Μεγάλος αριθμός προσκυνητών πραγματοποίησε και φέτος την πατροπαράδοτη ανάβαση στο Χριστό στο Δίκαιο, απόψε, για τη μεγάλη εορτής της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.
Πλήθος προσκυνητών άρχισαν να συρρέουν από νωρίς το απόγευμα έως αργά τη νύχτα (μέχρι τα ξημερώματα και τις πρωινές ώρες, μιας και πολλοί προσκυνητές διανυκτερεύουν εκεί).
Τον Εσπερινό τέλεσε και φέτος ο Ιερέας της Ζιάς π. Ιωάννης Σταυρόπουλος ,ενώ έψαλλαν οι Γιώργος Σανιδάς και Γ. Κιάρης.
Μεταξύ αυτών που ανέβηκαν φέτος και η Έπαρχος Κω-Νισύρου Ντίνα Σβύνου (καθότι αθλήτρια) και οι Πρόεδροι Ασφενδιού και Πυλίου Σεβαστιανός Παρβέρης και Νεκτάριος Χατζησεβαστός.
Αξιοσημείωτη επίσης η παρουσία πολλών αθλητών και αθλητικών συλλόγων και ιδιαίτερα νέων παιδιών αλλά και ηλικιωμένων.
Η Θεία Λειτουργία -όπως έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια- τελείται στις 12 τα μεσάνυχτα και αμέσως μετά (γύρω στη μία και μισή ξεκινά για όσους δεν επιθυμούν να διανυκτερεύσουν εκεί, (στο καταφύγιο και στους γύρω χώρους με υπνόσακους), ο δρόμος της επιστροφής με το φεγγάρι και φακούς.
Η ανάβαση από το πάρκινγκ όπου καταλήγει ο χωμάτινος δρόμος από την Κεφαλόβρυση στη Ζιά, διαρκεί περίπου μία ώρα πεζοπορική διαδρομή (λόγω και της κίνησης). Η διαδρομή ωστόσο, αν και λίγο κουραστική για τους περισσότερους, είναι μια τελετουργία και σε αποζημιώνει η υπέροχη θέα και η αίσθηση της κατάκτησης της κορυφής των 843μ, αλλά και το δέος λόγω της εορτής και της ιερότητας του χώρου.
Αξιοσημείωτη η παρουσία Πυροσβεστικών κλιμακίων σε όλα τα δάση της περιοχής.
Η μεταμεσονύκτια Θεία λειτουργία της εορτής στο Χριστό στο Δίκαιο:
Θαβὼρ ὑπὲρ πᾶν γῆς ἐδοξάσθη μέρος,
Ἰδὸν Θεοῦ λάμψασαν ἐν δόξῃ φύσιν
Μορφὴν ἀνδρουμένην κατὰ ἕκτην Χριστὸς ἀμεῖψε
Κατά τη διήγηση των Ευαγγελιστών, ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός πήρε από τους μαθητές τον Πέτρο, τον Ιωάννη και τον Ιάκωβο και ανέβηκε στό όρος Θαβώρ για να προσευχηθεί. Όπως σημειώνει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: «Eπήρε δε τρεις μόνους Aποστόλους, ως προκρίτους και υπερέχοντας. O μεν γαρ Πέτρος επροκρίθη, επειδή ηγάπα πολλά τον Xριστόν. O δε Iωάννης, επειδή ηγαπάτο από τον Xριστόν. O δε Iάκωβος, επειδή εδύνετο να πίη το ποτήριον του θανάτου, το οποίον και ο Kύριος έπιεν».
Οι τρεις μαθητές Του, όπως ήταν κουρασμένοι από τη δύσκολη ανάβαση στο Θαβώρ και ενώ κάθισαν να ξεκουραστούν, έπεσαν σε βαθύ ύπνο. Όταν, ξύπνησαν, αντίκρισαν απροσδόκητο και εξαίσιο θέαμα. Το πρόσωπο του Κυρίου άστραφτε σαν τον ήλιο, και τα φορέματα Του ήταν λευκά σαν το φως. Τον περιστοίχιζαν δε και συνομιλούσαν μαζί Του δυο άνδρες, ο Μωϋσής (βλέπε 4 Σεπτεμβρίου) και ο Ηλίας (βλέπε 20 Ιουλίου). Γράφει χαρακτηριστικά ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: «Έφερε δε εις το μέσον τους τον Mωυσήν και τον Ηλίαν, διά να διορθώση τας σφαλεράς υποψίας, οπού είχον οι πολλοί περί αυτού. Kαθότι, άλλοι μεν έλεγον τον Kύριον, πως είναι ο Ηλίας. Άλλοι δε, πως είναι ο Iερεμίας. Διά τούτο λοιπόν επαράστησεν εις το Θαβώρ τους πρώτους και κορυφαίους Προφήτας, διά να γνωρίσουν οι μαθηταί, και διά των μαθητών όλοι οι άνθρωποι, πόση διαφορά είναι αναμεταξύ του Xριστού, και των Προφητών. O μεν γαρ Xριστός, είναι Δεσπότης. Oι δε Προφήται, είναι δούλοι. Kαι ίνα μάθουν, ότι ο Kύριος έχει την εξουσίαν του θανάτου και της ζωής. Διά τούτο, από μεν τους αποθαμένους, έφερε τον Mωυσήν. Aπό δε τους ζωντανούς, έφερε τον Ηλίαν».
Αφού οι μαθητές συνήλθαν κάπως από την έκπληξη, ο πάντα ενθουσιώδης, Πέτρος, θέλοντας να διατηρηθεί αυτή η αγία μέθη που προκαλούσε η ακτινοβολία του Κυρίου, ικετευτικά είπε να στήσουν τρεις σκηνές. Μια για τον Κύριο, μια για το Μωϋσή και μια για τον Ηλία. Πριν προλάβει, όμως, να τελειώσει τη φράση του, ήλθε σύννεφο που τους σκέπασε και μέσα απ’ αυτό ακούστηκε φωνή που έλεγε: «Οὗτος ἐστὶν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός· αὐτοῦ ἀκούετε» (Λουκά, θ’ 28-36). Δηλαδή, Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, που τον έστειλα για να σωθεί ο κόσμος. Αυτόν να ακούτε.
Οφείλουμε, λοιπόν, και εμείς όχι μόνο να Τον ακούμε, αλλά και να Τον υπακούμε. Σε οποιοδήποτε δρόμο μας φέρει, είμαστε υποχρεωμένοι να πειθαρχούμε.
Έθιμα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος
Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος, ως σπουδαία δεσποτική εορτή, αποτελεί εξαίρεση εθιμικά καθιερωμένης ιχθυοφαγίας, μέσα στην σύντομη αλλά αυστηρή νηστεία του Δεκαπενταύγουστου.
Σε πολλούς τόπους πιστεύουν ότι την παραμονή το βράδυ, κάποια ώρα, ανοίγουν ξαφνικά οι ουρανοί και φαίνεται το «άγιο φως», σε όσους είχαν την υπομονή και την πίστη να ξαγρυπνήσουν. Ανήμερα δε, προσφέρουν στους ναούς τα πρώτα σταφύλια της χρονιάς, για να ευλογηθούν από τον ιερέα μετά την θεία λειτουργία, και να διανεμηθούν ως ευλογία στους πιστούς. Σε ορισμένους μάλιστα τόπους προσφέρουν στον ναό το πρώτο λάδι της χρονιάς, για να ευλογηθεί, ώστε η ευλογία να επεκταθεί και στην υπόλοιπη παραγωγή.
Πρόκειται για το αρχαίο έθιμο των απαρχών, της προσφοράς δηλαδή των πρώτων καρπών στον Θεό, μια μορφή αναίμακτης τελετουργικής θυσιαστικής προσφοράς, που πέρασε και στον χριστιανισμό. Ο λαϊκός άνθρωπος, προσκομίζοντας για ευλογία τις απαρχές των καρπών και των γεννημάτων του, αναθέτει ουσιαστικά την ελπίδα της επιβίωσής του στον Θεό, από τον οποίο ζητά ευλαβικά να συνεργήσει, για να επιτύχει η σοδειά, από την οποία εξαρτάται και η επιβίωση ολόκληρης της παραδοσιακής κοινότητας.
Ήδη στους Αποστολικούς Κανόνες επιτρέπεται η προσαγωγή στον ναό σταφυλιών, όχι όμως και άλλων οπωρικών, ενώ ο Θεόδωρος Βαλσαμών, ερμηνεύοντας τον Δ΄ Κανόνα των Αγίων Αποστόλων, ερμηνεύει την εξαίρεση αυτή των σταφυλιών από το ότι το κρασί, που προέρχεται από αυτά, χρησιμοποιείται για την παρασκευή της θείας κοινωνίας.
Έτσι, τα ευλογημένα σταφύλια μοιράζονται και τρώγονται μαζί με το αντίδωρο στην Λέσβο, ενώ στον Μοσχοπόταμο της Πιερίας άφηναν το πρώτο τσαμπί του τρύγου σε κάποιο εικόνισμα του ναού, για να πάει καλά η σοδειά. Δεν πρέπει εξ άλλου να ξεχνούμε ότι στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος είναι αφιερωμένοι οι ναοί των μεγαλύτερων και επιβλητικότερων ελληνικών φρουρίων, γεγονός που δείχνει την σημασία, θρησκευτική και εθνικά αναγεννητική, που ο λαός μας ανέκαθεν έδινε στην μεγάλη αυτή εορτή. Και φυσικά, ως σπουδαία εορτή είναι και εθιμικά καθιερωμένη αργία, η παραβίαση της οποίας, από κάποιους ασεβείς και φιλάργυρους, επέφερε την άμεση θεϊκή τιμωρία, σύμφωνα με τις παραδόσεις του ελληνικού λαού, για παραδειγματισμό και των υπολοίπων.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος βαρύς.
Μετεμορφώθης ἐν τῷ ὄρει Χριστὲ ὁ Θεός, δείξας τοῖς Μαθηταῖς σου τὴν δόξαν σου, καθὼς ἠδυναντο. Λάμψον καὶ ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς, τὸ φῶς σου τὸ ἀΐδιον, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, φωτοδότα δόξα σοι.
Το ξωκκλήσι του Χριστού (Μεταμόρφωση Σωτήρος)
Στην κορυφή του όρους Δικαίου είχε χτίσει πριν το 1079 δυο κελιά ο Κώος Μοναχός Αρσένιος Σκηνούρης και ασκήτευε με ελάχιστους μοναχούς. Λίγο αργότερα χτίστηκε εκεί το εκκλησάκι του Χριστού και συγκροτήθηκε η Μονή του Σωτήρος Χριστού, η οποία το 13ο αιώνα έγινε Μετόχι της Μονής Πάτμου.
Το ναΰδριο της Μεταμορφώσεως είναι μονόχωρο, καμαροσκεπές κτίσμα με εξωτερικές διαστάσεις 4,80Χ3,30 μ. περίπου. Στην οροφή του ναού υψώνεται συνεπτυγμένος τρούλος, με διάμετρο πολύ μικρότερη από το πλάτος του ναού. Η τοιχοποιία είναι από αργολιθοδομή. Οι επιφάνειες των τοίχων καλύπτονται εσωτερικά με ασβεστοκονίαμα, κάτω από το οποίο παλαιότερα διακρίνονταν λείψανα από τοιχογραφίες.
Το ναΰδριο έχει υποστεί κατά καιρούς ανακατασκευαστικές επεμβάσεις. Η χάρη και η δεσπόζουσα θέση του προσελκύουν πάντοτε πλήθη εντοπίων και ξένων ιδιαίτερα κατά την ημέρα της εορτής του (6 Αυγούστου) και την παραμονή. Η θέα και από το εκκλησάκι είναι μοναδική.
Σύμφωνα με τον Καρπαθίου, το 1955 έπεσε κεραυνός πάνω στο εκκλησάκι, το οποίο είχε ήδη βλάβες, κι έτσι καταστράφηκε. Με πολλή προσπάθεια από την Εκκλησιαστική Επιτροπό Κοιμήσεως Θεοτόκου Ζιας και με συνεισφορά των ιερών ναών του νησιού, προσωπικά των ιερέων του νησιού, των ενοριτών και των τρόφιμων των Σχολών Ανταρτοπαίδων, τελείωσε η επισκευή τον Ιούλιο του 1955 και το ξωκκλήσι τέθηκε πάλι σε λειτουργία.