Ανοίγει δρόμους η Δώρα Χατζηιωάννου από τη Νέα Υόρκη, η Ροδίτισσα αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιολογίας στο πανεπιστήμιο Ροκφέλερ, που το 2014 αναγνωρίστηκε διεθνώς για την έρευνά της στη θεραπεία κατά του AIDS.
Σήμερα, στη δυσκολότερη φάση που αντιμετωπίζει η διεθνής κοινότητα, ερευνά τον κορωνοϊό στα εργαστήρια του Ροκφέλερ, ανησυχεί για τη χώρα της και τη Ρόδο, τονίζει την ανάγκη να γίνουν μαζικά τεστ στον πληθυσμό και διευκρινίζει ότι οι δύο επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί για την πορεία της εξάπλωσης του ιού.
Είναι η δεύτερη μεγάλη αφορμή που δίνεται για να κάνουμε δημόσια κουβέντα μ’ αυτή την εξαιρετική επιστήμονα στην οποία απευθύνονται τα τηλεοπτικά κανάλια των Αθηνών προκειμένου να ενημερώσει, να ζητήσει να μην εφησυχάζουμε και να δώσει απαντήσεις που σταματούν «σενάρια επιστημονικής φαντασίας», τα οποία διακινούνται από ορισμένους.
«Ερευνούμε τον ιό σε λίγα βασικά ερευνητικά εργαστήρια του πανεπιστημίου Ροκφέλερ, από τις αρχές Μαρτίου, μου λέει. Η κυρίως συνεργασία αυτή τη στιγμή είναι η δική μας ομάδα με τον άντρα μου Paul Bieniasz, η ομάδα του Michel Nussenzweig και του Charlie Rice.
Διστάζαμε να ξεκινήσουμε νωρίτερα, γιατί ήδη πολλά εργαστήρια στον κόσμο είχαν ξεκινήσει. Πιστεύουμε όμως ότι κι εμείς μπορούμε να συνεισφέρουμε στην έρευνα εναντίον του ιού. Χρειάζεται τεράστια μελέτη για να γνωρίσουμε τον ιό και τους παράγοντες που τον επηρεάζουν».
Εμείς εδώ στην Ελλάδα, έχουμε εναποθέσει τις ελπίδες μας στην αύξηση της θερμοκρασίας το αμέσως επόμενο διάστημα! Έχει κάποια βάση αυτή η ελπίδα μας;
Ξέρουμε ότι η θερμοκρασία, η υγρασία και οι υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου, το καλοκαίρι αποσταθεροποιούν τους ιούς σε μεγάλο βαθμό. Η αύξηση της θερμοκρασίας και οι υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου, θα επηρεάσουν τον ιό που έχει πέσει πάνω σε μία επιφάνεια και θα τον αποδυναμώσουν.
Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι τα καταφέρνουν να μειώσουν τη μετάδοση του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο η οποία γίνεται με τα σταγονίδια. Αυτό επομένως που είναι το πρώτιστο είναι η συμπεριφορά των ανθρώπων ενώ και ένα ρόλο θα παίξει το ότι το καλοκαίρι είσαι συχνά σε ανοιχτούς χώρους και το χειμώνα σε κλειστούς, μαζί με πολλούς ανθρώπους που μεταδίδουν με τα σταγονίδια ο ένας στον άλλον.
Είναι λοιπόν ο ιός αποδυναμωμένος αλλά είναι και οι συμπεριφορές των ανθρώπων που θα καθορίσουν την εξέλιξη. Δεν θα βασιζόμουν σ’ αυτό για να σταματήσουν τα μέτρα. Επιπλέον ενώ στο βόρειο ημισφαίριο ξεκινάει άνοιξη και καλοκαίρι, στο νότιο μπαίνει το φθινόπωρο και ο χειμώνας. Εκεί θα αρχίσει η έξαρση τώρα. Αν έχουμε εμείς λιγότερα κρούσματα, εκεί τα κρούσματα θα αυξάνονται ενώ και με τις μετακινήσεις τα κρούσματα θα πληθαίνουν κι εδώ. Φαύλος κύκλος.
Στην Αυστραλία που είναι ακόμη καλοκαίρι υπάρχουν ήδη νεκροί και οι άνθρωποι είναι σε καραντίνα, όπως κι αλλού!
Ισχύει. Κι αυτή τη στιγμή δεν ξέρουμε τι ακριβώς συμβαίνει στις περισσότερες από τις χώρες όλου του κόσμου γιατί δεν γίνονται τεστ στο βαθμό που πρέπει.
Γιατί όμως δεν γίνονται τα τεστ, δεν υπάρχουν τεστ;
Ο βασικός λόγος είναι ότι δεν υπάρχει επάρκεια. Καμία χώρα εκτός από τη Νότια Κορέα και κάποιες ακόμα δεν έχουν κάνει πολλά τεστ.
Αυτό σημαίνει ότι δεν ξέρουμε σε ποιο σημείο βρισκόμαστε! Σας ανησυχεί αυτό;
Φυσικά και ανησυχούμε. Ήμουν επικεφαλής μίας Ομάδας Επιστημόνων της Νέας Υόρκης που απέστειλε επιστολή προς τον δήμαρχο της Νέας Υόρκης για κλείσιμο των σχολείων. Καθυστέρησε να τα κλείσει αλλά η επιστολή μας αυτή πήγε μέχρι τον κυβερνήτη της Νέας Υόρκης όπως γνωρίζουμε. Ήταν και πολλοί άλλοι τομείς που άσκησαν πίεση ώστε να παρθούν μέτρα. Τα πράγματα εδώ στη Νέα Υόρκη είναι πολύ δύσκολα. Έχουμε πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπων που έχουν μολυνθεί.
Το 1/4 των ανθρώπων που πέθαναν στην Αμερική πέθαναν στη Νέα Υόρκη. Δεν έχουμε αρκετά κρεβάτια και μηχανήματα για να διασωληνωθούν, κι ακόμα τώρα ξεκινάει η ανοδική πορεία για τον ιό. Προσωπικά πιστεύω ότι τελικά το μεγαλύτερο ποσοστό νεκρών θα έχει η Αγγλία και τον μεγαλύτερο αριθμό νεκρών η Αμερική. Η Ελλάδα το αντιμετώπισε πολύ πιο σοβαρά και πήρε μέτρα πολύ πιο έγκαιρα και αξίζουν συγχαρητήρια γι’ αυτό στην ελληνική κυβέρνηση. Χαίρομαι πολύ για τη χώρα μου.
Σ’ εμάς λοιπόν που φαίνεται η καμπύλη να είναι ήπια, πότε βλέπετε να βγαίνουμε σ΄ ένα φως;
Και για την Ελλάδα είναι πολύ νωρίς ακόμη για συμπεράσματα. Προς το παρόν η καμπύλη στην Ελλάδα φαίνεται πολύ πιο ήπια, αλλά χρειάζεται τουλάχιστον ένας μήνας ακόμα για να φανεί πιο ξεκάθαρα η πορεία της. Ένας τρόπος υπάρχει μόνο για να αρθούν τα μέτρα: να γίνουν τεστ. Κι αυτό η Ελλάδα πρέπει να καταφέρει να το κάνει. Πρέπει να βρει τον τρόπο. Τα τεστ πρέπει να γίνουν στο γενικό πληθυσμό όχι μόνο για να διαπιστωθεί ποιος είναι άρρωστος και ποιος όχι, αλλά για να απομονώσει τους αρρώστους και να αρθούν τα μέτρα για τους υπόλοιπους. Μόνο έτσι. Και η Κίνα αυτό έκανε. Γι’ αυτό σιγά-σιγά ελαφρύνει τα μέτρα. Οτιδήποτε άλλο θα είναι επικίνδυνο για να γυρίσουμε στην αρχική κατάσταση.
Δηλαδή λέτε ότι αν δεν βγούμε σε μια-δύο εβδομάδες από την καραντίνα, θα συμβούν τα ίδια με άλλες χώρες που έχουν μεγάλο πρόβλημα;
Αν βγείτε, τότε σε σχεδόν ένα μήνα από τότε θα γίνει η Ελλάδα, Ιταλία.
Ποια είναι τα τεστ που θεωρείτε απαραίτητο να γίνουν και σε τι έκταση του πληθυσμού;
Είναι δύο ειδών τα τεστ. Το ένα βρίσκει αν κάποιος έχει γενετικό υλικό από τον ιό κι επομένως αν είναι προσβεβλημένος. Αυτό το τεστ μπορεί να γίνει στη μεγάλη μάζα του πληθυσμού ώστε να βρεθούν οι ασυμπτωματικοί και γίνεται με δείγματα που παίρνουμε από το λαιμό ή από τη μύτη. Το δεύτερο τεστ είναι πολύ πιο γρήγορο, γίνεται με τη λήψη αίματος και εξετάζει αν κάποιος έχει αντισώματα εναντίον του ιού. Αυτό σημαίνει ότι έχει νοσήσει και έχει αναρρώσει.
Αποκτά ανοσία κάποιος σ’ αυτή την περίπτωση;
Πολύ καλή ερώτηση! Δεν είμαστε απολύτως σίγουροι, αλλά πιθανότατα για κάποιο χρονικό διάστημα, ναι. Το δεύτερο αυτό τεστ για αντισώματα, αυτή τη στιγμή το παρασκευάζουν πολλές εταιρείες σε διάφορες χώρες. Η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει σ’ αυτά τα δύο τεστ. Για εμένα δεν υπάρχει άλλη λύση.
Να κάνουμε πάλι μία υπόθεση: θα μπορούσε ο Μάιος, οπότε αυξάνεται η θερμοκρασία, να είναι ένας μήνας που θα αρθούν τα μέτρα;
Αν το κάνεις αυτό και δεν ξέρεις ποιο ποσοστό του πληθυσμού εξακολουθεί να περνά την ίωση, τότε τους βάζεις όλους σε κίνδυνο. Αν ανοίξεις τα σύνορα και έρχονται από άλλες χώρες άνθρωποι, δεν έχει σημασία αν στην Ελλάδα κάνει ζέστη ή πόσα κρούσματα υπάρχουν στην Ελλάδα γιατί θα έρχονται από το εξωτερικό. Θέλει τεράστια προσοχή το πώς θα βγεις από τα μέτρα γιατί αυτή τη στιγμή τα μέτρα είναι τα μόνα που έχουμε για να περιορίσουμε την εξάπλωση του ιού.
Οι επόμενοι δύο μήνες θα είναι σημαντικοί για όλες τις χώρες. Δεν μπορώ να ξέρω, πόσο θα χρειαστεί. Είναι μία φοβερή οικονομική κατάσταση για την Ελλάδα και για τη Ρόδο, αλλά είναι αμφίβολο ότι τους επόμενους μήνες θα επανέλθουμε σε μία κανονικότητα. Ποιους θα δεχτούν τα ξενοδοχεία που θα ανοίξουν, αυτό με ανησυχεί πιο πολύ. Αν αρρωστήσουν πάρα πολλοί ταυτόχρονα και κορεστούν οι κλίνες, τότε και οποιοδήποτε άλλο περιστατικό από τα τρέχοντα δεν θα μπορεί να πάει στο νοσοκομείο.
Με τη δημιουργία φαρμάκων τι γίνεται; Πόσο κοντά είμαστε σ’ αυτό;
Τα φάρμακα θ’ αργήσουν. Οι μελέτες που έχουν γίνει προς το παρόν έχουν γίνει σε μικρό αριθμό ασθενών και δεν είναι ιδιαίτερα αξιόπιστες.
Η δική σας έρευνα ποιους στόχους έχει, τι ψάχνετε;
Αυτή τη στιγμή θεωρούμε ότι η πιο πολλά υποσχόμενη θεραπεία θα ήταν να πάρουμε πλάσμα από ασθενείς που έχουν περάσει την ίωση και έχουν αναρρώσει, το οποίο περιέχει αντισώματα εναντίον του ιού. Αυτό θα χορηγηθεί ως θεραπεία αρχικά σε ασθενείς που βρίσκονται στην εντατική.
Πρόκειται για ένα τεράστιο πρότζεκτ, πάνω στο οποίο δουλεύουν πολλά νοσοκομεία, τουλάχιστον στην Αμερική. Αυτό που θέλουμε να κάνουμε στα εργαστήρια στο Ροκφέλερ είναι να πάρουμε μέρος αυτών των δειγμάτων πλάσματος και να απομονώσουμε τα καλύτερα αντισώματα εναντίον του ιού.
Αν το καταφέρουμε αυτό, τότε θα μπορούμε να παράγουμε συγκεκριμένα αντισώματα και να χορηγήσουμε αυτά στους ασθενείς, χωρίς να χρειάζεται να παίρνουν πλάσμα. Η δική μας ομάδα αναπτύσσει τεχνικές για να ανιχνεύουμε αυτά τα αντισώματα. Το άλλο το οποίο επιδιώκει η Ομάδα μας το οποίο βρίσκεται σε πολύ αρχικό στάδιο είναι να κατασκευάσουμε ένα τεχνητό αντίσωμα που θα σταματάει τον ιό. Είναι δύσκολο, αλλά έχει ξαναγίνει.
Εσείς συνεχίζετε να δουλεύετε κανονικά, αν και σχεδόν τα πάντα έχουν κλείσει και στη Νέα Υόρκη!
Ο κυβερνήτης της Νέας Υόρκης έχει απαγορεύσει τις περισσότερες δουλειές, εκτός από αυτές που θεωρούνται σημαντικές και μεταξύ αυτών είναι τα εργαστήρια που κάνουν έρευνα για τον κορωνοϊό. Όμως ισχύει και για εμάς περιορισμός μέχρι τέσσερις ερευνητές ανά εργαστήριο και οι υπόλοιποι online, από το σπίτι.
Είναι τόσο ισχυροί λοιπόν αυτοί οι κορωνοϊοί που μας καταστρέφουν τη ζωή;
Υπάρχουν επτά είδη κορωνοϊών που προσβάλλουν τους ανθρώπους. Οι τέσσερις προκαλούν συνήθως μόνο συνάχι, εμφανίζονται το χειμώνα, αποδυναμώνονται το καλοκαίρι. Οι άλλοι τρεις είναι παθογόνοι. Πρόκειται για τον SARS που εμφανίστηκε το 2003 αλλά δεν προσέβαλε τόσους πολλούς, τον MERS που ήταν κυρίως στη Μέση Ανατολή και τον τωρινό SARS-CoV-2 που προκαλεί τον COVID-19.
Θα έχετε ακούσει κι εσείς να λένε κάποιοι ότι ο ιός που μας απειλεί έχει ελευθερωθεί από εργαστήριο ή έχει ξεφύγει από εργαστήριο… Τι λέτε γι’ αυτά;
Αυτά είναι σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Ο κορωνοϊός που γνωρίζουμε προέρχεται το πιθανότερο από νυχτερίδα. Είναι γνωστό ότι σε αναλύσεις του γενετικού υλικού των νυχτερίδων βρίσκουν γενετικό υλικό από πολλούς κορωνοϊούς. Αυτό το γνωρίζουμε. Προς το παρόν το γενετικό υλικό του συγκεκριμένου κορωνοϊού, SARS-CoV-2 είναι πιο συγγενικό με το γενετικό υλικό κορωνοϊών, των νυχτερίδων. Υποθέτουμε ότι το πιθανότερο είναι η αρχική προέλευσή του να είναι από εκεί. Υποθέτουμε επιπλέον ότι πιθανόν να έχει μεταδοθεί από τις νυχτερίδες σε άλλο ζώο που δεν γνωρίζουμε και από αυτό στον άνθρωπο. Αυτό, να υπογραμμίσουμε ότι έχει γίνει με τον πρώτο κορωνοϊό, τον SARS. ο οποίος πέρασε από τις νυχτερίδες στην civic cat (ένα θηλαστικό που βρίσκεται στην Ασία και Αφρική) κι από αυτήν στους ανθρώπους.
Κάποιοι επιστήμονες λένε ότι περίμεναν ότι επί των ημερών μας, θα βρισκόμασταν μπροστά σε μία επιδημία που θα γινόταν πανδημία. Έχει επιστημονική βάση αυτό;
Ισχύει, αλλά κανείς δεν ήξερε ούτε πότε θα έρθει μία νέα επιδημία ούτε ότι θα ήταν κορωνοϊός. Ένας από τους μεγάλους παράγοντες για νέες επιδημίες είναι το ότι όσο επεκτεινόμαστε στο περιβάλλον και ερχόμαστε σε συχνότερη επαφή με περισσότερα ζώα, όπως οι νυχτερίδες, αυξάνονται οι πιθανότητες να γίνει μια τέτοια μετάδοση.
Υπάρχουν ομοιότητες με την προηγούμενη πανδημία, την Ισπανική Γρίπη το 1918-1920 που σκότωσε πολλά εκατομμύρια ανθρώπων οι οποίοι βέβαια δεν είχαν ούτε νοσοκομεία ούτε γιατρούς για να την αντιμετωπίσουν;
Με την Ισπανική Γρίπη υπάρχουν ορισμένες ομοιότητες όσον αφορά τα χαρακτηριστικά της. Αυτό που ξέρουμε επίσης είναι ότι σκότωσε όσους μπορούσε να σκοτώσει. Έγινε ανακοπή το καλοκαίρι και επανήλθε δριμύτερη το χειμώνα και σκότωσε τους περισσότερους.
Τι θα λέγατε λοιπόν σ’ αυτούς που λένε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε έτσι για μία απλή ίωση;
Θα τους έλεγα ότι δεν είναι μία απλή ίωση. Μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα από την κοινή γρίπη. Το 80% την περνάει χωρίς πολύ βαριά συμπτώματα. Αν όμως είσαι στο 20%, που είναι ο ένας στους πέντε, θα χρειαστείς νοσοκομείο και τότε δεν θα το περάσεις τόσο εύκολα. Κι αν το σύστημα υγείας είναι κορεσμένο, τότε δεν θα βρεις ούτε κρεβάτι. Αυτό φοβόμαστε, μην αρρωστήσουν όλοι μαζί.
Να μένουμε στο σπίτι, να κάνουμε υπομονή όλοι, μέχρι να βρεθεί τρόπος για την άρση ορισμένων μέτρων και την επιτυχία των ερευνών.
Πηγή: https://www.rodiaki.gr
