Με όνομα «βαρύ σαν ιστορία»: Από εταιρείες τροφίμων και αγαπημένα brands μέχρι βιομηχανίες. Ποιες συνεχίζουν την οικογενειακή παράδοση, ποιες κατέληξαν σε ξένους ομίλους και funds, ποιες «μετανάστευσαν»
Με όνομα «βαρύ σαν ιστορία» υπάρχουν σήμερα αρκετές αιωνόβιες ή και… υπεραιωνόβιες ελληνικές επιχειρήσεις οι οποίες εξακολουθούν να αντέχουν στον χρόνο και συνεχίζουν την πορεία τους. Σαφώς, υπό εντελώς διαφορετικές συνθήκες σε σχέση με την εικόνα της αγοράς που απευθύνονται, με άλλα πρόσωπα ωπα στις «επάλξεις» και σε πολλές περιπτώσεις υπό άλλα ιδιοκτησιακά καθεστώτα.
Η σκυτάλη δεν παραδόθηκε, δηλαδή, κάποια στιγμή από το ένα μέλος μιας οικογένειας, σε ένα νεότερο και η διαδοχή διακόπηκε, χωρίς αυτό να συμβαίνει με όλες.
Αλλού η παράδοση συνεχίζεται, αλλού προέκυψαν εξαγορές. Σε άλλες εταιρείες εισήλθαν κορυφαίοι ξένοι όμιλοι ή επενδυτικά funds και ανέλαβαν τα ηνία διατηρώντας ωστόσο την ταυτότητα τους, άλλες «μετανάστευσαν» αλλά παρέμειναν σε ελληνικά χέρια και γενικά η καθεμιά ακολούθησε τον δικό της δρόμο.
Από τα κοινά τους σημεία, ότι λόγω… ηλικίας οι αναγκάσθηκαν να αντιμετωπίσουν όχι μόνο κρίσεις, μα και πολέμους ακόμα, αν αναλογισθεί κανείς ότι ιδρύθηκαν ή έκαναν τα πρώτα τους επιχειρηματικά βήματα στις αρχές του προηγούμενου αιώνα ή και νωρίτερα!
Στην ίδια κατηγορία υπάγονται ίσως και άλλες επιχειρήσεις, που άρχισαν την λειτουργία τους λίγες δεκαετίες αργότερα, πριν από 60-70-80 π.χ. χρόνια, ωστόσο η λίστα θα δείχνει ατελείωτη αν προστεθούν.
Ονόματα και brands τα οποία κεντρίζουν (και) το συναίσθημα του καταναλωτή χάρη στην ελληνικότητά τους, πλην της ποιότητας και της εμπορικότητας των προϊόντων τους.
Έστω και αν το «τότε» με το «τώρα» μοιάζουν ελάχιστα και δεν χωρούν, φυσικά, συγκρίσεις ανάμεσα στο τι ήταν μια επιχείρηση και το τι είναι, ανάλογα και με το πώς εξελίχθηκε με το πέρασμα των καιρών. Πόσο μάλλον αν μιλάμε για μεγάλες βιομηχανίες.
Τα πιο κάτω παραδείγματα θεωρούνται ενδεικτικά και πιθανόν όχι τα μόνα, δίχως να αναφερθούν, πάντως, και κλάδοι όπως π.χ. οι τράπεζες…
Οικογενειακή παράδοση και funds
Η πιο παλαιά χρονολογία που συναντά κανείς αφορά την εισηγμένη Μύλοι Λούλης, νυν Loulis Food Ingredients μετά από την φετινή μετονομασία της. Οι «ρίζες» της κορυφαίας εγχώριας αλευροβιομηχανίας κρατούν από το πολύ μακρινό 1782, όταν ο πρόγονος του σημερινού προέδρου, ο Ζώης Λούλης, κτίζει έναν μικρό πετρόμυλο στην Αετοράχη Ιωαννίνων και πιάνει δουλειά.
Το 1898 τα αδέλφια Χρήστος, Κωνσταντίνος και Νίκος Λούλης εγκαθίστανται στον Βόλο και αξιοποιούν την τεχνογνωσία που «κληρονόμησαν» στον ενοικιασμένο Ατμόμυλο Ξύδη, πριν αγοράσουν το 1914 μερίδιο σε κυλινδρόμυλο και το 1917 τον κάνουν πλήρως δικό τους.
Την 7η γενιά μυλωνάδων, στην ηγεσία μιας σύγχρονης και εξωστρεφούς πλέον βιομηχανίας, εκπροσωπεί από το 2010 ο Νίκος Λούλης έχοντας παραλάβει το χρίσμα από τον πατέρα του Κώστα Λούλη!
Από το 1877 «ζει» η Μινέρβα. Η ιστορική ελαιουργία εμφανίσθηκε, ουσιαστικά, στην αγορά επί των ημερών των δυο συνεταίρων Καρακώστα-Γιαννακού με αντικείμενο τις εισαγωγές και εξαγωγές εδώδιμων και αποικιακών και το 1904 λάνσαρε το ομώνυμο προϊόν της.
Το «λαδάδικο» της οδού Σωκράτους… μετεξελίχθηκε με την πάροδο του χρόνου σε βιομηχανία και πολύ αργότερα πέρασε στην ιδιοκτησία του πολυεθνικού ομίλου Paterson Zochonis, πριν «βγει» πάλι προς πώληση. Ήδη, διανύει τον δεύτερο αιώνα της, έχοντας εξελιχθεί σε έναν ισχυρό εξαγωγικό βιομηχανικό όμιλο τροφίμων με πολλά καθιερωμένα σήματα στην κατοχή του, υπό τον έλεγχο του αναπτυξιακού fund Diorama I, με διαχειρίστρια την Deca Investments (με βασικό επενδυτή του τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο) και την παράλληλη μετοχική παρουσία άλλων δυο ελληνικών συμφερόντων funds, του Ellikonos 2 SCA Sicar και του EOS Hellenic Renaissance.
Μπισκότα, αλάτι, τομάτες, αναψυκτικά
Στον ευρύτερο χώρο των τροφίμων, η βιομηχανία Παπαδοπούλου γιορτάζει την δική της επέτειο.
Πριν από 100 χρόνια, το 2022, η γνωστή οικογένεια εγκαταλείπει την Κωνσταντινούπολη και ταξιδεύει με πλοίο για τη Μασσαλία, αλλά η αποβίβαση στον Πειραιά «γέννησε» την μεγάλη ιδέα.
Τα πρώτα μπισκότα (Πτι Μπερ) παρασκευάσθηκαν σε έναν μικρό φούρνο και πουλιόντουσαν χύμα, λίγα χρόνια πριν κυκλοφορήσουν οι επόμενες της μάρκες και πριν από την έναρξη της βιομηχανικής παραγωγής…
Την ίδια χρονιά ο Εμμανουήλ Καλαμαράκης δημιουργεί στο Κουκάκι την βιοτεχνία επεξεργασίας άλατος (μετέπειτα βιομηχανίας), που το 1948 βάζει για πρώτη φορά σε… μπουκάλι το «Κάλας».
Έναν αιώνα μετά, το Kalas Group έχει προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις, επεκτάθηκε σε νέες κατηγορίες τροφίμων και διαθέτει ένα ισχυρό πελατολόγιο.
Η κονσερβοποιία Κύκνος, φημισμένη για τα τοματικά (και άλλα) προϊόντα της, μετρά 107 χρόνια από την 1η Απριλίου 1915, όταν συντάχθηκε το καταστατικό της «Ελληνικής Εταιρίας Κονσερβών». Προηγουμένως, ένας καθηγητής φυσικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, ο Μιχαήλ Μανουσάκης, συσκεύασε τομάτες σε 1.000 κονσέρβες για να μην σαπίζουν στα χωράφια και με την επένδυση της οικογένειας Παπαντωνίου η παραγωγή εκτοξεύθηκε. Σήμερα εξάγει σε 15 χώρες.
Άλλα 134 χρόνια «πίσω» (1888), από το παλιό αποστακτήριο στον Πειραιά, κοιτά το brand Metaxa (Οίκος Μεταξά), το κλασικότερο ελληνικό κονιάκ με εξαγωγές σε δεκάδες χώρες το οποίο έγινε συνήθεια για την τότε ελίτ της κοινωνίας, ενώ, κοντά έναν αιώνα πριν (1924) δραστηριοποιείται και η βιομηχανία αναψυκτικών ΕΨΑ με ισχυρό άνδρα της, σήμερα, τον Μιχάλη Τσαούτο.
Όπως επίσης η Αφοί Χαΐτογλου άλλοτε οικογενειακή επιχείρηση και νυν βιομηχανία τροφίμων γνωστή για τους φημισμένους χαλβάδες της.
Με μικρή χρονική διαφορά είδε το «πρώτο φως» η ΗΒΗ-Παναγόπουλος το 1926 στο εμφιαλωτήριο του Αμαρουσίου, σήμα που έχει περιέλθει (ως προς το πρώτο συνθετικό του) στην Pepsico…
Το πρώτο φαρμακείο, το πρώτο γαλακτοπωλείο
Έναν αιώνα «ζωής» κοντεύει η διαδρομή του ομίλου Γιαννακόπουλου στον κλάδο του φαρμάκου από το 1924, όταν ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος ο πρεσβύτερος άνοιξε ένα από πρώτα φαρμακεία τη Αθήνας.
Το 1960 ιδρύθηκε από τον Παύλο Γιαννακόπουλο η Φαρμαγιάν, το 1971 μετονομάσθηκε σε ΒΙΑΝΕΞ και αναπτύχθηκε σε υψηλότατους ρυθμούς σε βάθος δεκαετιών.
Ύστερα από μια μεγάλη πορεία έχει εδραιωθεί ως μια από τις κορυφαίες δυνάμεις του κλάδου σε διεθνές επίπεδο, με επενδύσεις δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ στην έρευνα και την παραγωγή φαρμάκων και επικεφαλής της εδώ και αρκετά χρόνια τον Δημήτρη Π.Γιαννακόπουλο.
Σχεδόν «συνομήλικη» η γαλακτοβιομηχανία ΦΑΓΕ των αδελφών Φιλίππου και των απογόνων τους.
Το 1926 η οικογένεια Αθ. Φιλίππου εγκαινίασε τον 96ετή κύκλο από το πρώτο γαλακτοπωλείο της στην Αθήνα και μετά από πολλές δεκαετίες εξέλιξης το 2012, την περίοδο της μεγάλης οικονομικής ύφεσης, η ΦΑΓΕ μεταφέρει την έδρα της στο Λουξεμβούργο. Διατηρεί παραγωγικές μονάδες στην Ελλάδα και «γράφει» διεθνείς πωλήσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ (τις μεγαλύτερες από τις ελληνικών συμφερόντων επιχειρήσεις του κλάδου), λειτουργώντας ταυτόχρονα ένα εργοστάσιο γιαούρτης στις ΗΠΑ και σχεδιάζοντας την κατασκευή άλλου ενός στην Ευρώπη…
Οι μεγάλοι της βιομηχανίας
Πριν από 120 χρόνια (το 1902) ιδρύθηκε από τον Νικόλαο Κανελλόπουλο η τσιμεντοβιομηχανία Τιτάν, ένας «γίγαντας» του κλάδου της διεθνώς με επενδύσεις πολλών δεκάδων εκατομμυρίων, παραγωγική παρουσία στην Ελλάδα και μεγάλη δραστηριότητα στις ΗΠΑ και σε άλλες αγορές.
Το εργοστάσιο της στην Ελευσίνα αποτέλεσε την πρώτη ελληνική μονάδα παραγωγής τσιμέντου.
Το 1912 μπήκε στο χρηματιστήριο και πάνω από έναν αιώνα μετά, το 2019, ήρθε η «ανατροπή» με την Titan Cement International (εισηγμένη στο Euronext Βρυξελλών, στο Euronext Παρισίων και στο ΧΑ) να καθίσταται η μητρική εταιρία του Ομίλου Τιτάν.
Η άλλη ελληνική τσιμεντοβιομηχανία, ο όμιλος Ηρακλής, ξεκίνησε από την Δραπετσώνα πριν από 111 έτη (1911-2022), μέλος πια της Holcim (ενός παγκόσμιου ηγέτη στον κλάδο δομικών υλικών) δίνει το παρών «σε 5 ηπείρους»…
«Βίους αντίθετους» διάγουν οι δυο μεγαλύτερες βιομηχανίες καπνικών προϊόντων της χώρας. Αυτό ισχύει ως προς το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς. Η μεν Παπαστράτος ιδρύθηκε το 1930 από τον Ευάγγελο Παπαστράτο και σήμερα είναι θυγατρική του αμερικανικού «κολοσσού» Philip Morris International, αλλά υλοποιεί μεγάλες επενδύσεις στην Ελλάδα, όπως αυτή των 300 εκατ. ευρώ για την μετατροπή εργοστασίου της στον Ασπρόπυργο σε μονάδα παραγωγής των ράβδων καπνού για το IQOS. Η δε Καρέλιας υπάρχει από το 1888, είναι εισηγμένη στο ΧΑ, διανέμει τα σήματά της σε περισσότερες από 65 χώρες και ανήκει στα μέλη της οικογένειας που της έδωσε το όνομα της.
Η Ιζόλα, η ιστορική εταιρεία κατασκευής οικιακών συσκευών από το 1930, υπήρξε θυγατρική της Γ.Ε. Δημητρίου και «πέρασε» στον όμιλο Quest, προσδοκώντας μια δυναμική «επανεκκίνηση».
Inform και Πετρόπουλος
Η ιστορία της εισηγμένης Inform Λύκος, συμφερόντων Νίκου Λύκου, ξεκινά από το 1897 και τις προηγούμενες ημέρες υπήρξε μια σοβαρή εξέλιξη: η μητρική Austriacard GmbH έλαβε την απόφαση για την συγχώνευση με την θυγατρική της και την υποβολή αίτησης εισαγωγής και στο χρηματιστήριο της Βιέννης.
Η Inform αναπτύσσει λύσεις αιχμής για κρατικούς φορείς, χρηματοοικονομικά ιδρύματα, εταιρείες τηλεπικοινωνιών και τον κλάδο του λιανικού εμπορίου, στους τομείς διαχείρισης εκτυπώσεων, ασφαλών εκτυπώσεων και ψηφιακού μετασχηματισμού…
Μια άλλη εισηγμένη, η Πέτρος Πετρόπουλος ΑΕΒΕ, ιδρύθηκε το 1922 στη Θεσσαλονίκη και ως σήμερα κατασκευάζει, διανέμει και υποστηρίζει μεγάλο εύρος προϊόντων αυτοκινητοβιομηχανίας όπως αυτοκίνητα (ως επίσημος εισαγωγέας μοντέλων Jaguar Land Rover) φορτηγά, λεωφορεία και άλλων τομέων, γεννήτριες, κινητήρες diesel, σκάφη εξωλέμβιες μηχανές, αγροτικά (τρακτέρ), χωματουργικά και βιομηχανικά μηχανήματα, μπαταρίες, λιπαντικά, ελαστικά κ.α.
Αλλά και η Lavipharm που ιδρύθηκε το 1911, είναι σήμερα ένας ολοκληρωμένος Όμιλος Έρευνας και Ανάπτυξης, παραγωγής, εισαγωγής, εμπορίας και διανομής φαρμάκων, καλλυντικών και προϊόντων υγείας στην Ελλάδα με έντονη διεθνή δραστηριότητα.
Καφέδες, σοκολάτες και ούζο
Ο καφές Λουμίδης υφίσταται ως brand από το 1920 και πλέον συμπεριλαμβάνεται στο χαρτοφυλάκιο μιας άλλης πολυεθνικής η οποία δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, της Nestle.
Από την άλλη, ο επίσης καθιερωμένος στους καταναλωτές καφές Μπράβο (1926) «πήγε» σε μια άλλη μεγάλη «δύναμη» του κλάδου από το εξωτερικό, την ολλανδική Jacobs Douwe Egberts.
Η αγαπημένη σοκολάτα Υγείας Παυλίδης ήταν η πρώτη που άρχισε να παρασκευάζεται στην χώρα μας το 1861 και κατέληξε μετά από πολλές δεκαετίες (όπως το εργοστάσιο και άλλα σήματα του ιδίου) στην «αγκαλιά» της αμερικανικής Mondelez.
Αντίθετα, το 45% της σοκολατοποιίας ΙΟΝ (1930) κατακυρώθηκε στον Σπύρο Θεοδωρόπουλο με δυνατότητα και για την μελλοντική παραχώρηση της πλειοψηφίας των μετοχών της προς τον Ελληνα επιχειρηματία, παρά το κατά καιρούς εκδηλωμένο ενδιαφέρον ξένων ομίλων για την εξαγορά της.
Ιστορία άνω των 160 ετών καταγράφεται στο ενεργητικό και της ποτοποιίας Ι. Βαρβαγιάννη με έδρα το Πλωμάρι της Λέσβου (1860) που παράγει το ομώνυμο δημοφιλές ούζο!
Μάλιστα, δίπλα από τα σύγχρονα, ιδιόκτητα αποστακτήρια της επιχείρησης βρίσκεται και το μουσείο της…
Η Αμβυξ είναι η παλαιότερη ελληνική εταιρεία εισαγωγής, marketing και εμπορίας αλκοολούχων ποτών στην εγχώρια αγορά, από το 1917!
