ΘΛΙΨΗ: «Έφυγε» από τη ζωή ο αγαπητός συμπολίτης μας Γιάννης Κυρίτσης (λίγους μήνες μετά το θάνατο της αγαπημένης του συζύγου, Μαρίας)

Θλίψη σκόρπισε στην τοπική μας κοινωνία η είδηση του θανάτου του αγαπητού συμπολίτη μας Γιάννη Κυρίτση, σε ηλικία 97 ετών, λίγους μήνες μετά τον θάνατο της αγαπημένης του συζύγου, Μαρίας.

Ο Γιάννης Κυρίτσης ήταν ο πρωτοπόρος του εξηλεκτρισμού της Κω και από τα πρώτα βσικά στελέχη της ΔΕΗ.

Ένας πολυπράγμων άνθρωπος, παθιασμένος με τις μηχανές και την ηλεκτρική ενέργεια.

Πατέρας του πρώην Δημάρχου Κω Γ. Κυρίτση και του πρώην Διευθυντή της ΔΕΗ Χρ. Κυρίτση, παππούς επίσης εξαιρετικών εγγονιών.

Εξαιρετικός οικογενειάρχης και ξεχωριστός άνθρωπος, ήρεμος, ευφυής, ολιγόλογος και διακριτικός.

Η κηδεία θα γίνει αύριο Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου στις 2μμ στον ΙΝ Γενεσίου της Θεοτόκου στην Καρδάμαινα.

Τα ειλικρινή μας συλλυπητήρια στα αγαπητά του παιδιά, τα εγγόνια και τους λοιπούς συγγενείς.

Είναι χαρακτηριστική η συνέντευξη που είχε δώσει για τη ζωή του στο Βήμα της Κω:

ΑΦΙΕΡΩΜΑ- ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΥΡΙΤΣΗ

Ο πρακτικός μηχανικός Γιάννης Κυρίτσης

ΦΩΤΟΔΟΤΗΣΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΑΜΕΝΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΕΞΗΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ

Οι μηχανές ήταν πάντα ο παθιασμένος του έρωτας

Η ιδιωτική πρωτοβουλία, σε μιαν εποχή που έπρεπε να είναι κανείς παράτολμος, έκανε την Καρδάμενα το πρώτο χωριό στα Δωδεκάνησα που απόκτησε ηλεκτρικό φως. Ο Γιάννης Κυρίτσης είναι ο άνθρωπος που έκανε αυτή την κίνηση πριν από 63 χρόνια. Και μπορεί να θεωρηθεί από τους πρωτοπόρους του εξηλεκτρισμού της Ελλάδας, αφού πολλά χωριά της χώρας μόλις πριν από λίγα χρόνια ακόμη αποκτούσαν αυτό το αγαθό.

Γεννημένος στη Νίσυρο, αλλά μεγαλωμένος στην Κω, ο Γιάννης Κυρίτσης αγάπησε από παιδί τις μηχανές. Αυτές καθόρισαν μετέπειτα τη ζωή του, κι αυτές του έδωσαν ψωμί. Η ηλεκτροδότηση της Καρδάμενας ήταν μια περιπέτεια που κράτησε 12 χρόνια. Υστερα ήρθε η ΔΕΗ, του εξαγόρασε τη μονάδα που είχε στήσει και τον έκανε υπάλληλό της.

Μετά τη συνταξιοδότησή του το ’82, έβγαλε και μια 15ετία ως εντεταλμένος επιθεωρητής μηχανών πλοίων του Λιμεναρχείου Κω.

Αν και πρακτικός μηχανικός, με την φιλομάθεια και το ταλέντο του, έφθασε σε τέτοιο βαθμό γνώσης, που του έδωσε το δικαίωμα να έχει αυτός τον τελευταίο λόγο για το αν ένα πλοίο ήταν αξιόπλοο ή όχι. Το έκρινε ο ίδιος από την κατάσταση των μηχανών.

Συναντήσαμε τον Γιάννη Κυρίτση στο σπίτι του, στην Κω, και του ζητήσαμε να ξεδιπλώσει την 60χρονη σχέση του με τις μηχανές, αυτά τα θαυματουργά εργαλεία που δίνουν ενέργεια σε πολυποίκιλες δραστηριότητές μας σήμερα.

ΕΡ.: Πού μάθατε την τέχνη του μηχανικού;

ΑΠ.: Στη SIER, στο υποκατάστημα της ηλεκτρικής εταιρείας της Ρόδου, που λειτουργούσε στην Κω.

ΕΡ.: Είσαστε όμως και ηλεκτρολόγος. Αυτή τη δουλειά πού τη μάθατε;

ΑΠ.: Κοντά στον μακαρίτη Βασίλη Παγώνη. Αυτός ήταν Λεριός που ζούσε στη Ρόδο. Μετά το σεισμό του ’33 άνοιξαν δουλειές και ο Παγώνης ήταν ένας απ’ αυτούς που ήλθαν στην Κω και έκανε ηλεκτρικές εγκαταστάσεις.

Θέλω όμως να σας πω, ότι η κλίση μου και η αγάπη μου έγερναν πιο πολύ προς τη δουλειά του μηχανικού.

ΕΡ.: Μας λέτε πώς άρχισε το επαγγελματικό σας ξεκίνημα;

ΑΠ.: Το 1943 εγκατέστησα την πρώτη μηχανή σ’ ένα καΐκι στη Νίρυο. Μια μέρα όμως, ξέσπασε φουρτούνα και το πέταξε στα βράχια. Ειδοποιήθηκα αμέσως και με μεγάλη προσπάθεια κατάφερα να σώσω τη μηχανή.

Τη δεύτερη δουλειά μου την έκανα στον αλευρόμυλο της νουνάς μου, στην Καρδάμενα. Εκεί τοποθέτησα μια μηχανή που άλλαξε τη λειτουργία του αλευρόμυλου. Αυτό πρέπει να ήταν το 1946.

ΕΡ.: Στην ηλεκτροδότηση της Καρδάμενας, πώς φθάσατε;

ΑΠ.: Εκεί είχε κάνει μια προσπάθεια ο Κρασσάς, πριν από μένα, αλλά δεν πέτυχε. Καθώς ήμουν νέος άνθρωπος τότε, είπα να κάνω ένα πείραμα. Και δοκίμασα.

ΕΡ.: Με ποιον τρόπο;

ΑΠ.: Εγκατέστησα σ’ ένα οίκημα στο κτήμα «Βαρκά» μια μηχανή KLIMAX, αυστριακής κατασκευής. Αλλά δεν είχα γεννήτρια. Εψαξα στη Ρόδο και βρήκα μια γεννήτρια ιταλική, τύπου SAN GIORGIO και την αγόρασα.

ΕΡ.: Και δώσατε στο χωριό ρεύμα, πότε;

ΑΠ.: Τον Ιούνιο του 1950.

ΕΡ.: Το δίκτυο;

ΑΠ.: Το έφτιαξα μόνος μου.

ΕΡ.: Θυμόσαστε πού τοποθετήσατε την πρώτη λάμπα;

Απ.: Την τοποθέτησα στο σπίτι του Παπα-Γιώργη Σκανδαλίδη. Αυτό το θυμούμαι πολύ καλά διότι ήμουν ερωτευμένος τότε με τη γυναίκα μου, η οποία «αποσπέριζε» στης παπαδιάς και είχα κάθε λόγο να δώσω εκεί το πρώτο φως…

ΕΡ.: Τι είδους μηχανή ήταν αυτή η KLIMAX που είπατε κ. Κυρίτση;

ΑΠ.: Ηταν μονοκύλινδρη, ισχύος 18 ίππων με δυνατότητα παραγωγής 5 μεγαβάτ. Ουδέποτε όμως ξεπέρασε τα 2 MW ελλείψει πελατείας.

ΕΡ.: Δηλαδή;

ΑΠ.: Ξεκίνησα την παροχή ρεύματος με 2-3 πελάτες και τους έφτασα στους 80. Ο κόσμος αν θυμάστε, δεν είχε χρήματα τότε. Μπορεί και να έκανα το σφάλμα ότι δεν διαφήμισα τα πλεονεκτήματα του ηλεκτρικού ρεύματος προτού ξεκινήσω.

ΕΡ.: Μόνον στους ιδιώτες καταναλωτές είχατε δώσει ρεύμα;

ΑΠ.: Όχι. Το 1953 ήλθα σε συμφωνία με την κοινότητα και ηλεκτροδότησα τους δρόμους και την πλατεία του χωριού.

Αλλά τότε δεν μπόρεσα να καλύψω τα έξοδά μου. Εφθασα στο σημείο να μην έχω χρήματα για ν’ αγοράσω καύσιμα. Ημουν έτοιμος να τα παρατήσω και να μπαρκάρω.

Ο Γεράσιμος Ματθαίου, Θεός σχωρέσει τον, με βοήθησε εφοδιάζοντάς με, με πίστωση.

ΕΡ.: Η Κοινότητα δεν σας στήριξε;

ΑΠ.: Κάθε άλλο. Η τότε κοινοτική αρχή προσπάθησε με διάφορες προφάσεις να με κλείσει. Κάλεσε μάλιστα από το υπουργείο Βιομηχανίας ένα μηχανικό – επιθεωρητή για να με ελέγξει. Ο άνθρωπος αυτός, ονόματι Βανδώρος, παρά τα όσα του είχαν πει εναντίον μου, είδε ότι έκανα σωστά τη δουλειά μου και αντί να με κλείσει, εισηγήθηκε κιόλας στη ΔΕΗ να με χρηματοδοτήσει. Από το ’57 που έλαβα την οικονομική ενίσχυση από τη ΔΕΗ ανάσανα οικονομικά.

ΕΡ.: Είναι αλήθεια ότι ο Βανδώρος εντυπωσιάστηκε από δύο γνωμικά που είχατε αναρτημένα στο μηχανοστάσιό σας;

ΑΠ.: Ναι, είναι αλήθεια ότι του έκαναν εντύπωση όταν με επισκέφθηκε στη δουλειά μου και τα είδε.

ΕΡ.: Ποια ήταν αυτά τα γνωμικά κ. Κυρίτση;

ΑΠ.: Το ένα έλεγε «άνευ τόλμης ουδεμία νίκη» και το άλλο «ουδέν πρόβλημα άλυτον παρά Κυρίτση».

ΕΡ.: Ποιες ώρες δίνατε ρεύμα στο χωριό;

ΑΠ.: Το χειμώνα από το ηλιοβασίλεμα μέχρι τα μεσάνυχτα και το καλοκαίρι από το ηλιοβασίλεμα μέχρι τη 1 μετά τα μεσάνυχτα.

ΕΡ.: Ηλεκτρικές συσκευές αγόραζαν τότε οι άνθρωποι;

ΑΠ.: Κάποιες, λίγες, γυναίκες αγόρασαν ηλεκτρικά σίδερα και έτρεχα να ελέγχω γιατί δεν μου τα δήλωναν.

ΕΡ.: Η ΔΕΗ πότε εξαγόρασε την επιχείρησή σας;

ΑΠ.: Το 1962 και με έκανε υπάλληλό της διορίζοντάς με στην Κάσο για λόγους πολιτικών φρονημάτων. Εκανα τα αδύνατα δυνατά και παρέμεινα στην Κω, όπου ήταν και η οικογένειά μου.

ΕΡ.: Ο πρωτογιός σας είναι μηχανολόγος και με διευθυντική θέση στη ΔΕΗ της Κω. Συζητάτε καμιά φορά οι δυο σας θέματα μηχανολογικά;

ΑΠ.: Όχι συχνά και κάθε φορά διαφωνούμε μεταξύ μας. Εγώ έχω άλλη άποψη και άλλη σχέση με τις μηχανές. Τους σπουδασμένους εγώ τους αποκαλώ μηχανικούς της «τσάντας». Μεταπολεμικά διάβασα πάρα πολλά για τις μηχανές. Σ’ αυτή τη δουλειά όμως, αν δεν μουτζουρωθείς, αν δεν ξεμοντάρεις και αν δεν μελετήσεις με τα χέρια και τα μάτια τα «εσώψυχά» της, τη μηχανή δεν την καταλαβαίνεις. Ο άρρωστος μπορεί να πει στο γιατρό τι αισθάνεται, η μηχανή δεν έχει τρόπο να μιλήσει σ’ αυτόν που τη φροντίζει. Τη μηχανή πρέπει να την αφουγκραστείς, να «πιάσεις» τον διαφορετικό ήχο που βγάζει αν έχει κάποια βλάβη.

ΕΡ.: Είχαμε και μια θητεία ως επιθεωρητής πλοίων. Μας εξηγείτε τι ήταν αυτό;

ΑΠ.: Ναι, ήμουν για 15 χρόνια εντεταλμένος επιθεωρητής στο Λιμεναρχείο της Κω. Δουλειά μου ήταν να επιθεωρώ τις μηχανές των σκαφών, κάθε τύπου, όταν παρουσίαζαν βλάβες, να δίνω οδηγίες για την αποκατάστασή τους και να αποφαίνομαι για το αξιόπλοό τους.

ΕΡ.: Αληθεύει ότι φέρατε επιβατηγό πλοίο με χαλασμένη μηχανή από τον Κάβο Κριό στο λιμάνι της Κω με τηλεφωνικές οδηγίες;

ΑΠ.: Είναι σωστό αυτό που λέτε. Ηταν ένα από τα πλοία της ΔΑΝΕ. Η μηχανή του χάλασε στα μισά της διαδρομής που αναφέρατε. Μίλησα στο VHF με τον αρχιμηχανικό, μου περιέγραψε τα χαρακτηριστικά της βλάβης και του είπα τι να κάνει μέχρι να φθάσει το πλοίο στο λιμάνι για να επιδιορθώσουμε τη μηχανή.

ΕΡ.: Μια ζωή με τις μηχανές, σίγουρα θα έχετε μαζέψει πολλά στις μνήμες σας. Τι απ’ όλα θυμάστε πιο έντονα σήμερα;

ΑΠ.: Ένα όνειρο! Όταν έβαζα στον ανεμόμυλο της νουνάς μου τη μηχανή να δουλέψει το άλεσμα του σιταριού, δεν έβγαινε καλά.

Μου έβγαζε πίτουρα. Κάτι είχα κάνει στραβά και πήγαινα να σκάσω. Το βράδυ που πήγα για ύπνο εμφανίστηκε στο όνειρό μου ένας γέρος με μακριά γενειάδα που μου υπόδειξε σχέδια για να φτιάξω το σωστό μηχανισμό. Ξύπνησα αμέσως, πήρα χαρτί και μολύβι και έφτιαξα αυτά που μου είπε, τα εφάρμοσα την άλλη μέρα και ο ανεμόμυλος δούλεψε ρολόι. Αυτό το όνειρο όσο ζω δεν θα το ξεχάσω.

ΕΡ.: Τελικά, κ. Κυρίτση, οι μηχανές τι ήσαν στη ζωή σας;

ΑΠ.: Ενας παθιασμένος έρωτας. Διαφορετικός βέβαια απ’ αυτόν που νιώθω για τη γυναίκα μου. Από παιδί έμαθα ν’ αγαπώ αυτά τα εργαλεία και δεν είναι τυχαίο που πέρασα ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής μου μαζί τους.

Πηγή συνέντευξης: vimatisko.gr

 

Συλλυπητήρια δήλωση Δημάρχου Κω Θεοδόση Νικηταρά

για το θάνατο του Ιωάννη Κυρίτση

 

 

Η απώλεια κάθε ανθρώπου είναι οδυνηρή για τους οικείους του.

Στην οικογένεια του εκλιπόντος Ιωάννη Κυρίτση, στα παιδιά και στα εγγόνια του, εκφράζω τα ειλικρινή συλλυπητήριά μου για την απώλεια που βιώνουν.

Έχουν την αμέριστη ηθική στήριξή μου.

 

 

Ο Δήμαρχος Κω

 

 

Θεοδόσης Α. Νικηταράς