«ΟΥ ΛΗΘΗ»
Αναδιφώντας στο αρχείο του συζύγου μου, ξεχώρισα ένα κιτρινισμένο 4/σέλιδο της παλιάς εφημερίδας της Θεσσαλονίκης «ΤΟ ΦΩΣ», το οποίον, βρέθηκε στο Ιταλοκρατούμενο τότε χωριό μου. Φέρει ημερομηνία 1/2/ 1925, δηλαδή πριν από 100 ακριβώς χρόνια και είναι αφιερωμένο στην απέλαση (30/1/ 1925) του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντίνου ΣΤ΄του Αράμπογλου. Ο ιεράρχης αυτός, ο οποίος είχε ποιμάνει διάφορες Μητροπόλεις της Μ.Ασίας, εξελέγη Πατριάρχης στις 17/12/ 1924, θεωρηθείς από την Ι. Σύνοδο ως ο ικανότερος να διαχειρισθή τις εξαιρετικά κρίσιμες εκείνες περιστάσεις μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης. Χαρακτηρίστηκε όμως από την Τουρκική εξουσία ως «ανταλλάξιμος» και με «συνοπτικές διαδικασίες» απελάθηκε στις 30/1/ 1925, 43 δηλαδή ημέρες μετά την εκλογή του! ¨Όπως είναι γνωστό, από την πρώτη στιγμή των διαπραγματεύσεων στην Λωζάννη (21/11/1922) ο επικεφαλής της Τουρκικής αντιπροσωπείας Ισμέτ Πασάς (Ινονού) αξίωσε από τους συμμάχους την απομάκρυνση του Πατριαρχείου από την «Ισταμπούλ». Έτσι με τον πιο επίσημο τρόπο θα ετίθετο η οριστική ταφόπλακα στην Ελληνορθόδοξη Ρωμαίϊκη αυτοκρατορία της Κωνσταντινουπόλεως.
Η εκδίωξη του Πατριάρχη προκάλεσε σοκ στην καθημαγμένη από την καταστροφή του ΄22 ελληνική κοινωνία. Εκηρύχθη γενικό πένθος, ενώ έγινε παλλαϊκός συναγερμός σε όλη την επικράτεια. Χαρακτηριστικό είναι το πρωτοσέλιδο της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ της 31/1/ 1925. Σε όλο τον τύπο καταγράφονται τηλεγραφήματα από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, σύμφωνα με τα οποία « αι συμμαχικαί δυνάμεις θεωρούν την εκδίωξιν του Οικουμενικού Πατριάρχου ως παραβίασιν της Συνθήκης της Λωζάννης». Ξεχωρίζω μία φράση του Ι. Μεταξά: « Η αποπομπή του Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως είναι διά μεν τον Ελληνισμόν ύβρις χειροτέρα και από τον απαγχονισμόν του Γρηγορίου του Ε,΄ διά δε την Ορθοδοξίαν εν γένει ράπισμα το οποίον αι εξωτερικαί αυτής διαιρέσεις κατέστησαν δυνατόν».
Ο εξόριστος Πατριάρχης φιλοξενήθηκε στον προσφυγικό οικισμό της Νέας Φιλαδέλφειας Αθηνών. Παρέμεινε εκεί μέχρι τέλους (1930) κοντά στους ταλαιπωρημένους και κατεστραμμένους Μικρασιάτες της περιοχής για τα παιδιά των οποίων, εκτός άλλων, φρόντισε να αποκτηθή μεγάλο οικόπεδο ώστε να ανεγερθή το ιστορικό έκτοτε γήπεδο της ΑΕΚ.
Σήμερα, τα δεινά του Ελληνισμού συνεχίζονται, οι κανόνες του Διεθνούς Δικαίου εξακολουθούν να παραβιάζονται, αλλά εμείς απλώς «ανεχόμαστε»…
Κατερίνα Παπαθωμά Μαστοροπούλου
Φιλόλογος-Αρχαιολόγος, Λέκτωρ Κλασικής Φιλολογίας Φιλοσοφικής Σχολής α Πανεπιστημίου Αθηνών
Αντιμάχεια Κως, 1/2/ 2025
Πολύ ενδιαφέρον το άρθρο σας
Ευτυχώς που υπάρχουν συμπολίτες όπως εσείς που δεν ξεχνούν τους ανθρώπους που πρόσφεραν πολλά στη πατρίδα μας και ιδιαίτερα τους αξιόλογους ποιμενάρχες μας