Μετά την ταφή και την αποτέφρωση νεκρών, η… κομποστοποίηση

Όταν ο Ντένις Κάνινγκχαμ διαγνώστηκε με καρκίνο τελικού σταδίου, αποφάσισε ότι έπρεπε ακόμα και στον θάνατό του να σεβαστεί τις αξίες με τις οποίες ζούσε.

Ως δικηγόρος που ειδικευόταν στα ατομικά δικαιώματα, ο Κάνινγκχαμ είχε υπερασπιστεί τους Μαύρους Πάνθηρες, είχε διαδηλώσει δίπλα σε ακτιβιστές κατά του AIDS και αργότερα στο πλευρό περιβαλλοντικών οργανώσεων.

Στον ελεύθερο χρόνο του, ο Κάνινγκχαμ έφτιαχνε γλυπτά από ξύλα που έβρισκε στην παραλία, καπάκια μπουκαλιών και σκουριασμένα εξαρτήματα αυτοκινήτων.

Ήθελε το σώμα του να περάσει τον ίδιο κύκλο αποσύνθεσης και αναγέννησης.

Γι΄ αυτό και ζήτησε από τα παιδιά του να τον κομποστοποιήσουν όταν θα πέθαινε.

Η απόφασή του «βρισκόταν σε συμφωνία με αυτό που ήταν ο ίδιος, την επιθυμία του να μην παράγει απόβλητα αλλά να τα χρησιμοποιεί» λέει στο NPR ο γιος του, Τζο Μέλις.

Ο Κάνινγκχαμ το έβρισκε προτιμότερο να μετατραπεί σε χώμα και να σκορπιστεί στο δάσος ως λίπασμα για τα δέντρα, αντί να αποτεφρωθεί ή να ταφεί σε τσιμεντένιο τάφο.

H αίθουσα τελετών της εταιρείας κομποστοποίησης Recompose στην Ουάσιγκτον (Recompose)

Εξάλλου όλο και περισσότερο Αμερικανοί αναζητούν φιλοπεριβαλλοντικές εναλλακτκές λύσεις στην ταφή ή την αποτέφρωση. Η κομποστοποίηση είναι η τελευταία επιλογή.

Όχι όμως παντού, αλλά σε λίγες για την ώρα πολιτείες. Όταν ο Κάνινγκχαμ πέθανε στις 5 Μαρτίου 2022 στο σπίτι του στο Λος Άντζελες, η κομποστοποίηση δεν επιτρεπόταν στην Καλιφόρνια.

«Είναι κυριολεκτικά παράνομο να κομποστοποιείς πτώματα στην πολιτεία της Καλιφόρνια» λέει ο Μέλις. «Χρειάστηκε να μεταφέρουμε τη σορό του από την Καλιφόρνια στην Ουάσιγκτον.

Η Ουάσιγκτον είναι μια από τις επτά πολιτείες που έχουν νομιμοποιήσει την κομποστοποίηση νεκρών. Σχετικός νόμος ψηφίστηκε τελικά και στην Καλιφόρνια, δεν θα τεθεί όμως σε ισχύ πριν από το 2027.

Διαμαρτυρίες ήρθαν κυρίως από θρησκευτικές ομάδες που θεωρούν την πρακτική «αναξιοπρεπή» και επικαλούνται την έλλειψη μελετών για την ασφάλεια και τα περιβαλλοντικά οφέλή της.

Άλλοι, πάλι, υποστηρίζουν ότι η φυσική διαδικασία της αποσύνθεσης είναι καλύτερη λύση από τη χρήση ορυκτών καυσίμων σε αποτεφρωτήρια, το κόψιμο δέντρων για την παραγωγή φέρετρων ή τα φυτοφάρμακα που ψεκάζονται στο γκαζόν των νεκροταφείων.

Νέο είδος γραφείου τελετών

Ο Κάνινγκχαμ κατέληξε στην Rocompose, μια μονάδα κομποστοποίησης νεκρών στο Σιάτλ. Το 15% των «πελατών» προέρχονται από την Καλιφόρνια και ένα 14% από άλλες πολιτείες, λέει η ιδρύτρια και διευθύνων σύμβουλος Κατρίνα Σπέιντ.

Ο χώρος υποδοχής της Rocompose μοιάζει περισσότερο με σπα. Μουσική για χαλάρωση ακούγεται από ηχεία, πράσινες και κίτρινες κουρτίνες καλύπτουν τα παράθυρα, κομψές ταπισερί τους τοίχους.

Η ίδια η κομποστοποίηση πραγματοποιείται σε μια μεγάλη αποθήκη που η εταιρεία ονομάζει «θερμοκήπιο». Μυρίζει κάτι ανάμεσα σε αχυρώνα και λιβάδι μετά τη βροχή, λέει η Σπέιντ.

Μέσα στην αποθήκη βρίσκονται 34 λευκοί, εξαγωνικοί κύλινδροι, τοποθετημένοι ο ένας πάνω στον άλλο σε σχήμα κυψέλης.

Κάθε κύλινδρος φιλοξενεί από μία σορό, τοποθετημένη ανάμεσα σε στρώματα από πριονίδι και άχυρο.

Τα μικρόβια πιάνουν τότε δουλειά, μια διαδικασία που παράγει θερμότητα και ανεβάζει τη θερμοκρασία στο εσωτερικό του κυλίνδρου στους 65 βαθμούς Κελσίου.

Καθένας από αυτούς τους εξαγωνικούς κυλίνδρους φιλοξενεί από μία σορό (Recompose)

Η νομοθεσία της Ουάσιγκτον προβλέπει ότι η θερμοκρασία πρέπει να διατηρείται σε υψηλά επίπεδα για τουλάχιστον τρεις συνεχόμενες ημέρες, προκειμένου να εξουδετερωθούν τυχόν παθογόνοι μικροοργανισμοί που θα μπορούσαν να μολύνουν το χώμα.

Η σορός μένει στον κύλινδρο για 30-40 ημέρες. Περίπου μια φορά την εβδομάδα, οι υπάλληλοι της μονάδας γυρίζουν τη σορό για να την αερίσουν. Αυτό που μένει στο τέλος είναι περίπου ένα κυβικό μέτρο χώματος.

Τα οστά στη συνέχεια κονιορτοποιούνται και η σκόνη αναμειγνύεται με το υπόλοιπο υλικό.

Η όλη διαδικασία διαρκεί περίπου δύο μήνες και κοστίζει περίπου 7.000 δολάρια, περισσότερο από ό,τι η αποτέφρωση, λιγότερο όμως από την ταφή σε αγορασμένο τάφο, σύμφωνα με στοιχεία που συλλέγει ο δικτυακός τόπος Funeralocity.

Ώθηση από την πανδημία

Στη διάρκεια των πρώτων κυμάτων της πανδημίας Covid-19, οι νεκροί ήταν τόσο πολλοί ώστε οι εκπομπές των αποτεφρωτηρίων ξεπέρασαν τα όρια για την ποιότητα αέρα, σύμφωνα με την πολιτειακή Δημοκρατική βουλευτή Κριστίνα Γκαρσία.

Ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους η Γκαρσία συνέταξε το νομοσχέδιο που επιτρέπει την κομποστοποίηση από το 2027.

Χρειάστηκαν τρεις προσπάθειες μέχρι να περάσει ο νόμος, αν και οι αντιδράσεις ήταν μάλλον ήπιες.

Η Καθολική Εκκλησία της Καλιφόρνια εξέφρασε επιφυλάξεις για την ασφάλεια του ανθρώπινου κομπόστ και υποστήριξε ότι η διασπορά του στο έδαφος δημιουργεί τον κίνδυνο «να περπατούν οι άνθρωποι πάνω σε ανθρώπινα λείψανα χωρίς να το γνωρίζουν».

Η διασπορά κομπόστ από πολλούς νεκρούς στον ίδιο χώρο θα ισοδυναμούσε με «μαζικό τάφο» είπε η εκκλησία.

Όμως η Recompose λέει πως έχει κομποστοποιήσει πολλούς καθολικούς. «Είχαμε ιερείς που ευλόγησαν τη σορό» λέει η Σπέιντ, η διευθύνουσα σύμβουλος. «Είχαμε ιερείς που ευλόγησαν το χώμα στο τέλος».

Τα παιδιά του Κάνινγκχαμ, ο Τζο και η Μιράντα Μέλις, λένε πως η κομποστοποίηση τους βοήθησε να θρηνήσουν τον πατέρα τους. Ένα μέρος του χώματος σκορπίστηκε σε δάσος, ένα άλλο κάτω από το αγαπημένο του δέντρο σε οικογενειακό κτήμα στο Μίσιγκαν.

Ο Τζο κράτησε μια μικρή ποσότητα που κρατά στο σπίτι του στο Λος Άντζελες. Η Μιράντα έθαψε λίγο στο δάσος κοντά στο σπίτι της.

Η νομοθεσία της Ουάσιγκτον επιτρέπει τη διασπορά του κομπόστ οπουδήποτε, αρκεί να συμφωνεί ο ιδιοκτήτη της έκτασης.

Η Μιράντα λέει ότι η ιδέα του πατέρα της να επιστρέφει στη Γη και να την εμπλουτίζει με κάποιο τρόπο απάλυνε τον πόνο του θανάτου.

Την έκανε να φοβάται λιγότερο τον δικό της θάνατο, λέει.

Τόσο η ίδια όσο και ο αδελφός της Τζο έχουν αποφασίσει να κομποστοποιηθούν κι αυτοί όταν πεθάνουν.