Υπάρχουν παράπλευρα οφέλη από την πανδημία; (Στον τομέα της υγείας και αλλού) Της Έλλης Καρανίκα

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΑ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ  ΠΑΝΔΗΜΙΑ;

(ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ  ΚΑΙ ΑΛΛΟΥ)

Ελλη Καρανικα, Συντονιστρια Διευθυντρια Αναισθησιολογικου Τμηματος ΓΝΚΩ

Ειναι  κοινοτοπία η ρήση ότι «οι κρίσεις γεννούν ευκαιρίες», οπως κυνικη ειναι και η ρηση του  Φιλοσοφου Ράμφου  «ο ιος είναι ευλογία», αναφερομενος στην απολαυση πραγματων που μπορουσαμε να κανουμε τις απειρες ωρες αναγκαστικου εγκλεισμου. Προφανως υπαρχουν ομαδες πληθυσμου που δεν μπορουν  να δουν την απομονωση του ιου  ως ‘ευλογία’ !Παροτι ο ιος ειναι αταξικος στην επιλογη ασθενων, οι συνεπειες του εχουν αναμφισβητητα ταξικα χαρακτηριστικα σε αστεγους, ανεργους, σε οικογενειες  οπου η ενδοιοικογενειακη βια χτυπησε κοκκινο αλλά και σε ομαδες εργαζομενων, οπως σε ντελιβερι, σε σουπερ μαρκετ και βεβαια στο Ιατρονοσηλευτικο Προσωπικο των ΜΕΘ! Ωστόσο μέσα από τη λαίλαπα της πανδημίας του κορονοϊού μπορούν να βγουν ορισμένα θετικά  συμπεράσματα

1. 1. Το ΕΣΥ παρά τις ελλειψεις και τα δυσλειτουργικα του προβληματα σηκωσε το βαρος διαχειρισης της υγειονομικης κρισης και τα εβγαλε περα  χαρις  στην  συγκλονιστικη προσπαθεια ολων των εργαζομενων στα νοσοκομεια αναφορας και στα μεγαλα νοσοκομεια της χωρας, ιδιατερα στις ΜΕΘ. Εγινε κατανοητή η αναγκαιοτητα  ενισχυσης με το απαιτουμενο  ανθρωπινο  δυναμικό και την  συγχρονη υλικοτεχνικη υποδομη. Η ελλιπης χρηματοδοτηση για την υγεια, οι  χιλιαδες κενες οργανικες θεσεις, η μη καλυψη παγιων αναγκων με μονιμο (και τακτικα επανεκπαιδευομενο) Προσωπικο, η υπολειτουργια ζωτικων τμηματων, η ελλειψη ουσιαστικης   αξιολογησης του Προσωπικου, η αντιπαραγωγικη γραφειοκρατια,η οριζοντια εφαρμογη διαταξεων,ειναι παραγοντες που επιβαλουν στην  Πολιτεια να αναθεωρησει την πολιτικη της  με την γνωση και την εμπειρια που απεκτησε.Οι κρισεις δεν θα σταματησουν ουτε με το εμβολιο του κορονοϊου. Το ΕΣΥ είναι ο μόνος ασφαλής και αποτελεσματικός τρόπος για την αντιμετώπιση  υγειονομικών  κρίσεων. Η ενίσχυση του δεν αποτελεί συντεχνιακο αιτημα  αλλά  κοινωνική αναγκαιότητα.

2.Η αυξηση των κλινων ΜΕΘ στα δημοσια νοσοκομεια της χωρας ειναι ενα παγιο αιτημα των υγειονομικων της χωρας διαχρονικα και  δικαιως  επικεντρωθηκε  η κριτικη αντιπαραθεση στον δημοσιο διαλογο για την κριση.Να επισημανθει οτι η αυξηση  λειτουργικων  κλινων σε υπαρχουσες  δομες ΜΕΘ διαφερει απολυτα απο την ιδρυση νεων  ΜΕΘ. Δεν σημαινει οτι αν σε εναν χωρο τοποθετηθουν  καποιοι  αναπνευστηρες και προσληφθουν συνοπτικα  γιατροι  και νοσηλευτες θα λειτουργησει μια ΜΕΘ! Χρειαζεται σαφης περιγραφη στον Οργανισμο ενος νοσοκομειου, σωστος χωροταξικος σχεδιασμο, θεσπιση  διαδικασιων ποιοτικου ελεγχου, προηγμενα  εργαστηρια, αξονικο, μαγνικο τομογραφο, εφαρμογες επεμβατικης ιατρικης, υψηλης τεχνολογιας συσκευες μονιτοριγκ, ειδικα εξεδικευμενο ιατρονοσηλευτικο Προσωπικο και εξειδικευμενοη τεχνολογικη υποστηριξη σε 24ωρη εργασια, μια τεραστια λειτουργικη δαπανη που πρεπει να αποδιδει στην κοινωνια μετρησιμο αποτελεσμα στην καλη εκβαση του ασθενη. Μακαρι στο νεο νοσοκομειο μας να ειναι εφικτη η λειτουργια  συγχρονης ΜΕΘ.

3. Η ενίσχυση της δημόσιας πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (ΠΦΥ).Σε ολη αυτη την διαρκεια ειδαμε ασθενεις με πιθανά συμπτώματα νόσου για covid-19 να καθοδηγούνται και συμβουλεύονται από τον ΕΟΔΥ να παραμείνουν στο σπίτι τους και να επικοινωνήσουν με το γιατρό τους χωρις οι ασθενεις να ξερουν ποιος ειναι ο γιατρος τους.
   Στα περιφεριακα νοσοκομεια της χωρας,η δουλεια μας  ελαχιστοποιηθηκε  πρωτογνωρα, αφου δεν γινονταν τακτικα χειρουργεια και εξωτερικα ιατρεια οι δε συμπολιτες μας φοβοντουσαν να ερθουν στο νοσοκομειο λογω κορονοϊου, ακομη και με σοβαρα χρονια προβληματα! Επειδη η συνηθης νοσηση του πληθυσμου δεν αλλαζει αιφνιδια, σημαινει οτι πολλα περιστατικα με ηπια προβληματα υγειας,  που επιφορτιζουν την δουλεια στα ΤΕΠ θα αντιμετωπιζονταν ταχυτερα και ασφαλεστερα σε δομες ΠΦΥ εκτος νοσοκομειου. Τα Κ.Υ., ΤΟΜΥ  και λοιπες  αντιστοιχες δομες  που απαξιωθηκαν ή δεν προχωρησε η αναπτυξη τους, οφειλουν να αποτελεσουν μια ενιαια εξωνοσοκομειακη δομη υγειας  ακομη και με συμπραξη  κρατους – ιδιωτικου τομεα (οπου κρινεται συμφερουσα για παροχη εξειδικευμενων υπηρεσιων που δεν διαθετει το ΕΣΥ στα μικρα νοσκομεια )- αρκει να ειναι δωρεαν

4.Η εξασκηση στην  τηρηση  επιστημονικων  πρωτοκολλων  σε πολλους τομεις  καθημερινης διαχειρισης :διαλογη ασθενων,  λειτουργικη  αλλαγη στο ΤΕΠ,  ενδειξεις για  τεστ,   απομονωση υποπτων , προσαρμογη στις τοπικες συνθηκες κ.α. Ο κανονας «Τι  λεει ο ΕΟΔΥ (δηλ. η οδηγια)» ειναι μια χρυση πρακτικη που υποδεικνυει  κι αλλες εφαρμογες, ιδιαιτερα  σε μικρα νοσοκομεια οπου επικρατει συνηθως το  προσωποκεντρικο μοντελο  επαγγελματικης στασης.

5. Η αντιληψη της αναγκη για προετοιμασια και εγκαιρη καλυψη ελλειψεων/αναγκων, παροτι οι αναγκες  σε καθε κριση υγειας διαφερουν.Π.χ. αν  η επομενη επιδημια  δεν αφορα το αναπνευστικο συστημα πιθανον οι αναπνευστηρες να μην ειναι η πρωτη επιλογη εξοπλισμου αλλά π.χ. ενας ειδικος τυπος κλινης ή απεικονιστικων συσκευων.Σημασια εχει να μπορουμε να αντιδρασουμε αμεσα και  η χωρα  να εχει σχεδιασμο και υποδομη για μαζικη παραγωγη  απλοποιημενων συσκευων που βοηθουν στην αντιμετωπιση της καθε κρισης και μπορουν να προσαρμοστουν αναλογα με τις συνθηκες.Οι επιστημονες μας στην βιοτεχνολογια διακρινονται διεθνως !

6.Η εμπρακτη εκδηλωση της κοινωνικης ευαισθητοποιησης με μεγαλες δωρεές ευρωστων οικονομικων τοπικων παραγοντων και  κοινωνικων φορεων . Ομως, ακομη και μερικα ευρω ενος πολιτη απο το υστερημα του σε καιρους κρισης  εχουν ισχυρο σημειολογικη σημασια

7.Η κινητοποιηση της Τ.Α.- Α΄και Β΄βαθμου,ιδιαιτερα  οι υπηρεσιες  Πολιτικης Προστασιας, Καθαριοτητας, Κοινωνικων δομων,  η διαθεση συνεργασιας  με  ιατρικα θεσμικα οργανα και αλλους φορεις,  γεννα ευλογες  προσδοκιες απο την τοπικη κοινωνια για την υλοποιηση αξιεπαινων πρωτοβουλιων που ανακοινωθηκαν στο διαστημα της επιδημιας: παραγγελιες αναπνευστηρων, καψουλες για το ΕΚΑΒ, συσκευες  για τεστ ανιχνευσης κορονοϊου, εξασφαλιση  ξεν/χειακων χωρων για  φιλοξενια ασθενων σε απομονωση,προσκληση εθελοντων  επαγγελματιων υγειας για στελεχωση εξωνοσοκομειακων δομων φιλοξενιας ασθενων κλπ. Μεχρι το Φθινοπωρο που θα επανεξεταστει η ετοιμοτητα μας για την αντιμετωπιση  του 2^ου κυματος  καποια θα εχουν υλοποιηθει.Χρειαζεται σκεψη out of the box στις θεσεις ληψεις αποφασεων , παρρησια, ευθυκρισια, αξιοπρεπεια, ατομικη και κοινωνικη υπευθυνοτητα, να παραμεριστουν μικροκομματικες  σκοπιμοτητες .Φτανουν οι  μικροψυχες βολες  οσων δεν μπορουν να δεχτουν  το  καλυτερο επειδη δεν προερχεται απο το «δικο τους» χωρο.

ΑΛΛΑ  ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΑ ΟΦΕΛΗ

1. Η υπευθυνη σταση που επεδειξε η Εκκλησια παρα την μεχρι τωρα εμπειρια μας απο  την επιβολη των δικων της αποφασεων στο Κρατος.   Συνεβαλε πολυ  στην αποδοχη  απο τους πιστους, της κρατικης επιβολης μετρων προστασιας της δημοσιας υγειας,με δεδομενη την  περιοδο μεγαλης συμβολικης σημασιας. «Κινδυνευουν οι πιστοι, οχι η πιστη», φωτισμενη κουβεντα που  εξεπληξε ευχαριστα .

2.Η ανελπιστα συντομη λειτουργια καινοτομων ηλεκρονικων εφαρμογων:  sums μετακινησης ,αϋλη συνταγογραφηση, e taxis, e-learning,  πολιτιστικες εκδηλωσεις ον λαϊν-πρωτογνωρα πραγματα για την χωρα μας , επιταχυναν την  μεταβαση  στην τεχνολογια της εποχης , εστω κι εσπευσμενα

3.Η  αναγνωριση της αριστειας απο τον κοσμο.Η Ομαδα Εμπειρογνωμονων για τον κορονοϊο  συγκεντρωσε  αριστους επιστημονες  απο την  ακαδημαικη ιατρικη κοινοτητα –αν και  ενας σπανιας καταρτισης  ελληνας επιστημονας ο Καθηγητης Ιατρικης στο παν/μιο Στανφορντ Γ. Ιωαννιδης δεν ειχε την οφειλομενη συμμετοχη στα πανελ των καθημερινων ενημερωσεων.Ο κοσμος εδειξε   εμπιστοσυνη  σε αξιους επιστημονες με γνωση, ευαισθησια , προσηνεια, που ηταν αγνωστοι μεχρι τοτε παροτι με  διεθνως αναγνωρισμενα βιογραφικα. Εστιαζω στον καθηγητη κ.Σωτηρη Τσιοδρα, διεθνως αναγνωρισμενος  επιστημονας,  ευγενης, ορθολογιστης, ανθρωπινος, με ενσυναίσθηση.Κερδισε επαξια την εκτιμηση, την αναγνωριση και την εμπιστοσυνη του κοσμου.

4.Η  γρηγορη αντιδραση του κοσμου στα κακιστης ποιοτητας και  απαραδεκτης προχειροτητας προγραμματα καταρτισης επιστημονων,με τα γνωστα voucher. Η Κοινωνία των Πολιτών επιτελους δεν συναινεσε στην συνηθη σταση «ελα μωρε τωρα, παρε εσυ  τα χρηματα και ασε κι αλλους να φανε».Ακομη κι αντιπολιτευτικη παραμετρος να υπαρχει στην αναδειξη του θεματος, η ομοφωνη αντιδραση δειχνει πως ασκουμαστε σιγα σιγα στην συγκριτικη ποιοτικη αξιολογηση.

5.Η απαντηση στο αρχικο ερωτημα « Φερνει μια καταστροφη οφελη» φαινεται οτι ειναι καταφατικη, παροτι ειναι ασεβεια να μιλησει καποιος για οφελη απο μια κριση που εχει στοιχισει ανθρωπινες ζωες ,ειτε  η κριση αφορα  φυσικη καταστροφη ειτε μια πανδημια. Ας μην αφησουμε τον Δαρβινο να θριαμβευσει αδιαφορωντας ως  Κοινωνια και Πολιτεια  για  τις βιολογικα και κοινωνικα ευαλωτες Ομαδες συμπολιτων μας(*). Ομως, δεν γίνεται η εξαίρεση [κρίση] να επιφέρει τον κανόνα [ευκαιρίες για τον μετασχηματισμό βασικων πυλωνων αξιακων συστηματων της κοινωνιας και της οικονομίας. Πρέπει κάποια στιγμή ο μετασχηματισμός να γίνεται σε ομαλές συνθήκες. Στο 2020 ζούμε, δεν χρειάζεται να περιμένουμε  μια επιδημια για να μάθουμε να λειτουργούμε ορθολογικά και οργανωμένα. Οι επιδημιες  θα αυξανονται συνεχως στο μελλον, παραλληλα με την  συνεχιζομενη καταστροφη του πλανητη. Θα χρειαστει να μαθουμε να ζουμε με τις επιδημιες  οπως μαθαμε  με  τον σεισμο, με το χρονιο νοσημα,  με τον χρονιο πονο.Καλη μας (απ)αντοχη!

(*) Σημ :Σε εμφανες σημειο  της πολης μας αναρτηθηκε μια καλαισθητη αφισα με εμφανες το ανθρωπιστικο και αλληλεγγυο μηνυμα  «Καποιοι υποχρεωνονται σε εγκλεισμο στα σπιτια τους-Καποιοι δεν εχουν σπιτια» αντιπαραβάλοντάς το  στο γνωστο κρατικο συνθημα «Μενουμε Σπιτι»  και αναφερεται στις πραγματι  ασχημες συνθηκες διαβιωσης των μεταναστωνστα ΚΥΤ. Μια καλοπροαιρετη παρατηρηση: Νομιζω  η αντιστοιχια ειναι ατυχης. Οταν  στοχευεις στην ελαττωση των θανατων απο τροχαια με το συνθημα «Φοραμε ζωνη στο αυτοκινητο» δεν βοηθα η υπενθυμιση οτι  «Καποιοι δεν εχουν ουτε δικυκλο, οχι αυτοκινητο»!Παροτι και τα δυο ισχυουν, η δυναμικη ενος συνθηματος εξαρταται και  απο τις  συγκυριακες  συνθηκες .