ΦΩΤΟ & ΒΙΝΤΕΟ Τάσος Ρήνος: Ο παλαιότερος ταχυδρόμος της Κω, με το ποδήλατο… (Αφιέρωμα στους παλιούς ταχυδρόμους)

Τάσος Ρήνος, ο παλαιότερος ταχυδρόμος και οι παλιοί ταχυδρόμοι της Κω

Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη

ΦΩΤΟ & ΒΙΝΤΕΟ Χαρίκλεια Χριστοφή

Κοιτάζοντας στην βιβλιοθήκη μου, βρήκα ένα παλιό άλμπουμ με γραμματόσημα και μερικά παλιά φάκελα, όπου τα γραμματόσημα είχαν ως αντίτιμο την θρυλική δραχμή (φωτο).

Γύρισα το χρόνο, πίσω στις καλές εποχές των φιλοτελιστών, με την μανία συλλογής γραμματοσήμων και των παλιών Ελληνικών Ταχυδρομείων. (ΕΛΤΑ).

Τότε που οι ταχυδρόμοι, γυρνούσαν από σπίτι, σε σπίτι ή από καφενείο σε καφενείο, για να φέρουν ως αγγελιαφόροι, καλά ή δυσάρεστα μαντάτα από τους ξενιτεμένους. Έτσι για να ενώσουν με μια αόρατη κλωστή, φίλους και συγγενείς ή για να ανοίξουν αλληλογραφία και να γνωρίσουν καινούργιους ανθρώπους, από άλλους τόπους.

Τότε που ο ταχυδρόμος, σηματοδοτούσε ακόμη και την ώρα, ώστε οι κάτοικοι να λένε ‘πριν ή μετά τον ταχυδρόμο’ ορίζοντας έτσι, τις δραστηριότητές τους.

Ένας εκ των παλαιοτέρων άοκνων και ευσυνείδητων, υπηρετών της Ελληνικής Ταχυδρομικής Υπηρεσίας, είναι και ο 90χρονος Αναστάσιος Ρήνος ο γνωστός σε όλους Τάσος ο ταχυδρόμος.

Μας καλοδέχθηκε με φιλόξενη διάθεση στο σπίτι του, μαζί με τον μικρότερο γιο του Γιάννη. Μας αφηγήθηκε πολλά, με πλήρη διαύγεια πνεύματος και φορτωμένη την μνήμη του από ονόματα και γεγονότα, σχετικά με τα παλιά ταχυδρομεία.

Γεννημένος στην Κω το 1928, μετά την αποχώρηση των Άγγλων, ανέλαβε μαζί με άλλους ως υπάλληλος στα Ελληνικά Ταχυδρομεία από το 1947 μέχρι το 1982. Μέχρι τα 54 του χρόνια, οπότε συνταξιοδοτήθηκε, μοίραζε παντού για 35 ολόκληρα χρόνια τα μαντάτα ως άλλος αγγελιοφόρος Ερμής χωρίς ωράριο. Ο ίδιος μας λέει χαρακτηριστικά ότι η ενασχόλησή του με το έργο του ήταν σχεδόν όλο το 24ωρο.

Τότε που οι παλιοί ταχυδρόμοι χρησιμοποιούσαν υποζύγια, εκείνος μετά από ένα σύντομο πέρασμα στο ταχυδρομείο της πόλης που τότε στεγάζονταν κάτω από το κτήριο της Δημαρχίας, ανέλαβε το Αγροτικό Ταχυδρομείο. Αυτό περιελάμβανε το Πλατάνι, δηλ τον παλιό Κερμετέ, το Ασφενδιού και το Πυλί. Στο Πυλί είχε δικαίωμα διαμονής με 3 δρχ τη βραδιά, αλλά προτιμούσε να μην το χρησιμοποιήσει και να κινείται με το λεωφορείο του ΚΤΕΛ και με το ποδήλατο του. Δούλευε ασταμάτητα όλη μέρα, γιατί αυτή η δουλειά δεν χωρούσε στα ωράρια, μας είπε. Εκείνο που τον δυσκόλευε πολύ, ήταν οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες, όπως βροχές και κρύο το Χειμώνα, αφόρητη ζέστη το Καλοκαίρι.

Φόρτωνε στο παλιό χοντροκομμένο, μαύρο και ανθεκτικό ποδήλατο, τον γεμάτο ταχυδρομικό του σάκο και ανέβαινε ως το Πλατάνι. Από εκεί περνούσε τον χωματόδρομο του Ασκληπιείου και βρισκόταν στις πέντε ενορίες του Ασφενδιού, δηλ Χαϊχούτες, Ασώματος, Λαγούδι, Ζιά και Ευαγγελίστρια. Συνήθως μαζεύονταν οι παραλήπτες στο καφενεδάκι της Παναγιάς της Ευαγγελίστριας, που το δούλευαν στην αρχή ο Χαζαντώνης και αργότερα ο Κουσπακίδης.

Όσοι κάτοικοι δεν έρχονταν, ήταν αναγκασμένος να αφήνει το ποδήλατο του και σπίτι- σπίτι, γειτονιά-γειτονιά, να μοιράζει γράμματα, τσέκια μεταναστών, συντάξεις, επιταγές, ταχυδρομικό ταμιευτήριο ή να παίρνει για να ταχυδρομήσει, την αντίστοιχη αλληλογραφία των χωρικών. Όλα τα χωρούσε ο δερμάτινος ταχυδρομικός σάκος, εκτός από δέματα.

Ύστερα, πήγαινε στην πλατεία του Αη Γιώργη στο Πυλί και μοίραζε τα μαντάτα ή την επιστολογραφία και ανάλογα, τη γυρνούσε στα σπίτια του χωριού.

Στο Λαγούδι, γνώρισε και την σύζυγο του, την όμορφη Κατερίνα Τσαγκάρη. Του άρεσε πολύ όποτε πήγαινε τα γράμματα στο χωριό της, αλλά δεν της το είπε. Ώσπου σε ένα πανηγύρι του Ασωμάτου, βρέθηκαν με τον αδελφό της και έτσι τόλμησε και την ζήτησε. Ήταν κόρη του Γιάννη Τσαγκάρη, κλητήρα της κοινότητας του χωριού. Του χάρισε τρεις υπέροχους υιούς, με εγγόνια, αλλά έφυγε το 2012, ταλαιπωρημένη από την ανίατη ασθένεια.

Τα Αγροτικά Ταχυδρομεία, ήταν δυο και χωρισμένα στις ανάλογες περιφέρειες. Του Ασφενδιού, με το Πυλί και τον Κερμετέ ή Πλατάνι και της Αντιμάχειας, με το Μαστιχάρι, την Καρδάμαινα και την Κέφαλο. Ταχυδρόμος ήταν εκεί ο αείμνηστος Ηλίας Γρηγορίου, τον οποίο επάξια διαδέχθηκε υιός του Ντίνος, ο Κωνσταντίνος Γρηγορίου, ερχόμενος με μετάθεση από τη Ρόδο. Στο ίδιο ταχυδρομείο, προσέφερε τις υπηρεσίες του και ο ταχυδρόμος ο Τριτσάρης επίσης από την Αντιμάχεια, όπου μοίραζαν την αλληλογραφία σε όλα τα γύρω κοντινά ή μακρινά χωριά.

Μετά την Ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων το 1947, τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, γνώρισαν ιδιαίτερη άνθιση, όχι μόνο στα χωριά, αλλά και στην πόλη.

Ενθυμούμενος με πολλή αγάπη και σεβασμό ο κ. Τάσος ο παλιός ταχυδρόμος, μας ανέφερε τους ταχυδρόμους της Κω, που πέρασαν από την υπηρεσία του Ερμή.

Ο Δημοσθένης ο Στεφάνου, ο Κώστας ο Ασλάνης, ο Κώστας ο Τσιγαράς, ο Δημοσθένης ο Κώστογλου, ο Νίκος ο Κυριακού, ο Μιχάλης ο Τσάμπαλας ο Μιχάλης ο Τζαβέλας και ο Χαρτοφίλης ο Μιχάλης, καθώς και άλλοι που ζητάμε συγνώμη αν δεν τους αναφέραμε.

Φυσικά αξέχαστη έμεινε η Μαρία η Χαλκίτη, μαζί με τον γαμπρό, σύζυγο της αδελφής της Γιάννη Γλύκα, που βρισκόταν πάντα στο γκισέ των γραμματόσημων του παλιού ταχυδρομείου, πριν μεταφερθεί στην θέση που είναι σήμερα. Βέβαια σήμερα ανέλαβαν αξιόλογα, νέα στελέχη μέσα στα Ελληνικά Ταχυδρομεία του νησιού μας.

Συνεχίζοντας την διήγηση του και ζωντανεύοντας άλλες εποχές, όπου τα ηλεκτρονικά μέσα δεν είχαν εισβάλλει για να εκδιώξουν την παραδοσιακή αλληλογραφία, ο κ. Τάσος μας λέει πως εκεί προς το τέλος της θητείας του, κατάφερε και πήρε ένα μηχανάκι και όταν του χάλασε σε τρία- τέσσερα χρόνια, το αντικατέστησε με ένα άλλο, μέχρι την σύνταξή του.

Εκείνο που θυμάται, είναι με πόση λαχτάρα τον περίμεναν όλοι για να λάβουν από τους αγαπημένους τους, μια κάρτα, ένα γραμμένο μαντάτο, καλό ή δυσάρεστο, σφραγισμένο στο γράμμα. Πρόσμεναν με αγωνία, ένα τσέκι από τους ξενιτεμένους, οικονομική ανάσα ή λίγα λόγια παρηγοριάς. Γιατί παρηγορητής ήταν ο ταχυδρόμος της χαράς, όταν έφερνε ευχάριστα νέα από την πικρή ξενιτιά. Πολλές φορές τους τα διάβαζε αν ήταν αναλφάβητοι, για να μάθουν πόσο καλοπαντρεύτηκε η Φιλώ ή αν βάπτισαν το παιδάκι τους τα ανίψια.

Καμάρωναν αυτούς που πρόκοψαν στα ξένα και από το περίσσευμα τους, έστελλαν βοήθεια και στους δικούς τους.

Από τα σήματα καπνού, στα ταχυδρομικά περιστέρια, ως τους ακούραστους ταχυδρόμους, φθάσαμε σήμερα στα ηλεκτρονικά μηνύματα τηλεφώνων, καθώς και στην ηλεκτρονική αλληλογραφία των υπολογιστών. Όμως τίποτε δεν θα αντικαταστήσει την μαγεία μιας χειρόγραφης επιστολής, όπου οι λέξεις βγαίνουν από την καρδιά, για να αποτυπώσουν στο χαρτί χαρές, λύπες και συναισθήματα. Επιστολής συγγενικής, φιλικής, ερωτικής, επαγγελματικής. Μα ούτε και τον αξεπέραστο ρόλο των παραδοσιακών ταχυδρόμων, των ‘μαντατοφόρων,’ που με φτερά στα πόδια τους, συνεχίζουν να μοιράζουν ευχάριστα ή δυσάρεστα μαντάτα.

Πριν ευχαριστήσουμε τον κ. Τάσο, εκείνος μας πέρασε με περηφάνια σε ένα ξεχωριστό χώρο, όπου έχει συγκεντρωμένες εκτός από σπάνιες Εικόνες, οικογενειακά κειμήλια και πολλές φωτογραφίες, που διηγούνται την διαδρομή του ή του θυμίζουν τα αγαπημένα του πρόσωπα που δεν βρίσκονται κοντά του, για να τον συντροφεύουν. Εμείς να του ευχηθούμε να είναι πάντα υγιής και χιλιόχρονος.

Ξανθίππη Αγρέλλη

ΒΙΝΤΕΟ Η πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που μας παραχώρησε ο πιο παλιός ταχυδρόμος της Κω, Τάσος Ρήνος: