Σελίδες τοπικής ιστορίας
ΔΑΒΗΝΑΣ. Ο ΓΑΛΛΟΣ ΠΡΟΞΕΝΟΣ ΤΗΣ ΚΩ
Στα τέλη περίπου του 18ου αιώνα σε μερικά τουρκοκρατούμενα νησιά του Αιγαίου, όπως στην Κω, μας λένε τα περιηγητικά κείμενα, είχαν αρχίσει με βάση το προνομιακό καθεστώς των διομολογήσεων (Capitulations) να ιδρύονται προξενεία ή ναυτικά υποπροξενεία ή πρακτορεία από τις Κυβερνήσεις των Ευρωπαϊκών χωρών (Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας κλπ.).Δεν ήταν, μάλιστα, σπάνιο το φαινόμενο ένας πρόξενος, Έλληνας ή ξένος, να συγκεντρώνει στο πρόσωπό του τα προξενικά καθήκοντα δύο ή περισσοτέρων κρατών. Οι πρόξενοι διευκόλυναν τους ταξιδιώτες στις περίπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες, που επέβαλλαν οι οθωμανικοί νόμοι, στην επιτυχή αντιμετώπιση κάθε εμπορικής συναλλαγής τους, ενώ παράλληλα φιλοξενούσαν και όσους στάθμευαν στο λιμάνι του νησιού, για να συνεχίσουν την πορεία τους προς τους Αγίους Τόπους ή την Αλεξάνδρεια. Ειδικά ο πρόξενος ή πιο σωστά ο ναυτικός πράκτορας της Γαλλίας στην Κω, διοριζόταν από τον πρεσβευτή της χώρας αυτής στην Κωνσταντινούπολη.
Στα ανοιχτά του λιμανιού της Κω, εκεί όπου είναι σήμερα η πολεμική σκάλα, αγκυροβολούσαν τα ευρωπαϊκά πλοία, που ύψωναν τη σημαία του κράτους στο οποίο ανήκαν και απέναντι, στη σημερινή ακτή Μιαούλη, υπήρχαν ως επί το πλείστον τα οικήματα των προξένων ή ναυτικών πρακτόρων, γνωστά με την ονομασία: «Κονσολάτα», στα οποία υψωνόταν με τη σειρά της η ίδια σημαία του συγκεκριμένου κράτους, ο πρόξενος του οποίου ανελάμβανε αμέσως τη φροντίδα των αποβιβασμένων στο νησί ταξιδιωτών του.
Στις αρχές του 19ου αιώνα Γάλλος προξενικός πράκτορας στην Κω ήταν ο γλωσσομαθής Δαβηνάς (Davenat), που έσωσε το ντόπιο χριστιανικό πληθυσμό από την αρπαγή και τον άδικο αφανισμό των Τούρκων. Ο Δαβηνάς ήταν Κώος, εγγονός του Σεβαστού Ζουμπουλίκου από το γιό του Γεώργιο Ζουμπουλίκο, ο οποίος έφερε το τιμητικό εκκλησιαστικό αξίωμα του Πρωτονοταρίου. Σε πολύ μικρή ηλικία υιοθετήθηκε από ένα Γάλλο σταφιδέμπορο της Κω ονομαζόμενο Davenat, που ήταν άτεκνος ή είχε χάσει το μονάκριβο παιδί του όταν στις 17 Μαρτίου του 1816 έγινε η έκρηξη της πυριτιδαποθήκης του Κάστρου. Με το επώνυμο Δαβηνάς ο νεαρός Κώος στάλθηκε στη Γαλλία για σπουδές και θα επιστρέψει στο νησί του άξιος της εμπιστοσύνης της προξενικής αποστολής της Γαλλίας, αντιπροσωπεύοντας συνάμα άλλες πέντε χώρες: την Αυστρία, Σαρδηνία, Αγγλία, Ρωσία και Πρωσία.
Όταν με το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 οι Τούρκοι στράφηκαν με σφαγές εναντίον των χριστιανών κατοίκων της Κω, ο Δαβηνάς αναφέρεται, χωρίς να κατονομάζεται, από τον φιλέλληνα Γάλλο συγγραφέα και διπλωμάτη F.Pouqueville (1770-1838) ως ο πρόξενος εκείνος, που διέθεσε πλοίο του βασιλικού ναυτικού της Γαλλίας για να μεταφέρει πλήθος των καταδιωκομένων από τους Τούρκους Κώων προς τη Νίσυρο, την Τήλο και την απέναντι Αλικαρνασσό για να σωθούν. Όταν πάλι οι Τούρκοι του Κερμετέ συνεννοήθηκαν με τους ομόθρησκούς τους της Χώρας (πόλης Κω) να ενωθούν κάποια νύχτα και να επιτεθούν στους χριστιανούς, ο πρόξενος Δαβηνάς μόλις έμαθε τα σχεδιαζόμενα από γυναίκα εξωμότισσα, φόρεσε την επίσημη στολή με το σπαθί του κι έτρεξε στον Πασά διοικητή της Κω, του μίλησε σε γλώσσα αυστηρή, υπονοώντας τον κι αυτόν ως συνένοχο του απειλούμενου κακού και δηλώνοντάς του ότι επιστρέφοντας στο προξενείο του θα ειδοποιούσε αμέσως τις ξένες δυνάμεις που εκπροσωπούσε, να στείλουν το στόλο τους για να επιβάλουν τις αρμόζουσες ποινές. Η απειλή του προξένου Δαβηνά έπιασε στα γερά και το μεγάλο κακό αποσοβήθηκε.
Λέγεται ακόμη ότι όταν γύρω στα 1830 διοικούσε την Κω ως «Καϊμακάμης» ο Αλή-Μπέης, φίλος των χριστιανών, δίκαιος και αγαθός, ο Δαβηνάς συνεργάστηκε μαζί του και πέτυχε να αναρτηθούν στις εκκλησιές του νησιού οι μέχρι τότε απαγορευμένες καμπάνες και να χτυπούν στις γιορτές. Έτσι το μόνο πρόσωπο, που έμπαινε στα ρουθούνια των ισχυρών της εποχής και κάθε χριστιανός είχε τη συμπαράσταση και τις ανεκτίμητες υπηρεσίες του, ήταν ο Δαβηνάς. Έζησε στην πατρίδα του την Κω μέχρι το 1862.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
