(Φωτογραφίες: Εμμανουήλ Κουρεμέτης)
Η τριήμερη προσκυνηματική εκδρομή της ενορίας Αγίου Νικολάου Πυλίου σε Βοιωτία, Τρίκαλα, Λάρισα & Βόλο το προηγούμενο 15νθήμερο, με επικεφαλής τον π. Κωνσταντίνο Κουκούλα.
Μονή Οσίου Μελετίου Κιθαιρώνος, Οινόη, Δήμος Μάνδρας-Ειδυλλίας
Η Ιερά Μονή Οσίου Μελετίου, ένα από τα σημαντικότερα μοναστηριακά συγκροτήματα της χώρας, βρίσκεται στα ΝΑ του όρους Πάστρα του Κιθαιρώνα και απέχει περίπου 2,5 χλμ. ανατολικά του οικισμού Οινόης (Μάζι) Μεγαρίδος. Η ιστορία της μονής είναι άρρηκτα δεμένη με τη δράση του Οσίου Μελετίου του Νέου, που ήταν ο μεταρρυθμιστής της ασκητικής ζωής στην Ελλάδα. Ο Όσιος Μελέτιος, που καταγόταν από την Καππαδοκία, στα τέλη του 11ου αιώνα έφθασε στην περιοχή, όπου υπήρχε η Μονή του Συμβόλου, και εγκαθίδρυσε τη δική του μοναχική κοινότητα, ακολουθώντας τις αυστηρές αρχές του ασκητισμού των πρώτων χριστιανικών χρόνων.
Το Καθολικό της Μονής ανήκει στον τύπο του σύνθετου τετρακιόνιου εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλλο και νάρθηκα, ο οποίος γύρω στα 1150 επεκτάθηκε σε λιτή, με δύο κίονες και πτέρυγες προς βορρά και νότο. Γύρω στο 1200 προστέθηκε ανοικτός κιονοστήρικτος εξωνάρθηκας. Η λιτή κοσμείται με τοιχογραφίες που ανάγονται στο γ΄ τέταρτο του 16ου αι., ενώ σώζονται αποσπασματικά και τοιχογραφίες της υστεροβυζαντινής εποχής. Στο βόρειο τμήμα του Καθολικού βρίσκεται ο τάφος του Οσίου Μελετίου, ενώ στα νοτιοδυτικά του είναι προσκολλημένο το παρεκκλήσιο των Ταξιαρχών (1100).
Ο περίβολος της μονής, από νότια, ανατολικά και βόρεια περιβάλλεται από πτέρυγες κελιών, εκ των οποίων η βόρεια χρονολογείται στους μεταβυζαντινούς χρόνους. Στα δυτικά του περιβόλου βρίσκεται η Τράπεζα, τα μαγειρεία και τα βοηθητικά κτίρια αυτών, επίσης, μεταβυζαντινών χρόνων. Στην ημικυλινδρική κόγχη της τράπεζας διατηρούνται αξιόλογες τοιχογραφίες που χρονολογούνται στο γ΄ τέταρτο του 16ου αι.
Στον ευρύτερο χώρο του συγκροτήματος εντοπίζονται πολυάριθμα παραλαύρια (μονύδρια ? ασκητάρια), όπως ο ημιερειπωμένος Ι. Ναός Αγίων Θεοδώρων, πλησίον της Μονής, ο επίσης ερειπωμένος Ι. Ναός Αγίου Νικολάου, ΒΔ της Μονής, ο Ι. Ναός Αγίου Ιωάννη, στα Β-ΒΑ της Μονής, ο Ι. Ναός Αγίου Δημητρίου, στην Οινόη, ο ημιερειπωμένος Ι. Ναός Αγίας Παρασκευής, στον οικισμό «Πουρνάρι», ο Ι. Ναός Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, στη θέση «Καστανάβα» Βιλλίων, και η Παναγία, πλησίον και ΝΔ της Μονής, με αξιόλογο τοιχογραφικό διάκοσμο μεταβυζαντινών χρόνων. Από τα πιο αξιόλογα παραλαύρια της Μονής είναι ο Ι. Ναός Αγίου Γεωργίου, στον οικισμό «Πουρνάρι», ο οποίος ανάγεται στους βυζαντινούς χρόνους.
Η μονή απέκτησε μεγάλη φήμη, έγινε σταυροπηγιακή και διατήρησε την ακμή της έως το 16 αιώνα, οπότε ανακαινίσθηκε από το Μητροπολίτη Αθηνών Νικάνορα. Στο πέρασμα των αιώνων υπέστη πολλές καταστροφές από επιδρομές και λεηλασίες και στα χρόνια μετά την απελευθέρωση παρήκμασε, ενώ το 1883 έγινε μετόχι της Μονής Φανερωμένης Σαλαμίνας.
Η μονή ανασυστάθηκε το 1928 και από το 1950 λειτουργεί ως γυναικεία Μονή, δεχόμενη σημαντικό αριθμό προσκυνητών.
Ιερά Μονή Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Ἀγάθωνος
Η προφορική παράδοση αναφέρει πώς τό παλιό Μοναστήρι πού ασκήτευε ο όσιος Αγάθωνας έπαθε καθίζηση καί η εικόνα της Παναγίας εξαφανίσθηκε, γιά νά βρεθει σέ φωτόλουστη σπηλιά καί εκεί, κοντά στή σημερινή του θέση, νά κτίσει ο όσιος τό μοναστήρι περί τόν 14ο μέ 15ο αιώνα. Η Μονή μετά τήν κοίμηση του κτίτορος ονομάστηκε από τούς μοναχούς μονή του Αγάθωνος.
Πρώτος ιστορικός ερευνητής της Ιεράς Μονής Αγάθωνος ήταν ο Γ. Λαμπάκης, ο οποίος τοποθετεί τό Καθολικό στόν 15ο η 16ο αιώνα.
Τό Μοναστήρι βρίσκεται κοντά στήν Υπάτη σέ υψόμετρο 553 μ., στήν πλαγιά του όρους «Οίτη», μέσα σέ θαυμάσιο φυσικό τοπίο. Ξεχωρίζει τό μεγαλόπρεπο καθολικό αθωνικού τύπου (σταυροειδής τρουλλαίιος, σύνθετος τετρακιόνιος, μέ ενσωματωμένα τέσσερα παρεκκλήσια), ιστορημένο από τά μέσα του 16ου η τό τέλος του 17ου αιώνος. Σήμερα διασώζονται ελάχιστες τοιχογραφίες λόγω της φθοράς του χρόνου καί της καταστροφικής μανίας του Δράμαλη πού πυρπόλησε τό καθολικό (1822). Η εφέστιος εικόνα της Παναγίας του Αγάθωνος (του τύπου της Οδηγήτριας καλυμμένη μέ καλλιτεχνικό ασημένιο επικάλυμμα) είναι θαυματουργική. Στό καθολικό, στά παρεκκλήσια καί σέ άλλα σημεία της Μονής υπάρχουν πολλές επιγραφές πού αναφέρονται στίς ανακαινίσεις του χώρου η στήν ανοικοδόμηση των κτισμάτων όπως αυτή του κωδωνοστασίου: «ΤΟ ΚΟΔΩΝΟΣΤΑΣΙΟΝ ΤΟΥΤΟ ΕΚΤΙΣΘΗ ΔΙ ΕΞΟΔΩΝ ΤΩΝ κ.ΚΩΝ ΚΟΥΤΙΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ ΑΥΤΟΥ Γ. ΑΝΑ. ΑΘ. ΙΩ. ΣΠ. ΑΙΚ. ΚΟΥΤΡΕΗ ΕΠΙ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΑΛΗΠΙΟΥ Χ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΑΚΑΚΙΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΚΩ. Χ ΕΝ ΕΤΕΙ 1859 Μαρτίου 3».
Διασώζονται στή Μονή πολλά πολύτιμα κειμήλια καί τίμια λείψανα. Τά ιερά κειμήλια πού υπάρχουν σήμερα στό Μουσείο της Μονής είναι πολλά καί ενδιαφέροντα. Δεκάδες σταυροί, ιερά σκεύη, Αρτοφόρια, άγια Λείψανα, ιερές εικόνες, άμφια, κώδικες, βιβλία, συνελέγησαν από τούς Ναούς καί τίς διαλελειμένες Μονές της περιοχής από τόν Ηγούμενο Γερμανό Δημάκο καί διά του τρόπου τούτου διεσώθησαν από τούς αρχαιοκαπήλους. Τό πιό παλαιό βιβλίο της βιβλιοθήκης είναι ένα σύγγραμμα του Ιουστίνου Φιλοσόφου καί Μάρτυρος του έτους 1551. Είναι δωρεά του Επισκόπου Ζητουνίου Φιλοθέου πρός τή Μονή. Σέ πολλά λειτουργικά βιβλία της Μονής υπάρχουν ενδιαφέρουσες ενθυμήσεις Ηγουμένων καί Μοναχών πού έχουν μεγάλη ιστορική αξία γιά τή ζωή της Μονής καί των γύρω χωριών.
Η προσφορά της Μονής στούς χρόνους της επαναστάσεως του 1821 είναι πολύ μεγάλη. Γιά τήν επιτυχία του αγώνος διέθεσε καί τούς ιδίους Μοναχούς της, οι οποιοι συστρατεύθηκαν μέ τούς αγωνιστές του Πατρατζικιώτη οπλαρχηγου Μήτσου Κοντογιάννη.
Στή Μονή λειτούργησαν κατά καιρούς διάφορες σχολές, ιερατική, γεωργική καί δασική. Σήμερα λειτουργεί εκτροφείο θηραμάτων καί μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Οίτης (1953).
Εορτάζει τήν 6η καί τήν 15η Αυγούστου.
Παναγία Ελεούσα στην Ξυνιάδα Δομοκού
Τα μοναστήρια των Μετεώρων
Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου
Το Μεγάλο Μετέωρο, γνωστό και ως Μεταμόρφωση του Σωτήρος , είναι το μεγαλύτερο και παλαιότερο αντρικό μοναστήρι των Μετεώρων. Είναι χτισμένο στον «πλατύ λίθο» , που αποτελεί τον πλατύτερο βράχο του συμπλέγματος. Η Ιερά Μονή ιδρύθηκε περίπου το 1340 μ.Χ. από τον αθωνίτη μοναχό Αθανάσιο τον Μετεωρίτη και έχει μια πανέμορφη αυλή καθώς και εκπληκτικές τοιχογραφίες
Ιερά Μονή Βαρλαάμ
Ιερά Μονή Ρουσάνου
