Για άλλη μια χρονιά σήμερα Κυριακή 03 Σεπτεμβρίου 2023, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ τέλεσε με ευλάβεια και κατάνυξη στον ιστορικό ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου στις Χαϊχούτες, με συλλειτουργό τον π. Αναστάσιο Τσουκνιά, τη Θεία λειτουργία για όλους τους αποδήμους μας, για αυτούς που βρίσκονται στην Κω και προσήλθαν αλλά και γι αυτούς που δεν κατόρθωσαν, να έρθουν φέτος στο νησί ή δεν μπόρεσαν να παρευρεθούν
Έψαλλαν ο Πρωτοψάλτης Δημήτρης Τανάγρας μαζί με τους Νικόλαο Ιτσινέ, Πρόεδρο των αποδήμων Κώων και Φίλιππο Σαρρή.
Παρόντες ήταν μεταξύ άλλων: οι αντιδήμαρχοι Παναγιώτης Αβρίθης και Σταμάτης Πης, ο στρατηγός, πρ. Διοικητής της 80 ΑΔΤΕ, Στέλιος Σεργεντάνης, ο πρόεδρος Ασφενδιού Μιχάλης Γιωργαλλής, η Ματίνα Χριστοδουλίδη, ο πρόεδρος του Συνδέσμου παλαιών πολεμιστών και απογόνων Ματθαίος Καζαμίας και πολλοί απόδημοι.
Η παραβολή των κακών γεωργών:
Και ο μεν ευαγγελιστής Λουκάς λέγει ότι ο ίδιος ο Κύριος είπε αυτό που έπρεπε να πάθουν αυτοί και εκείνοι απάντησαν: «Μή γένοιτο»[Λουκ.20,16: «Τί οὖν ποιήσει αὐτοῖς ὁ κύριος τοῦἀμπελῶνος;ἐλεύσεται καὶἀπολέσει τοὺς γεωργοὺς τούτους, καὶ δώσει τὸν ἀμπελῶνα ἄλλοις. ἀκούσαντες δὲ εἶπον· μὴ γένοιτο(:’’Τι λοιπόν θα κάμει εναντίον αυτών ο κύριος του αμπελιού; Θα έλθει ο ίδιος και θα εξολοθρεύσει τους γεωργούς αυτούς και θα δώσει το αμπέλι σε άλλους”. Μερικοί δε από τους Φαρισαίους, που ήσαν εκεί, όταν άκουσαν την παραβολή και εννόησαν τη σημασία της, είπαν: ‘’Μη γένοιτο!’’)» και κατόπιν πρόσθεσε ο Ιησούς τη μαρτυρία της Γραφής· διότι λέγει παρακάτω ο ευαγγελιστής Λουκάς(Λουκ.20,17-18): «Ὁ δὲἐμβλέψας αὐτοῖς εἶπε· τί οὖν ἐστι τὸ γεγραμμένον τοῦτο, λίθον ὃν ἀπεδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες, οὗτος ἐγενήθη εἰς κεφαλὴν γωνίας;(:Τους κοίταξε κατάματα και τους είπε· Τι σημαίνει λοιπόν αυτό που έχει γραφεί από τους προφήτες :”Λίθο, που τον απέρριψαν ως ακατάλληλο οι οικοδόμοι, αυτός έγινε κεφαλή και ακρογωνιαίος λίθος για όλη την οικοδομή, και ο καθένας που θα προσκόψει επάνω στον λίθο αυτόν, θα κατακομματιαστεί”;)»].
Ο ευαγγελιστής Ματθαίος ωστόσο λέγει ότι οι ίδιοι διετύπωσαν την απόφαση [Ματθ.21,40-41] : «Ὃταν οὖν ἔλθῃ ὁ κύριος τοῦ ἀμπελῶνος, τί ποιήσει τοῖς γεωργοῖς ἐκείνοις; λέγουσιν αὐτῷ· κακοὺς κακῶς ἀπολέσει αὐτούς, καὶ τὸν ἀμπελῶνα ἐκδώσεται ἄλλοις γεωργοῖς, οἵτινες ἀποδώσουσιν αὐτῷ τοὺς καρποὺς ἐν τοῖς καιροῖς αὐτῶν(:Μετά τη διήγηση της παραβολής, ρώτησε τους αρχιερείς και πρεσβυτέρους του λαού ο Χριστός: “όταν λοιπόν έλθει ο κύριος του αμπελώνα, τι θα κάμει στους γεωργούς εκείνους;”. Και αυτοί του απάντησαν: “τόσο κακοί που υπήρξαν, κακώς θα τους εξολοθρεύσει και θα εμπιστευτεί σε άλλους γεωργούς τον αμπελώνα, οι οποίοι θα δώσουν σε αυτόν τους οφειλόμενους καρπούς στην κατάλληλη εποχή”)». Όμως αυτό δεν αποτελεί αντίφαση μεταξύ των δύο ευαγγελιστών, διότι συνέβησαν και τα δύο· δηλαδή και οι ίδιοι μέσα τους έβγαλαν την απόφαση αυτή, αλλά και όταν πάλι αντιλήφθηκαν τη σημασία των λόγων Του είπαν: «μή γένοιτο»· και ακόμη τους ανέφερε και τη μαρτυρία του προφήτη Δαβίδ [Ψαλμ.117,22: «λίθον, ὃν ἀπεδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες, οὗτος ἐγενήθη εἰς κεφαλὴν γωνίας»], πείθοντάς τους ότι οπωσδήποτε θα συμβεί αυτό και έτσι θα γίνουν τα πράγματα.
Αλλά παρά ταύτα ούτε και έτσι τους απεκάλυπτε καθαρά τους εθνικούς, ώστε να μην τους δώσει καμίαν αφορμή κατηγορίας και δυσαρέσκειας, αλλά απλώς έκανε έναν υπαινιγμό με τα λόγια: «θα παραδώσει την άμπελο σε άλλους».
Αυτό λοιπόν αποδεικνύεται και εδώ με την παραβολή και με την προφητεία που τους υπενθυμίζει στη συνέχεια. Διότι δεν αρκέστηκε στην παραβολή μόνο, αλλά πρόσθεσε και διπλή προφητεία, μία του Δαβίδ[:Ψαλμ.117,22:«Λίθον,ὃν ἀπεδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες, οὗτος ἐγενήθη εἰς κεφαλὴν γωνίας», και μία δική Του [ Ματθ.21,43-44: «Διὰ τοῦτο λέγω ὑμῖν ὅτι ἀρθήσεται ἀφ᾿ ὑμῶν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ δοθήσεται ἔθνει ποιοῦντι τοὺς καρποὺς αὐτῆς(:Γι’ αυτό σας λέω ότι θα αφαιρεθεί από σας η βασιλεία και η ιδιαίτερη προστασία του Θεού, και θα δοθεί σε έθνος το οποίο θα παράγει τα αγαθά έργα, που είναι οι καρποί της βασιλείας αυτής)· καὶ ὁ πεσὼν ἐπὶ τὸν λίθον τοῦτον συνθλασθήσεται· ἐφ᾿ ὃν δ᾿ ἂν πέσῃ, λικμήσει αὐτόν(:και εκείνος που θα πέσει με εχθρικές διαθέσεις πάνω στον λίθο αυτόν τον ακρογωνιαίο θα τσακιστεί˙ επιπλέον, σε όποιον πέσει βαρύς ο λίθος αυτός θα τον κομματιάσει και θα τον σκορπίσει σαν σκόνη. Όποιος δηλαδή πολεμήσει τον Χριστό, θα αντικρίσει την οργή Του και θα καταλήξει στον όλεθρο και τον αφανισμό)»].
Τι έπρεπε λοιπόν να κάνουν όταν άκουσαν αυτά; Δεν έπρεπε να Τον προσκυνήσουν; Δεν έπρεπε να θαυμάσουν το ενδιαφέρον και την φροντίδα Του γι’ αυτούς και παλαιότερα και τώρα; Εάν όμως με κανένα από αυτά δεν έγιναν καλύτεροι, δεν έπρεπε τουλάχιστον να γίνουν φρονιμότεροι από τον φόβο της κολάσεως; Δεν έγιναν όμως, ωστόσο. Και τι έκαναν, αντιθέτως, ύστερα από αυτά;: «Καὶ ἀκούσαντες οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι τὰς παραβολὰς αὐτοῦ(:Και όταν άκουσαν οι αρχιερείς και οι Φαρισαίοι τις παραβολές Του)», λέγει, «ἔγνωσαν ὅτι περὶ αὐτῶν λέγει· καὶ ζητοῦντες αὐτὸν κρατῆσαι ἐφοβήθησαν τοὺς ὄχλους ἐπειδὴ ὡς προφήτην αὐτὸν εἶχον όταν άκουσαν αυτά(:εννόησαν πλέον ότι γι’ αυτούς ομιλεί. Και παρόλο που ζητούσαν να Τον συλλάβουν, δεν τόλμησαν, επειδή φοβήθηκαν τον λαό, ο οποίος Τον σεβόταν και Τον τιμούσε ως προφήτη)».Διότι αντιλαμβάνονταν πλέον ότι υπαινισσόταν αυτούς.
Και άλλοτε μεν, ενώ βρίσκεται ανάμεσά τους, φεύγει διαμέσου αυτών και δεν Τον βλέπουν, και άλλοτε πάλι, ενώ Τον βλέπουν και επιθυμούν σφόδρα να Τον συλλάβουν, συγκρατεί την επιθυμία τους αυτή, πράγμα για το οποίο Τον θαύμαζαν και έλεγαν: «Οὐχ οὗτός ἐστιν ὃν ζητοῦσιν ἀποκτεῖναι; καὶ ἴδε παῤῥησίᾳ λαλεῖ, καὶ οὐδὲν αὐτῷ λέγουσι. μήποτε ἀληθῶς ἔγνωσαν οἱ ἄρχοντες ὅτι οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ Χριστός;(: Αυτός δεν είναι εκείνος που οι άρχοντες ζητούν να σκοτώσουν; Κι όμως, για δείτε, μιλάει ελεύθερα και φανερά, και δεν τον διακόπτει κανείς, ούτε του λέει κανείς τίποτε. Μήπως αληθινά αναγνώρισαν οι άρχοντες ότι αυτός είναι πράγματι ο Χριστός; Αλλά Αυτός εδώ γνωρίζουμε από πού είναι και από ποιους κατάγεται. Ο Χριστός όμως όταν θα έλθει, κανείς δεν θα ξέρει ούτε τον χρόνο της εμφανίσεώς Του, αλλά ούτε και τον τρόπο με τον οποίο θα έλθει)»[Ιω.7,25-26].
Στην περίπτωση αυτή, όμως,[αφού δηλαδή κατανόησαν το βαθύτερο νόημα της παραβολής των κακών γεωργών],επειδή συγκρατούνταν από τον φόβο του πλήθους, και αρκείται σε αυτόν τους τον φόβο ο Ιησούς και δεν ενεργεί κάποιο θαύμα, όπως είχε κάνει κάποια προηγούμενη φορά που αναχώρησε από ανάμεσά τους και δεν Τον έβλεπαν· διότι δεν ήθελε πάντοτε να ενεργεί με υπεράνθρωπη δύναμη, για να γίνει πιστευτή η οικονομία της σαρκώσεως. Αυτοί, όμως, ούτε από το πλήθος σωφρονίζονταν, ούτε από τους λόγους Του, ούτε την μαρτυρία των προφητών σέβονταν, ούτε τη δική τους την κρίση, ούτε τη γνώμη των πολλών. Τόσο πολύ τους τύφλωσε άπαξ διαπαντός η φιλαρχία και ο έρως της κενοδοξίας και η επιδίωξη των πρόσκαιρων πραγμάτων.
Πράγματι, τίποτα δεν προκαλεί τόση παραφροσύνη και δεν οδηγεί στον γκρεμό, τίποτε δεν συντελεί τόσο στην απώλεια των μελλοντικών αγαθών, όσο η προσήλωση σε αυτά τα φθαρτά. Τίποτε δεν συντελεί στο να απολαμβάνει κανείς και τα εδώ αγαθά και τα εκεί, όσο η προτίμηση των ουρανίων από όλα γενικώς. Διότι τι λέγει ο ίδιος ο Χριστός; : «Ζητεῖτε πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν(:Να ζητάτε πρώτα απ’ όλα και πάνω απ’ όλα τα πνευματικά αγαθά της βασιλείας του Θεού και την απόκτηση των αρετών που ο Θεός σας ζητά ως όρο για να σας χαρίσει τα αγαθά αυτά. Και τότε αυτά τα επίγεια θα σας δοθούν μαζί με εκείνα)»[Ματθ.6,33]. Καθόσον βέβαια εάν δεν υπήρχε δυνατότητα αποκτήσεως των ουρανίων αγαθών, δεν έπρεπε τότε ούτε τα επίγεια να επιθυμεί κανείς. Τώρα όμως, εάν λάβει εκείνα, είναι δυνατόν να αποκτήσει και τα επίγεια· και όμως ορισμένοι ούτε και έτσι πείθονται, αλλά ομοιάζουν με αναίσθητους λίθους και επιδιώκουν τις σκιές της ηδονής.
Οδοιπορικό στο σιωπηλό χωριό Χαιχούτες
(Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη) – 3/9/2023
Εφέτος και πάλι μια ευχάριστη ορειβατική περιπέτεια περάσαμε, ώσπου να βρούμε την κρυφή αετοφωλιά του χωριού Χαιχούτες, που βρίσκεται σκαρφαλωμένο στην δασύφυλλη πλαγιά του βουνού Δίκαιος. Με την ευκαιρία της ετήσιας Θείας Αρχιερατικής Λειτουργίας στον Άγιο Δημήτριο, από τον Μητροπολίτη κ. κ. Ναθαναήλ, αφιερωμένη στους απανταχού ομογενείς ξενιτεμένους μας, θα περιπλανηθούμε στους ελικοειδείς, χορταριασμένους χωματόδρομους του σιωπηλού χωριού.
Είναι κάποια μέρη που μένουν ανεξίτηλα στη μνήμη μας, ιδίως όταν χαράχτηκαν βαθιά στις παιδικές μας αναμνήσεις. Οι Σχολικές εκδρομές, οι τακτικοί Εκκλησιασμοί και η βόλτα για να βρούμε μαύρες ελιές χαμάδες, από τους αμέτρητους αιωνόβιους ελαιώνες ή για να μαζέψουμε αγριόχορτα, σαλιγκάρια και άγριες, αγκαθωτές αγκινάρες, από τα γύρω κτήματα.
Το ορεινό ερειπωμένο χωριό Χαιχούτες, κρυμμένο μέσα σε μια μικρή κοιλάδα, σκεπασμένο από δεκάδες, αειθαλή ελαιόδενδρα, μουριές, συκιές, πεύκα και κυπαρίσσια, αναπαύεται νωχελικά, στην ποδιά του βουνού.
Το λαμπερό πρωινό ξεχωρίζει, με μια θεσπέσια ηλιόλουστη μέρα και η μελωδική καμπάνα από το ψηλό καμπαναριό του Αη Δημήτρη, καλεί τους πιστούς, για την Θεία Λειτουργία στη Θεία χάρη του.
Ανηφορίζουμε συντροφιά με τα αμέτρητα φλύαρα τζιτζίκια, κρυμμένα στα γύρω δένδρα, μέχρι το σιωπηλό χωριό. Φθάνοντας περνάμε μέσα από τα μισογκρεμισμένα σπίτια, ακολουθώντας το στενό, χωμάτινο δρομάκι, για να φθάσουμε ως την Εκκλησία του ιστορικού χωριού, τον Άγιο Δημήτριο.
Οι Βυζαντινές ψαλμωδίες των ιεροψαλτών, αντηχούν στους γύρω λόφους, χρωματίζοντας μελωδικά την καλοκαιρινή, ήσυχη γιορτινή φύση.
Όπως όλοι γνωρίζουμε, το χωριό Χαϊχούτες, το ερήμωσε η μεταπολεμική λαίλαπα της μετανάστευσης, τις δεκαετίες του 1960 -70 και 80.
Πριν το κατοικούσαν δεκάδες οικογένειες, κυρίως αγροτών και κτηνοτρόφων, με πολλές νοικοκυρεμένες μάντρες, ενώ λειτουργούσε δίπλα στην Εκκλησία και το Δημοτικό Σχολείο, ευγενική δωρεά της οικογένειας Αντωνίου Κιοσόγλου. Φιλόξενο το χωριό και πολύ ασφαλές, όπως το θυμούνται οι παλαιοί, ιδίως κατά τα δύσκολα χρόνια της ανελέητης Γερμανικής κατοχής και του τελευταίου πολέμου, αφού εκεί κατέφευγαν, όσοι ήθελαν να σωθούν, από το άγριο κυνήγι των Γερμανικών βομβαρδισμών και να επιζήσουν από την κατοχική πείνα, που επέβαλε η σκληρή Ναζιστική Γερμανική κυριαρχία.
Εκεί κρύβονταν όσοι έτρεχαν πανικόβλητοι και εξαθλιωμένοι, για να σωθούν στις βαθιές λόχμες και στα απόκρημνα βράχια, από τους θηριώδεις, Γερμανικούς, εχθρικούς βομβαρδισμούς. Στην Εκκλησία του Αη Δημήτρη, βρέθηκε υπερήφανα ανυψωμένη και η πρώτη Ελληνική Σημαία της απελευθέρωσης, μετά από την νίκη ενάντια στον σκληρό, φασιστικό Ιταλό-Γερμανικό άξονα. Η Εκκλησία αυτή, αν και πέρασε μεγάλους σεισμούς άντεξε και είναι κτισμένη από το 1840, πάνω στα ερείπια Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής. Αργότερα έγινε το καμπαναριό, που αγναντεύει όλη την μπλε ομορφιά του Αιγαίου. Αν και η Εκκλησία είναι παλαιό κτίσμα, διατηρείται καλά, με τις Αγιογραφίες να σου προκαλούν δέος, καθώς τις ευωδιάζει το θυμίαμα του ιερέα και τις φωτίζει το ταπεινό φως των καντηλιών και των κεριών. Πάντα με περισσή ευλάβεια τα ανάβουν οι πιστοί, προσφέροντας την πίστη και την αφοσίωσή τους, στον Μεγαλομάρτυρα και Μυροβλύτη, Άγιο Δημήτριο.
Πολλοί ιερείς διακόνησαν στο παρελθόν, λειτούργησαν και προσευχήθηκαν με τους πιστούς, εμπρός στο μοναδικής τέχνης παμπάλαιο ξυλόγλυπτο Ιερό Τέμπλο, ως εφημέριοι στον Άγιο Δημήτριο.
Τακτικός επισκέπτης ήταν και ο μακαριστός Μητροπολίτης Ναθαναήλ Α’ ο Δίκαιος . Όλοι θυμούνται τον παπά Μιχάλη, τον παπά Γιάννη, τον παπά Σταμάτη, τον παπά Γιώργη, τον παπά Νικόλα, τον παπά Κώστα και τον παπά Δημήτρη, που λειτουργούσε περιστασιακά, αν και ήταν εφημέριος στον Ιερό Ναό των Ασωμάτων Ασφενδιού. Ούσα μαθήτρια, αξέχαστος μου έμεινε ο κατανυκτικός Εσπερινός στη χάρη του Αη Δημήτρη, με τον μακαριστό αείμνηστο Μητροπολίτη Ναθαναήλ Α’ Δίκαιο και τον τότε Αρχιμανδρίτη Αμβρόσιο. Ένα ολόκληρο ποτάμι από πιστούς είχαν κατακλύσει τα πέτρινα δρομάκια, για να φτάσουν στην ιστορική Εκκλησία. Οι περισσότεροι έμειναν και για την βραδινή ολονύκτια Αγρυπνία, ακλουθώντας μια ιερή συνήθεια, μέχρι την επομένη την κυριώνυμον ημέρα, όπου ακλούθησε η πανηγυρική Αρχιερατική Θεία Λειτουργία.
Όλοι θυμόμαστε ότι στο αξέχαστο πανηγύρι, που γίνονταν κάθε χρόνο στη γιορτή του Αϊ Δημήτρη, οι λεσπέρηδες του Ασφενδιού, γεωργοί και κτηνοτρόφοι, δώριζαν πολλά αμνοερίφια, και κηπευτικά για την τράπεζα. Παράλληλα οι ενορίτισσες γυναίκες, βοηθούσαν στην προετοιμασία της μεγάλης γιορτινής ημέρας. Ντόπιοι παραδοσιακοί μουσικοί και οργανοπαίκτες, έντυναν μουσικά τη γιορτή και ανέβαζαν το κέφι στα ύψη. Αξέχαστος ο ήχος, από το λαούτο του Παντελή Σαλαχώρη, τα μελωδικά βιολιά των αδελφών Γυαλίζη, (τα Γαβριλάκια) και τα μαγευτικά ακορντεόν του Γιώργη και του Μανώλη Πόγια. Μαζεύονταν κόσμος από όλα τα γύρω χωριά, φορώντας τα καλά τους ρούχα. Οι γυναίκες με τις κλαδωτές φούστες, το χρυσό γιορντάνι και τα χρωματιστά χειρέλια -μαντήλες, έβρισκαν την ευκαιρία μαζί με τους συζύγους και τα παιδιά, να γευτούν λίγη διασκέδαση, εκτός από τα πλούσια εδέσματα της υπαίθριας τράπεζας.
Οι άντρες αφήναν για λίγο τον κάματο του χωραφιού και ξεκουράζονταν, απολαμβάνοντας το αχνιστό καφεδάκι τους, ψημένο στη χόβολη ή το κρασάκι τους, στο ντόπιο καφενείο, μαζί με την υπόλοιπη αντροπαρέα.
Οι ιερείς, με τους ακούραστους δασκάλους, του παλιού Σχολείου, όπως τους αείμνηστους, Μικέ Μουζουράκη και Μιχάλη Ζαίρη, κατάφεραν να κρατήσουν ζωντανό ένα χωριό, έστω απομονωμένο και χωμένο μέσα στο πυκνόφυλλο δάσος. Είναι σημαντικό ότι υπήρχε και νυχτερινό Σχολείο, για τους αναλφάβητους ενήλικες. Όσο για την αμοιβή των ιερέων και των δασκάλων, αυτή την εξασφάλιζαν τότε, οι κάτοικοι του χωριού, με δική τους συνεισφορά, από το υστέρημά ή από τα αγροτικά προϊόντα τους.
Στον πρόναο, υπάρχουν οι σχετικές ξεθωριασμένες ασπρόμαυρες φωτογραφίες, που μας αφηγούνται, πως ήταν τότε το Σχολείο και η Εκκλησία του Αϊ Δημήτρη.
Κατηφορίζοντας, βλέπω με βαριά καρδιά τα ερειπωμένα σπίτια, στο σιωπηλό χωριό. Έφυγαν όλοι, μετανάστευσαν ως την άλλη άκρη του κόσμου, για καλλίτερο και πιο άνετο τρόπο ζωής.
Ξεχωρίζω τον παλιό καφενέ, έναν από τα τέσσερα ανδρικά καφενεία, κτισμένο από το 1920, να στέκεται εκεί και να αγναντεύει σιωπηλά, τον απέναντι Αιγαιοπελαγίτικο ορίζοντα.
Πόσες ποικίλες ιστορίες να κρύβονται εκεί, πόσες λύπες και χαρές, να κλείνουν εκείνοι οι μισογκρεμισμένοι τοίχοι; Σήμερα τα κλωνάρια από την κάπαρη και την λυγαριά, ξεπροβάλουν μέσα από τα ερείπια.
Έτοιμα να διηγηθούν, χίλιες δυο παράξενες οικογενειακές ιστορίες. Ξεχωριστές ιστορίες ανθρώπων, που δεν υπάρχουν πια, είτε γιατί ξενιτεύτηκαν και έφυγαν από το χωριό τους, κυνηγημένοι από την ανέχεια, είτε γιατί έφυγαν για πάντα από τη ζωή. Πολλοί από τους ξενιτεμένους μας δεν επέστρεψαν ποτέ, ενώ άλλοι επέστρεψαν για να Εκκλησιαστούν, στην ιστορική Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, όπως στην καθιερωμένη Θεία Λειτουργία, που γίνεται για τους ξενιτεμένους μας, όπως έγινε και εφέτος. Μεγάλη ήταν η προσέλευση των μεταναστών από Αυστραλία, Καναδά, Αμερική κ.α.
Λες και ένα άκαρδο χέρι, αυτό της σκληρής ξενιτιάς, μεταπολεμικά άρπαξε όλους τους περίπου οκτακόσιους και πλέον, μόνιμους κατοίκους του χωριού και τους έστειλε πολύ μακριά από τον τόπο τους, για να ζουν με τον καημό και την νοσταλγία του. Υπάρχει μια δοξασία, ότι άγνωστη, μολυσματική και μεταδοτική ασθένεια στον πόλεμο, έκανε όλους τους κατοίκους να αδειάσουν το χωριό. Που κρύβεται η αλήθεια, κανείς δεν ξέρει.
Το δροσερό νεράκι από την παρακείμενη φυσική πηγή, σταμάτησε να τρέχει περίσσιο, τη στιγμή του τελευταίου μεγάλου και φοβερού σεισμού, του Ιουλίου 2017. Ωστόσο με αποζημίωσε η ατέλειωτη συναρπαστική θέα του νησιού μας, που απλώνονταν προκλητικά απέναντι μου.
Όσοι προλάβανε να ζήσουν έστω και για λίγο, στο υπέροχο ορεινό χωριό Ασφενδιού, θα θυμούνται και την ενορία στις Χαϊχούτες. Ήταν όλη ζωντάνια, με τα φιλόξενα σπίτια πάντα ανοιχτά και τις ανθισμένες μικρές αυλές, γεμάτες από βασιλικό και δυόσμο, πλημυρισμένες από τις χαρούμενες παιδικές φωνές. Δυστυχώς εδώ και πολλά χρόνια επειδή το χωριό ερήμωσε, όλα σχεδόν τα σπίτια από την έλλειψη συντήρησης και την μακρόχρονη κλεισούρα κατέρρευσαν.
Μερικές αγριοτριανταφυλλιές, σκόρπιες στις ερημωμένες αυλές, πεισματικά επιβιώνουν και χαρίζουν το άρωμα τους.
Παρόλα αυτά η πρωτοβουλία της Ιεράς Μητροπόλεως, υπό την φροντίδα του Μητροπολίτη Ναθαναήλ να ανακαινίσει πλήρως το παλιό Πρεσβυτέριο, που είναι δίπλα στις αίθουσες του παλιού Σχολείου, αναζωπυρώνει τις ελπίδες για το ξαναζωντάνεμα του έρημου χωριού. Επίσης το παραδοσιακό καφενεδάκι, μαζί με τον Μουσειακό χώρο, της οικογένειας Ηλία Καματερού, δίνουν ξεχωριστή πινελιά ζωντάνιας, στο ρημαγμένο χωριό. Για αυτό σε πείσμα όλων, οι ατέλειωτες συκιές, θα προσφέρουν ολόγλυκα σύκα στους επισκέπτες και οι ασημόχρωμες ελιές, θα είναι πάντα φορτωμένες με πλούσιο ελαιόκαρπο. Ίσως κάποια μέρα οι ξενιτεμένοι και τα παιδιά τους να ξαναγυρίσουν, φορτωμένοι νοσταλγία, για το ορεινό χωριό τους. Κάποτε ίσως οι μισογκρεμισμένοι φούρνοι να ανάψουν ξανά, για να ψήσουν ζεστό σπιτικό ψωμί, για να μαγειρέψουν νόστιμα, γεμιστά ντολμαδάκια από τα αμπελόφυλλα της κληματαριάς ή ψητό κατσικάκι, στην πήλινη γάστρα και να χορτάσουν όσους νοσταλγούν την ανέμελη και αθώα ζωή, του εγκαταλειμμένου τους τόπου, τις Χαιχούτες, στο ορεινό χωριό του Ασφενδιού. Ίσως και πάλι οι νοικοκυρές να τρατάρουν τον επισκέπτη, με φιλόξενη διάθεση και να τον κεράσουν γλυκιά μαγειριά, ή παραδοσιακό Κώτικο, γλυκό κουταλιού ντοματάκι, με το ρουμπινί σιρόπι του, εγκλωβισμένο στο γυάλινο βάζο.
Μπορεί και πάλι οι παρατημένοι ελαιώνες να πλημμυρίσουν με εργάτες και εργατίνες, για να μαζέψουν τις ελιές, για το λιοτρίβι ή τις ελιές χαμάδες και τις πράσινες τσακιστές, για τη σαλάτα.
Όλα αυτά θα μας θυμίζουν τον παλιό καλό καιρό, τότε που οι Χαϊχούτες, αποτελούσαν την πέμπτη και πιο πυκνοκατοικημένη ενορία του ορεινού, ιστορικού χωριού Ασφενδιού, πριν ερημώσει. Ενός χωριού που πριν την μεταπολεμική μετανάστευση, κατέγραφε αρκετές εκατοντάδες μόνιμους κατοίκους και είχε πέντε ενοριακές Εκκλησίες. Ωστόσο η ετήσια Αρχιερατική Θεία Λειτουργία και η γιορτή του Αγίου Δημητρίου, στο εγκαταλειμμένο χωριό Χαιχούτες, δεν θα σταματήσει να συγκεντρώνει τους ευλαβείς προσκυνητές, από όλα τα σημεία του νησιού μας και από όλα τα μέρη της γης.
Με την ευκαιρία μοιράσαμε με χαρά στους παρευρισκόμενους αποδήμους μας το νέο μας βιβλίο με τίτλο «Η κυρά του ελαιώνα» εμπνευσμένος από τις παλιές διηγήσεις στο Ασφενδιού.
Ξανθίππη Αγρέλλη
