Χατζηβασιλείου θλίβεται πραγματικά, συλλογάται πολλά, συνειρμικά, αλλά και διερωτάται: Το αίμα τόσων αθώων θυμάτων στον βωμό της ελευθερίας, έπρεπε να παραδοθεί με τόση αδιαφορία στην λήθη; Δεν άξιζαν αυτοί οι άνθρωποι ένα λιτό μνημείο ή μια αναθηματική στήλη («πλάκα») εις μνήμην του ιστορικού αυτού γεγονότος μετά την ναυμαχία τού Γέροντα; Κάτι ανάλογο δηλαδή με αυτό που στήθηκε πρόσφατα εις ανάμνησιν της εκτελέσεως από τους Γερμανούς τριών αγνών πατριωτών: Θεόκριτου Κώστογλου, Ανεζούλας Πατάκου και Σταματίας Περρή.(Μπράβο και θερμά συγχαρητήρια στον καλλιτέχνη και δωρεοδότη κ. Δαυίδ Χατζηδαυίδ). Άξιζε άραγε περισσότερο η πολυσυζητημένη (Μ)ανούσια πλάκα που μας ωθεί να αναφωνήσομε με αγανάκτηση: «Ελέαιρε, άναξ!», έλεος! Για να μην πω αίσχος και δη δημόσιο!

Κατερίνα Παπαθωμά-Μαστοροπούλου