Με την υπ’ αριθμόν 69/2024 απόφαση του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Νοτίου Αιγαίου (ΦοΔΣΑ Ν. Αιγαίου Α.Ε.),που λήφθηκε στη συνεδρίαση του ΔΣ της 26ης Νοεμβρίου 2024, εγκρίθηκε η σύναψη και το σχέδιο Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ του Φορέα και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (ΠΝΑ) για το έργο «Μονάδες Ολοκληρωμένης Ανακύκλωσης και Ανάκτησης Αποβλήτων Δήμων Κω και Καλυμνίων».
Το Αντικείμενο του Έργου
Δεδομένης της οριακής κατάστασης των υποδομών διαχείρισης απορριμμάτων που εξυπηρετούν σήμερα το σύνολο της Περιφερειακής Ενότητας (ΠΕ) Κω και της ανυπαρξίας υποδομών στην ΠΕ Καλύμνου, ο ΦοΔΣΑ Ν. Αιγαίου, στο πλαίσιο των εκ του νόμου αρμοδιοτήτων του, προγραμματίζει τη δημοπράτηση και υλοποίηση του έργου «Μονάδες Ολοκληρωμένης Ανακύκλωσης και Ανάκτησης Αποβλήτων Δήμων Κω & Καλυμνίων» (η οποία θα αναφέρεται εφεξής ως «η προτεινόμενη Σύμπραξη» ή «το Έργο»), μέσω τις υπαγωγής του στις διατάξεις του ν. 3389/2005 περί Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα
Το έργο αφορά τη δημιουργία σύγχρονων υποδομών διαχείρισης απορριμμάτων με σκοπό την ανακύκλωση και ανάκτηση αποβλήτων, στοχεύοντας στη συμμόρφωση με τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς περιβαλλοντικούς στόχους. Πιο συγκεκριμένα, για την Κω προβλέπεται η κατασκευή Μονάδας Ανάκτησης και Ανακύκλωσης (Μ.Α.Α.) και Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (Χ.Υ.Τ.Υ.), ενώ για την Κάλυμνο η δημιουργία Μονάδας Προεπεξεργασίας, Ανάκτησης και Ανακύκλωσης (Μ.Π.Α.Α.). Το έργο θα υλοποιηθεί μέσω Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), με διάρκεια λειτουργίας έως 27 έτη.
Χρηματοδότηση και Συνεργασία
Η χρηματοδότηση θα γίνει κυρίως μέσω ιδιωτικών ή/και δανειακών κεφαλαίων από τον Ιδιωτικό Φορέα Σύμπραξης. Παράλληλα, προβλέπεται η συμμετοχή της Αναθέτουσας Αρχής στη χρηματοδότηση του έργου, με πόρους που δεν θα ξεπερνούν το 80% της κατασκευαστικής του αξίας, μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).
Η συνεργασία του ΦοΔΣΑ με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου κρίνεται απαραίτητη, καθώς ο ΦοΔΣΑ, λόγω του νεοσύστατου χαρακτήρα του, δεν διαθέτει την απαιτούμενη εμπειρία για την υλοποίηση τέτοιων σύνθετων έργων. Η ΠΝΑ, με την τεχνογνωσία και την εμπειρία της σε ΣΔΙΤ, θα αναλάβει τη διασφάλιση της σωστής δημοπράτησης, συμβασιοποίησης και παρακολούθησης του έργου.
Σκοπός του Έργου
Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του έργου αποσκοπούν:
- Στην προώθηση της κυκλικής οικονομίας μέσω της ανακύκλωσης και ανάκτησης υλικών.
- Στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της διαχείρισης απορριμμάτων.
- Στην αποτελεσματική διαχείριση πόρων και εκπλήρωση στόχων δημοσίου συμφέροντος.
Επόμενα Βήματα
Η απόφαση εγκρίθηκε ομόφωνα από το Διοικητικό Συμβούλιο του ΦοΔΣΑ Ν. Αιγαίου, με την εξουσιοδότηση του Αντιπροέδρου του Φορέα, Δημάρχου Ρόδου Αλέξανδρου Βασιλείου Κολιάδη, για την υπογραφή της σύμβασης. Στο επόμενο στάδιο, τα μέρη θα προχωρήσουν στην εξασφάλιση της χρηματοδότησης, στη δημοπράτηση του έργου και στην εξασφάλιση της χρηματοδότησης.
Το έργο αυτό αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για τη βιώσιμη διαχείριση απορριμμάτων στα Δωδεκάνησα, αναβαθμίζοντας την περιβαλλοντική υποδομή των νησιών και θέτοντας τα θεμέλια για μια πιο «πράσινη» και αποτελεσματική διαχείριση των στερεών αποβλήτων.
Προγραμματική Σύμβαση για το Έργο «Μονάδες Ολοκληρωμένης Ανακύκλωσης και Ανάκτησης Αποβλήτων Δήμων Κω & Καλυμνίων»
Η προγραμματική σύμβαση για την υλοποίηση των Μονάδων Ολοκληρωμένης Ανακύκλωσης και Ανάκτησης Αποβλήτων (ΜΟΑΑ) στους Δήμους Κω και Καλυμνίων, σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς την αειφόρο διαχείριση απορριμμάτων στις περιοχές αυτές. Το έργο υλοποιείται με σύμπραξη του ΦΟΔΣΑ Ν. Αιγαίου Α.Ε. και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, στο πλαίσιο ενός συνολικού προϋπολογισμού που εκτιμάται σε 37.925.950 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ).
Συνεργασία ΦοΔΣΑ και Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου
Η σύμβαση θέτει το θεσμικό πλαίσιο για τη συνεργασία μεταξύ:
- ΦΟΔΣΑ Ν. Αιγαίου Α.Ε., ως ο κύριος του έργου, και
- Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, ως ο φορέας υλοποίησης.
Η Περιφέρεια, αναλαμβάνοντας κρίσιμες αρμοδιότητες, θα διαχειριστεί τη διαδικασία ωρίμανσης, δημοπράτησης, αξιολόγησης προσφορών και παρακολούθησης της κατασκευής και δοκιμαστικής λειτουργίας του έργου, μέχρι την οριστική του παράδοση.
Αντικείμενο και Φυσικό Αντικείμενο του Έργου
Το έργο περιλαμβάνει τη μελέτη, χρηματοδότηση, κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση υποδομών που προάγουν τη διαχείριση αποβλήτων και την ανακύκλωση. Συγκεκριμένα:
Α. Συνοπτική Περιγραφή Υποδομών Κω
Οι επιμέρους υποδομές έχουν ως εξής:
- Μονάδα Ανακύκλωσης & Ανάκτησης (ΜΑΑ) Απορριμμάτων της Κω που αναμένεται να περιλαμβάνει τις κάτωθι εγκαταστάσεις:
(i) Μονάδα επεξεργασίας σύμμεικτων ΑΣΑ που παράγονται στην Κω και επιπρόσθετη ποσότητα υπολειπόμενων σύμμεικτων Α.Σ.Α που προκύπτουν ως υπόλειμμα από την προεπεξεργασία των Α.Σ.Α. στη μονάδα της Καλύμνου.
(ii) Μονάδα επεξεργασίας προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων που δύναται να ενταχθεί στην εν λόγω ΜΑΑ.
(iii) Μονάδα διαλογής προδιαλεγμένων ανακυκλώσιμων υλικών συσκευασίας (μέρος του μπλε κάδου), που δύναται να ενταχθεί στη εν λόγω ΜΑΑ απορριμμάτων με λειτουργία σε διακριτή βάρδια. - Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (Χ.Υ.Τ.Υ.), στον οποίο θα οδηγούνται τα υπολείμματα επεξεργασίας της ΜΑΑ απορριμμάτων
Β. Συνοπτική Περιγραφή Υποδομών Καλύμνου
Οι επιμέρους υποδομές που θα περιλαμβάνονται στις εγκαταστάσεις της Μονάδας ΠροΕπεξεργασίας (ΜΠΑΑ) Απορριμμάτων Καλύμνου είναι:
(i) Μονάδα προεπεξεργασίας σύμμεικτων ΑΣΑ
(ii) Μονάδα επεξεργασίας προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων που δύναται να ενταχθεί στην εν λόγω ΜΠΑΑ απορριμμάτων.
(iii) Μονάδα διαλογής προδιαλεγμένων ανακυκλώσιμων υλικών συσκευασίας (μπλε κάδος) που δύναται να ενταχθεί στη εν λόγω ΜΠΑΑ απορριμμάτων, με λειτουργία σε διακριτή βάρδια.
Τα υπολείμματα επεξεργασίας της ΜΠΑΑ απορριμμάτων Καλύμνου θα οδηγούνται προς περαιτέρω επεξεργασία στη ΜΑΑ απορριμμάτων της Κω
Η υλοποίηση των έργων στοχεύει στη μείωση των απορριμμάτων, την ανάκτηση υλικών και ενέργειας, καθώς και την προώθηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.
Χρηματοδότηση
Η επένδυση θα χρηματοδοτηθεί με:
- Ίδια ή δανειακά κεφάλαια του ιδιωτικού φορέα σύμπραξης.
- Χρηματοδοτική συμβολή από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), η οποία δεν θα υπερβαίνει το 80% της κατασκευαστικής αξίας. Η καταβολή της δημόσιας συμβολής θα γίνεται τμηματικά, ανάλογα με την πρόοδο των εργασιών.
Χρονοδιάγραμμα
Η προγραμματική σύμβαση έχει συνολική διάρκεια 5 έτη, ενώ το έργο θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο μιας 27ετούς σύμπραξης.
- Η περίοδος ωρίμανσης και διαγωνιστικών διαδικασιών υπολογίζεται σε 3 έτη.
- Οι εργασίες μελέτης, κατασκευής και δοκιμαστικής λειτουργίας εκτιμάται ότι θα διαρκέσουν 24 μήνες.
- Η περίοδος λειτουργίας, συντήρησης και διαχείρισης θα διαρκέσει 25 έτη.
Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης
Για την παρακολούθηση της σύμβασης συστήνεται η Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης, με έδρα τη Ρόδο. Η επιτροπή, αποτελούμενη από εκπροσώπους των συμβαλλόμενων μερών, θα διασφαλίσει την εύρυθμη εκτέλεση των όρων της σύμβασης.
Οφέλη του Έργου
Το έργο:
- Βελτιώνει τη διαχείριση απορριμμάτων στους Δήμους Κω και Καλυμνίων.
- Συμβάλλει στην περιβαλλοντική προστασία, εξοικονομώντας πρώτες ύλες και ενέργεια.
- Υποστηρίζει την αειφόρο ανάπτυξη, μέσω της προώθησης ανακύκλωσης και ανάκτησης υλικών.
Με την υλοποίησή του, το έργο ενισχύει την περιβαλλοντική πολιτική της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και καθιστά τους Δήμους Κω και Καλυμνίων πρωτοπόρους στη βιώσιμη διαχείριση αποβλήτων.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΥΠΟΔΟΜΗΣ-ΧΡΟΝΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ-ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΕΡΓΑ
Κλείνοντας την παραπάνω παρουσίαση να επισημάνουμε ότι το συγκεκριμένο έργο αυτό αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για τη βιώσιμη διαχείριση απορριμμάτων στα νησιά Κω και Κάλυμνο, εισάγοντας τεχνολογίες που θα προωθήσουν την ανακύκλωση, την ανάκτηση υλικών και τη μείωση του όγκου απορριμμάτων που καταλήγουν σε χώρους ταφής και στοχεύει να δώσει οριστική λύση στο χρόνιο πρόβλημα αναβαθμίζοντας την περιβαλλοντική υποδομή των νησιών, θέτοντας τα θεμέλια για μια πιο «πράσινη» και αποτελεσματική διαχείριση των στερεών αποβλήτων.
Ο χρόνος ολοκλήρωσης αυτού το πολύ μεγάλου έργου υποδομής για τα δύο νησιά σύμφωνα με την προγραμματική σύμβασης έχει χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης τα πέντε έτη.
Φυσικά αυτός ο χρόνος είναι στους σχεδιασμούς, ωστόσο, η ελληνική πραγματικότητα αναδεικνύει την πρόκληση των καθυστερήσεων, που συχνά εμποδίζουν την έγκαιρη ολοκλήρωση τέτοιων σημαντικών έργων. Μάλιστα οι καθυστερήσεις αποτελούν σύνηθες φαινόμενο στα μεγάλα έργα υποδομής, ιδιαίτερα σε νησιωτικές περιοχές όπου οι γεωγραφικές και διοικητικές δυσκολίες ενισχύουν το πρόβλημα.
Ευελπιστούμε και θέλουμε πραγματικά να δούμε το όραμα της βιώσιμης ανάπτυξης να γίνεται πράξη, αρκεί να υπάρξει αποφασιστικότητα, διαφάνεια και αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Και φυσικά ο χρόνος ολοκλήρωσης του εγχειρήματος είναι μείζονος σημασίας για το νησί της Καλύμνου, λόγω της ανυπαρξίας της απαραίτητης υποδομής ΧΥΤΑ και της ανυπαρξίας στοιχειώδους διαδικασίας ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ.
