Στις χαρές τους και στις λύπες τους – άλλωστε κάποτε στη Σύμη φωτογράφιζαν και τις κηδείες- στις επισκέψεις αρχηγών κρατών, πρωθυπουργών και σταρ, σε όλα τα γεγονότα βρέθηκε μπροστά και τα απαθανάτισε ο Σωτήρης Αλεξόπουλος, ο φωτογράφος της Σύμης.
Γράφει η
Pοδούλα Λουλουδάκη
Έξι δεκαετίες είναι αυτές που διήνυσε με τη μηχανή περασμένη στο λαιμό πότε σερνάμενος κάτω από φορτηγό για να εμφανιστεί μπροστά στον πατέρα Μπους, πότε ακροβολιζόμενος όπως το κάνει και σήμερα, ίδια κι απαράλλαχτα με τότε που παιδάκι φωτογράφιζε τους δύτες στα γλέντια τους πριν φύγουν για τη Λιβύη.
Όλες οι μεγάλες στιγμές του μικρού νησιού μέσα απ΄ τα μάτια του πέρασαν και το φακό του. Κι ο ίδιος ασταμάτητος, μόνο ο Κωνσταντίνος Καραμανλής του έκανε παρατήρηση και τώρα που το σκέφτεται, μάλλον είχε δίκιο!
Ο Σωτήρης και σήμερα στην πρώτη γραμμή, με ένταση αμείωτη, κι ακρίβεια σκληρού επαγγελματία, με πήρε τηλέφωνο να με ρωτήσει πότε θα βγούμε στα περίπτερα να του πάρουν την εφημερίδα οι φίλοι του, από τη Ρόδο. Γιατί τίποτα δεν αφήνει στην τύχη, κι ας έγινε τυχαία φωτογράφος!
Πάντα φωτογράφος θέλατε να γίνετε;
Κατά τύχη. Ο μεγαλύτερός μου αδελφός που έχουμε 16 χρόνια διαφορά, ήτανε φωτογράφος. Αρραβωνιάστηκε κι έφυγε στο Κονγκό και 3-4 μέρες πριν φύγει μου έδειξε τα βασικά: πώς να τραβώ και μου έγραψε και τις αναλογίες των χημικών για ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Δεκατριών χρονών ήμουνα και από τότε φωτογραφίζω έξι δεκαετίες. Τρία-τέσσερα χρόνια μετά συναντήθηκα με τον Αντώνη Πάχο. Συμιακός κι αυτός ο μεγάλος καλλιτέχνης, κι έγινε δάσκαλός μου.
Μέχρι που πέθανε συνεργαζόμουν μαζί του, μ΄ έβαλε σε πολύ μεγάλες δουλειές και υπήρξε για εμένα ο πιο αγνός άνθρωπος που όμοιό του δεν ξανασυνάντησα μέχρι αυτή τη στιγμή. Και το ‘χω βάρος στην ψυχή μου που όταν μου έκανε ένα τηλεφώνημα, λίγο πριν πεθάνει και μου είπε «έχω ανάγκη να σε δω έστω για 5 λεπτά», δεν κατάλαβα τη σοβαρότητα, να φύγω από τη Σύμη να πάω να δω τι με θέλει, και πέθανε.
Έχει κι άλλους φωτογράφους η Σύμη;
Ήταν κι άλλοι τέσσερις τότε κι απόμεινα μονοπώλιο. Πώς; Βγάλτε το συμπέρασμα εσείς.
Ζήσατε μεγάλες στιγμές στην καριέρα σας: από πλανητάρχες, και τον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο μέχρι σταρ του Χόλιγουντ. Πείτε μου για τον πατέρα Μπους όταν ήρθε στη Σύμη με τη θαλαμηγό του Λάτση! Πού τον πετύχατε, τι λέγατε μαζί του στις φωτογραφίες που είδα;
Η θαλαμηγός έμεινε τρεις ημέρες στο λιμάνι του Νημποριού. Τις νύχτες η θαλαμηγός δεν έσβηνε μηχανές ήταν σε χαμηλή λειτουργία και με την προστασία του Λιμεναρχείου της Σύμης. Τη δεύτερη μέρα είχα την πληροφορία ότι θα βγει και θα κάνει τζόκινγκ, από το Μουράγιο στο Ρολόι μέχρι το Νημποριό. Τον πέτυχα σε διάφορα σημεία της διαδρομής του και πρέπει να πω ότι δεν μπορούσε να πλησιάσει κουνούπι.
Τον τράβηξα καμιά 20αρια στάσεις, έτρεξα στο φωτογραφείο, τις τύπωσα και στην επιστροφή του για το Νημποριό, πέρασα κάτω από ένα φορτηγό, και βγήκα κατευθείαν μπροστά του.
Είχα ετοιμάσει άλμπουμ με τις φωτογραφίες που του τράβηξα για λογαριασμό του Δήμου Σύμης και θέλησα να του το δώσω. Παρά το ξάφνιασμά του και το ξάφνιασμα των ανθρώπων της Ασφάλειάς του και του Έλληνα επικεφαλής ο οποίος μου έκανε και παρατήρηση «Mε ποιο τρόπο βγήκες μπροστά μας;», ο Μπους μου πήρε το Parker από την τσέπη του πουκαμίσου μου και πάνω σε μια φωτογραφία που του τράβηξα μου έγραψε αφιέρωση.
Μέχρι τον Σοφοκλή Βενιζέλο φωτογραφίσατε! Πότε ήρθε στη Σύμη;
Την προεκλογική περίοδο των εκλογών της 16ης Φεβρουαρίου 1964, ο Σοφοκλής Βενιζέλος πέρασε για λίγες ώρες από τη Σύμη. Έβγαλε λόγο από το μπαλκόνι του καφενέ της Εύας στο Γιαλό και έφυγε. Δέκα μέρες πριν τις εκλογές ξεψύχησε εν πλω. Τον φωτογράφiσα ενώ έκανε περιοδεία στο Γιαλό και επίσκεψη στο Δημαρχείο.
Με τον Γεννηματά είστε εδώ;
Αυτός είναι ο Γεννηματάς, το καλοκαίρι πριν πεθάνει, στο σπίτι του στο Νημποριό, κι εγώ δίπλα του. Ερχόταν τακτικά, η μητέρα του ήταν Συμιακιά, η Φωτεινή της Λάτζας. Όποτε ερχόταν πήγαινα με το ακορντεόν στο σπίτι του και παίζαμε όλη νύχτα. Έρχονταν οι βάρκες και φουντέραν με τους Συμιακούς και μας άκουγαν μέχρι το πρωί.
Βλέπω εδώ να είστε με τον Οικουμενικό Πατριάρχη τον Βαρθολομαίο, στον Πανορμίτη!
Τρεις μέρες ήμουν μαζί του, με τίμησε κιόλας, μου δωσε αυτό εδώ ττο σύμβολο του Πατριαρχείου και το έχω καρφιτσωμένο πάντα στο μπουφάν μου και άλλα αναμνηστικά δώρα.
Πότε μάθατε το ακορντεόν και γίνατε και τόσο καλός;
Παιδάκι το ‘μαθα κι αυτό. Ο δάσκαλός μου ήξερε μόνο μία πρακτική μέθοδο την οποία και μου δίδαξε και μετά δεν ήξερε να μου παραδώσει άλλο μάθημα. Συνέχισα μόνος κι έμαθα. Έπαιζα επαγγελματικά. Μετά τις φωτογραφίες των γάμων με κρατούσαν στο γλέντι για το ακορντεόν. Κι εκεί ήταν η κονόμα. Κούτες γέμιζαν τα λεφτά. Ήταν άλλες εποχές, έριχναν πολλά λεφτά στους γάμους.
Ήταν κάποιος που σας σταμάτησε, που σας είπε «σταμάτα να τραβάς», γιατί δεν σταματάτε εσείς, όσες φορές σας είδα στη δουλειά!
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μου έκανε παρατήρηση! Όταν ήρθε στη Σύμη ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κι είχε μαζί και τον αδελφό του τον Αχιλλέα, τρώγανε στο μουράγιο. Την ώρα που έτρωγαν με το Δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο, κι εγώ συνέχιζα να βγάζω φωτογραφίες, με φωνάζει και μου λέει: «Φωτογράφε, έλα εδώ, το ξέρεις ότι με ζάλισες;».
Και απευθύνεται στο δήμαρχο της Σύμης και του λέει: «Εν τέλει, εμείς κάνουμε κουμάντο ή ο φωτογράφος; Έλα εδώ με το σύλλογο για φωτογραφία, έλα με το σχολείο…» Ο μοναδικός που μου ‘κανε παρατήρηση απ’ όλους τους πολιτικούς που φωτογράφιζα. Τώρα που το σκέφτομαι βέβαια μπορεί να είχε και δίκιο.
Ο πιο βολικός πρόεδρος ποιος ήταν;
Ο Κάρολος Παπούλιας. Κι ο Κωστής Στεφανόπουλος ήταν καλός. Μόλις είδε το άλμπουμ που του ετοίμασα, για λογαριασμό το Δήμου, μου λέει: «Συμιακός είσαι εσύ;» Λέω «Ναι, Αλεξόπουλος Σωτήρης…». Μου λέει: «το Αλεξόπουλος, δεν είναι Συμιακό». Του απάντησα:«ο παππούς μου γεννήθηκε στην Πλάκα και ήρθε από κει». Μου λέει: «ναι, αλλά είναι Πελοποννήσιος…»!
Με το Σημίτη πώς έγινε και τον ακολουθήσατε και στη Ρόδο;
Μόλις με πληροφόρησε ο Δήμαρχος ότι έρχεται ο Σημίτης, μου ‘δωσε και το πρόγραμμα της επίσκεψής του. Έκανα αποβραδίς τους προγραμματισμούς μου για να μην χάσω καθόλου χρόνο και να έχω γρήγορα το άλμπουμ έτοιμο.
Ήταν ιδιωτική εκείνη η επίσκεψη του Σημίτη, παρότι πρωθυπουργός, της συζύγου του Δάφνης και της παρέας τους. Έκανε επίσκεψη στον Πανορμίτη, όπου τον ακολούθησα, κι έφυγα από κει με αυτοκίνητο της Αμέσου Δράσεως της Αστυνομίας για να ‘ρθω στο Γιαλό, να τυπώσω.
Ο Σημίτης θα επέστρεφε στο Γιαλό, με το πλωτό του Λιμενικού. Είχα τη βοήθεια του γιου μου και της γυναίκας μου και όταν έφτασε του παραδίδω το άλμπουμ! Του λέω «πρωθυπουργέ, το άλμπουμ της επίσκεψής σας σε Σύμη και Πανορμίτη, από το Δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο»! Μου λέει «Αφού είσαι συνεχώς μπροστά μου, πότε το τύπωσες και το ‘φερες κιόλας;» «Η πείρα, κ. πρωθυπουργέ…» του απαντώ. Και μου λέει κατά λέξη:
«Να μου κάνεις μια χάρη, να ‘ρθεις μαζί μου στη Ρόδο να μου τραβήξεις φωτογραφίες να τις πάρω στην Αθήνα μαζί μου;». Ήταν Μεγάλο Σάββατο του λέω «κ. πρωθυπουργέ ναι, αλλά απόψε είναι Ανάσταση και θέλω να κάνω Ανάσταση με την οικογένειά μου…». Και φωνάζει τον κεντρικό Λιμενάρχη Ρόδου και του λέει «θα τον επιστρέψεις απόψε πίσω». Όπως κι έγινε. Με φέρανε πίσω.
Είναι αλήθεια ότι παλιότερα στη Σύμη καλούσαν φωτογράφο και στις κηδείες;
Ήταν έθιμο Συμιακό. Τότε τη φωτογραφία με το φέρετρο και τους συγγενείς τριγύρω, την κάνανε κάδρο και το κρέμαγαν μες στο σπίτι. Σε 14 κηδείες φωτογράφισα. Τώρα υπάρχουν οι ψηφιακές και γίνανε όλοι φωτογράφοι. Με τα κινητά τώρα βγάζουν και τα μωρά φωτογραφίες. Έχω κουραστεί πάρα πολύ.
Στους καύσωνες τροχάδην, μέσα στον ήλιο… Έχω φωτογραφίσει για δεκαετίες όλους όσοι ταξίδευαν με τα ημερόπλοια, κρεμούσα τις φωτογραφίες με τα μανταλάκια και όποιος ήθελε αγόραζε. Και άγχος πολύ, γιατί εκεί παίζεις με τα λεπτά. Αν ο άλλος προλάβει και μπει στο καράβι δεν θα ξαναβγεί για να πάρει τη φωτογραφία του.
Τι είναι αυτή η μαυρόασπρη φωτογραφία με το δύτη που έχετε μεγεθύνει;
Η Σύμη ήταν η πρώτη δύναμη στα σφουγγάρια και στους δύτες. Εδώ ήρθε το πρώτο σκάφανδρο από τη Γαλλία, στην οικογένεια Μαστορίδη που ήταν καπετάνιος σε σφουγγαράδικο.
Δυστυχώς καταστράφηκε το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου μου από ασπρόμαυρες φωτογραφίες όταν πλημμύρισε το υπόγειο που χρησιμοποιούσα για το αρχείο, γιατί έσπασε η στέρνα λόγω της πίεσης του νερού από την υδροφόρα την ώρα που τη γέμιζε, λόγω του λάθους ενός λιμενικού. Βρέθηκα στον Πειραιά, κι όταν γύρισα, 20 μέρες μετά ήταν όλα κατεστραμμένα.
Τι θυμάστε από τους σφουγγαράδες έτσι όπως τους ζήσατε εσείς,για να κλείσουμε με την εικόνα αυτή;
Θυμάμαι που κάνανε τον καβουρμά μέσα στα καζάνια για να τον πάρουν μαζί τους στην Μπιγκάζα, στη Λιβύη, στην Κύπρο. Σφάζαν το βόδι, το βάζανε μέσα στα κοφίνια να στραγγίξει από το αίμα, την άλλη μέρα το λατίζανε, το χοχλάζανε στα καζάνια με βούτυρο και δυό τρεις μέρες πριν φύγουν ήταν μεθυσμένοι. Οι μηχανικοί πίνανε, τραγουδούσανε και γλεντούσανε, αντηχούσε το νησί απ΄ άκρη σ΄ άκρη στις ταβέρνες με τα όργανα. Ποιος ήξερε αν θα ξαναγυρίσει;
