Η εμπειρία της Αυστραλίας
αντίδωρο φιλόξενης ευγνωμοσύνης
Η σύντομη παραμονή μου στην Αυστραλία (Μελβούρνη 6-13, Σύδνεϋ 14-19 Μαρτίου 2006) αποτελεί ξεχωριστή εμπειρία ζωής.
Μου έδωσε την ευκαιρία να βρεθώ ανάμεσα σε συγγενείς και φίλους, συμπατριώτες Κώους. ΄Ολοι μου προσέφεραν απλόχερα κι απ΄ την καρδιά τους συγκίνηση, πρόσχαρη φιλοξενία και ευχαρίστηση περιήγησης/γνώσης.
Ο πλούσιος εορτασμός των 50 χρόνων της Παγκωακής Αδελφότητας Μελβούρνης και Βικτώριας “Ο Ιπποκράτης” στάθηκε η αφορμή για την χρήσιμη γνωριμία μου με πολλούς Κώους στην έδρα της (1 Bastings St., Northcote, VIC 3070, τηλ. 00613.94891619, φαξ 00613.94891619). Για την άρτια διοργάνωση των εκδηλώσεων αξίζουν θερμά συγχαρητήρια όλα τα μέλη του συμβουλίου και όσοι από την Ελληνική παροικία (άτομα, φορείς) υποστήριξαν την δύσκολη προσπάθειά τους.
Εξ ίσου σημαντική ήταν η συνάντησή μου με τα δύο διοικητικά συμβούλια (γενικό, γυναικών) του ομώνυμου Παγκωακού Συλλόγου Σύδνεϋ και γόνιμη η συζήτηση που ακολούθησε στην ιδιόκτητη στέγη του (49 New Canterbury Road, Petersham NSW 2049, τηλ. /φαξ Ο0612.95693233).
Οφείλω να επαινέσω όλα τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων των δύο Συλλόγων για όσα με αγάπη προσέφεραν διαδοχικά από την ίδρυσή τους μέχρι σήμερα και συνεχίζουν να προσφέρουν στην Κωακή παροικία, κυρίως για την συμβολή τους στην εξεύρεση και αγορά των υπέροχων, ιστορικών κτιρίων, στα οποία στεγάζονται και δραστηριοποιούνται. Αποτελούν σημαντικό περιουσιακό στοιχείο. Αξίζει και εύχομαι να τα διαφυλάξουν με κάθε τρόπο λόγω της αυξανόμενης αξίας τους. Τα έξοδα συντήρησης, που αναμφίβολα ”τρέχουν”, θα μπορούσαν ίσως να αναζητηθούν ως πόροι ιδιωτικής (εθελοντικής) και Πολιτειακής χορηγίας.
Χάρηκα που είδα για λίγο τους φίλους Θεόδωρο & Κώστα Νικηταρά, Γιώργο Καρπαθάκη και Κώστα Θαλασσινό, εκπροσώπους του Παγκωακού Συλλόγου Αδελαίδας, η προσφορά του οποίου είναι επίσης πολύ σημαντική για την Κωακή παροικία της Αυστραλίας.
Δεν μπόρεσα να γνωρίσω πολλούς συμπατριώτες από κοντά. ΄Οσους είδα όμως, μου χάρισαν πολλή ευτυχία και περηφάνια, γιατί μπόρεσα να τους σφίξω το χέρι σε μια συνάντηση γνωριμίας και υπόσχεσης για γόνιμη συνεργασία.
Είναι αδύνατο να ξεχάσω την συγκίνηση και το δάκρυ στα μάτια τους (όταν μιλούσαμε για τις δύσκολες ώρες του ταξιδιού τους με το καράβι επί τριάντα και πλέον μέρες πριν μισό περίπου αιώνα, ή όταν διαβάζαμε γιτίσματα πόνου ξενιτεμένων συμπατριωτών) κατά την διάρκεια της αναλυτικής ενημέρωσης τους για την μεγάλη σημασία του περιεχομένου του ερωτηματολογίου, που θα φτάσει σε κάθε Κωακή οικογένεια για συμπλήρωση.
Αναφέρω ενδεικτικά επίθετα και ονόματα συγγενών και φίλων, που με υποδέχθηκαν με αγάπη και πίστεψαν τον σκοπό του ταξιδιού μου, την ανάγκη συγγραφής της ιστορίας των ξενιτεμένων μας και την σύνταξη του Παγκόσμιου Μητρώου Κώων.
Τους ευχαριστώ όλους για την φιλόξενη αγάπη και την ακούραστη διάθεσή τους να κάνουν ευχάριστη την παραμονή και πλούσια την περιήγησή μου:
Μελβούρνη: την θεία μου Καλλιόπη Χατζηγιακουμή, τα ξαδέρφια Στέργο & Νίκη Χατζηγιακουμή με τα παιδιά τους Ιλεάνα, Μανώλη, Elmo Nathaniel & Ευαγγελία Χατζηγιακουμή με τα παιδιά τους Ταμάρα, Νατάσα, τους αγαπητούς συμπατριώτες Μελίνα Κώτη, Παναγιώτη-Αριάδνη Διακοπαναγιώτη, Γιώργο-Κόμησσα Καράλιαμη, Λεωνίδα-Πετρούλα Τελλή, Αντώνη-Κυριακή-Σταυρούλα και Σταματία Σακελλάρη, Χαρτοφίλη-Κυριακή Σουρασή, Σταμάτη-Μαρία Κουβά, Γιώργο-Καλλιόπη Στεφανίδη, Μιλτιάδη-Σταματία Μεταξωτού, Κώστα-Αθηνά Αλαβέρα, Γιάννη-Μαργαρίτα Κώστογλου, Ιπποκράτη Καλούδη, Ειρήνη Σαρρή, Κυριακή Σακελλαρίου, Αλέξανδρο-Ειρήνη-Αναστασία Αλεξανδρίδη, κ.λ.π.
Σύδνεϋ: τους θείους μου Αντώνη & Παρασκευή Χατζηγιακουμή, Απελλή & Κατίνα Ζαμάγια, Γραμματική Καραναστάση με τα παιδιά της Γιώργο, Χρύσα, Παρασκευή & Τασούλα, τα ξαδέρφια Στέργο & Καλλιόπη Χατζηγιακουμή με τα παιδιά τους Παρασκευή, Αντώνη, Σωτήρη & Βασιλική Χατζηγιακουμή, Στέργο & Ελένη Ζαμάγια, David Hill & Στεργία Ζαμάγια με τον γιο τους Δαμιανό, Στέργο Σταμ. Ζαμάγια & Σταμάτη Στεργ. Ζαμάγια, τους αγαπητούς συμπατριώτες Γιώργο & Διονυσία Καρπάθιου, Σεβαστιανό & Ευαγγελία Σπίνου, Αντώνη & Χριστίνα Σώκιαλη, Γιάννη Αν. Διακαναστάση, Αντώνη Γ. Κρητικάκη, Γιώργο Ιω. Διαμαντή, κ.λ.π.
Πολυσήμαντη είναι η καταγραφή της μεταναστευτικής ζωής πολλών συμπατριωτών μας, που συνέχισα με την ευκαιρία αυτού του ταξιδιού μου. Ας ελπίσουμε πως ο χρόνος θα σταθεί με διάρκεια δημιουργικός συνοδοιπόρος μας σ΄ αυτή τη δύσκολη, πολυετή προσπάθεια.
Δυστυχώς δεν πρόλαβα στη ζωή τον θείο μου Μανώλη Στεργ. Χατζηγιακουμή, άνθρωπο με αγάπη και υπομονή για το καλό των Κώων και του Συλλόγου, τον οποίο υπηρέτησε με θέρμη ως μέλος και πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του επί χρόνια. Ο ξαφνικός του θάνατος στέρησε από την Παγκωακή Αδελφότητα ένα δυναμικό μέλος κι από μένα τη χαρά να τον σφίξω στην αγκαλιά μου, γιατί σχεδιάζαμε να συναντηθούμε και να με βοηθήσει στη συλλογή στοιχείων. Ο σκοπός αυτός άλλωστε τον συγκινούσε σε βαθμό που έκλαιγε από πατριωτική έξαρση.
Πόσοι τέτοιοι άδολοι συμπατριώτες ζουν ακόμα;
Ευχαριστώ τη γυναίκα του και θεία μου Καλλιόπη Χατζηγιακουμή, γιατί εκτός από τη ζεστή φιλοξενία μου χάρισε κι ένα ξεχωριστό, μοναδικό ντοκουμέντο “ξενιτιάς”, ένα γράμμα που της έστειλαν οι γονείς της από την πατρίδα (Εν Πυλίω τη 21.1.1962…), γραμμένο από τον Αντώνη Σακελλάρη, που λίγο αργότερα μετανάστευσε επίσης στην Μελβούρνη.
Είναι το πρώτο γράμμα που διασώζεται μέχρι τις μέρες μας και αφορά την αλληλογραφία ενός γονιού με το ξενιτεμένο του παιδί. Για τον λόγο αυτό είναι εξαιρετικά πολύτιμο. Πιστεύω πως και άλλοι συμπατριώτες μας έχουν κρυμμένο ή ξεχασμένο κάποιο γράμμα γονιών σαν φυλαχτό ή ενθύμιο. Θα ήταν ευχής έργο να μας το εμπιστευτούν για δημοσίευση μέσα από την παρουσίαση του οικογενειακού τους βιογραφικού και για τις ανάγκες εμπλουτισμού του υπό σύσταση “Μουσείου Κώου Μετανάστη”, που με υπομονή οραματιζόμαστε να λειτουργήσει μελλοντικά. Στον χώρο του κάθε έκθεμα θα θυμίζει την ξενιτιά και θα διδάσκει την σημασία της για το νησί μας.
Πολλοί από τους προαναφερόμενους συμπατριώτες προσέφεραν για τον σκοπό αυτό πολύτιμα ντοκουμέντα (διαβατήρια ή ταυτότητες χαρακτηριστικές της εποχής μετανάστευσης, ποιήματα, κλπ).
Ο Σεβαστιανός Σπίνος προσέφερε διάφορα ιστορικά έγγραφα. Ένα από αυτά, με ημερομηνία 13.5.1967 και υπογραφές των Εμμ. Κιαπόκα και Θ. Χατζηπέτρου (προέδρου-αντιπροέδρου τότε του ερανικού συλλόγου), περιέχει “Κατάστασιν εμφαίνουσα τους εν Σύδνεϋ της Αυστραλίας συνδρομητάς συμπατριώτας μας, υπέρ του Σωματείου “Η Ανάληψις του Κυρίου” διά την ανέγερσιν Ναού εν Ζηπαρίω Κω”.
Το πλήθος των ονομάτων φανερώνει την πρόθυμη αγάπη των συμπατριωτών μας, να προσφέρουν σε δύσκολα χρόνια κάτι από το υστέρημά τους για τον πατριωτικό αυτό σκοπό.
Παρακαλώ όλους τους Κώους, που κατέχουν ανάλογα ντοκουμέντα, να μας τα διαθέσουν με αγάπη και εμπιστοσύνη για την χρησιμότητά τους με κάθε πρόσφορο τρόπο (προσωπική συνάντηση, μέσω συγγενών, φίλων/εκπροσώπων Κωακών Συλλόγων), με επιμελημένη, ασφαλή, συστημένη αποστολή στην διεύθυνση: Κώστας Ζαμάγιας, Ζιά, 853 00, Κως, τηλ. 0030. 6938233170 ή στο e-mail: [email protected].
Ευγνωμονώ εξαιρετικά τους φίλους Κόμησσα και Γιώργο Καράλιαμη -γιο του Ηλία Καπίρη, που απαγχόνισαν οι Γερμανοί- γιατί όχι μόνο με φιλοξένησαν αλλά μου διέθεσαν και το κρεβάτι τους, παρά τις αντιρρήσεις μου, ενώ αυτοί κοιμήθηκαν σε διπλανό δωμάτιο στο πάτωμα.
Τέτοια θυσία δεν τη ζούμε εύκολα στις μέρες μας. Δείχνει την τιμή, τη χαρά και την αγάπη, τη ζεστασιά της καρδιάς των συμπατριωτών μας, που σου προσφέρουν με ειλικρίνεια τον πλούτο της ψυχής τους, όταν δείξεις αληθινό ενδιαφέρον να τους γνωρίσεις, να εκτιμήσεις τον πολύχρονο μόχθο τους στη ξένη γη και να αναδείξεις τη λαχτάρα, τον πόθο για την πατρίδα, το νησί, την εθνική τους καταγωγή.
Το παράπονο του Γιώργου είναι η αδιαφορία και η εγκατάλειψη της εθνικής μνήμης από την εκάστοτε ανεύθυνη πολιτική του Δήμου Κω, που στερείται τόσες δεκαετίες της στοιχειώδους ευαισθησίας να δώσει τιμητικά για τη θυσία αυτή το όνομα του πατέρα του σε ένα δρόμο της Κω (προτείνεται η Β. Παύλου), αφού αφαιρέσει την απαράδεκτη (ακαλαίσθητη, ανορθόγραφη, ανιστόρητη, τοποθετημένη σε λάθος θέση) πλάκα από τον σωζόμενο ενετικό πύργο της πλατείας Ελευθερίας.
Σχετικό σημαντικό άρθρο του φίλου Κώστα Κογιόπουλου δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Βήμα της Κω” (φύλλο της 21ης Ιανουαρίου 2005), αντίγραφο του οποίου μου έδωσε στη Μελβούρνη ο Γ. Καράλιαμης, με την παράκληση να συμβάλω στον προαναφερόμενο σκοπό.
Απευθύνω λοιπόν έκκληση προς τους υπεύθυνους:
Αγαπητά μέλη -κύριε Δήμαρχε, κύριοι Σύμβουλοι- της σημερινής ή της επόμενης δημοτικής αρχής Κω, εισακούσετε το δίκαιο αίτημα του ξενιτεμένου συμπατριώτη μας. Μεριμνήσετε να το μεταφέρετε και να το στηρίξετε με δύναμη και πειθώ, όπως οφείλετε, στην αρμόδια Νομαρχιακή επιτροπή για τη λήψη απόφασης. Η συμβολή σας στην ιστορική αυτή δικαίωση κρίνεται μέγιστη.
Αρκετές φορές “πόζεψα” ή κοιμήθηκα στα σπίτια των παραπάνω συγγενών και φίλων, που με βοήθησαν να γνωρίσω τις ομορφιές κάθε πόλης. Τους ευχαριστώ θερμά για την προθυμία τους.
Ξεχωριστή ήταν η χαρά μου, όταν συνάντησα μια “βέρα Πυλιωτίνα” στο σπίτι του Αντώνη Σακελλάρη, το Τουλί του Καρπούζη, που ζούσε με τα παιδιά και τα εγγόνια της μια ήρεμη νοσταλγία για την Κω και το χωριό της. Μαζί “φάαμε” κι “ήπιαμε” ένα μεσημέρι και «ποσπερίσαμε» νωρίς, με συγκίνηση για τα χρόνια που πέρασαν. Δυστυχώς «έφυγε» στη ξενιτιά στις 12.12.2014.
Πώς θα μπορούσα να εκφράσω με λίγα λόγια τη σημασία του σύντομου ταξιδιού μου στη μακρινή Αυστραλία; ΄Ηταν απέραντη η προσμονή του, πρωτόγνωρη η τόλμη του, ωφέλιμη η εμπειρία του, ανείπωτη η αξία του.
Ελπίζω να επισκεφθώ μελλοντικά κι άλλες πόλεις (Περθ, Αδελαίδα, Μπρίσμπεην, Καμπέρα, κλπ), για να μπορέσουμε να ενδυναμώσουμε την κοινή προσπάθεια, που στοχεύει στην καταγραφή της ιστορίας των ξενιτεμένων Κώων, ιδιαίτερα της πρώτης γενιάς (μετά το 1930 και των δεκαετιών του 1950 και 1960), γιατί αυτή έζησε τις δυσκολότερες συνθήκες προσαρμογής και ενσωμάτωσης στον εργατικό και κοινωνικό ιστό της Αυστραλίας
Είναι ανάγκη ακόμα να ταξιδέψω στην Ευρώπη (Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Ελβετία, Βέλγιο, Γερμανία, Λουξεμβούργο, κλπ), στις Ηνωμένες Πολιτείες (Ν. Υόρκη, Λάνκαστερ, Πίτσμπουργκ, Ουάσιγκτον, Βοστώνη, Τέξας, κλπ), στον Καναδά (Λόντον, Μόντρεαλ, Τορόντο, Οττάβα, κλπ), στη Ν. Αμερική (Αργεντινή, Βραζιλία, κλπ) και αλλού.
Συμπατριώτες υπάρχουν, ζουν και προοδεύουν όχι μόνο στις παραπάνω ηπείρους/χώρες αλλά και σε άλλες πολλές. Εθνικό χρέος της πατρίδας είναι ν΄ αναζητήσει όλα τα ξενιτεμένα παιδιά της, ακόμα κι εκεί όπου ζει έστω ένα άτομο ή μια οικογένεια και να χαρτογραφήσει την Παγκόσμια Κοινότητα των Κώων.
Ένα τέτοιο έργο χαρακτηρίζεται μόχθος ζωής. Προϋποθέτει χρόνο, υπομονή και χρήμα. Είναι εύκολο για την Τοπική Αυτοδιοίκηση να διαθέσει το τρίτο. Εγώ βάζω τα άλλα δυο. Να λοιπόν που μπορούμε να αναδείξουμε το πιο σημαντικό, πάντα επίκαιρο, θέμα για το νησί μας, τη ξενιτιά. Αρκεί να πιστέψουν οι άρχοντες τον σκοπό αυτό και να τον υποστηρίξουν οικονομικά. Ξέρουν (αν θέλουν) τον επιτήδειο τρόπο…
Αγαπητοί συμπατριώτες, συγγενείς και φίλοι, στη Μελβούρνη και στο Σύδνεϋ, σας ευχαριστώ πολύ για την πλούσια φιλοξενία που μου προσφέρατε, για τη συγκίνηση που μου χαρίσατε, για το δάκρυ που μοιραστήκαμε για χάρη της ιστορίας του νησιού μας.
Αυτή την ιστορία ξενιτιάς, που είναι δική σας, του καθένα ξεχωριστά και όλων μαζί, πρέπει να τη γράψουμε αγόγγυστα, υπομονετικά, με θέληση και πίστη. Για τον σκοπό αυτό, όσο μπορώ, θα βρίσκομαι πάντα στο πλευρό σας θερμός συμπαραστάτης.
Να είσθε υπερήφανοι για το νησί σας. Ο βιοτικός αγώνας σας στη μακρινή Αυστραλία -τη δεύτερη πατρίδα σας- ήταν και είναι επιτυχημένος. Παρά τις πολλές αντιξοότητες δημιουργήσατε όμορφες, χριστιανικές, ελληνικές οικογένειες, προσηλωμένες στα ήθη και στα έθιμά μας. Σας αξίζει γι΄ αυτό κάθε δίκαιος έπαινος.
Μέσα από τους Κωακούς Συλλόγους επιτελείτε εθνικό χρέος. Μην αρνηθείτε ποτέ αυτή την προσφορά σας. Είναι ανυπολόγιστη για τον Ελληνισμό, για τα παιδιά σας. Αξίζει να τα χαρείτε κι αυτά ως μέλη σε επόμενα διοικητικά συμβούλια. Υποδείξετέ τους τρόπους ν’ ασχοληθούν δραστήρια. Μπορούν να προσφέρουν πολλά με τη νιότη και τη γνώση, έχοντας στο πλευρό τους τη δική σας πλούσια πείρα. Καμαρώνοντας παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα, συλλογιστείτε τα δικά σας παιδικά χρόνια. Τρεις και περισσότερες γενιές είναι χαρά, ευλογία θεού, αισιοδοξία ζωής.
Κι αν ο θάνατος μας λιγοστεύει στον κόσμο τούτο, ας το δεχόμαστε καρτερικά, ορθόδοξα.
Εύχομαι σε όλους και στις οικογένειές σας, καλή υγεία και χρόνια πολλά.
Με πολλή αγάπη και εκτίμηση.
Κως, 12.5 – 23.12.2006
Κώστας Ζαμάγιας
Πολλά γράφεις Βγάλε βιβλίο όπως τόσοι άλλοι