Οι παλιοί μπαρμπέρηδες, τα κουρεία και τα πρώτα κομμωτήρια της Κω

Σε μια νοσταλγική βόλτα στην παλιά Κω που χάνεται μέσα στο πέρασμα του χρόνου, θυμηθήκαμε τα παλιά κουρεία, τους μπαρμπέρηδες, καθώς και τα πρώτα κομμωτήρια του νησιού μας. Τότε που η Κως ήταν ολόκληρη ένας ολάνθιστος κήπος, με τα γιασεμιά και τους ιβίσκους της, με τους ευρύχωρους δρόμους και την άριστη Ιταλική ρυμοτομία της.

Με τους πανύψηλος φοίνικες της και τα αιωνόβια δένδρα της, στην πέτρινη γέφυρα του Κάστρου. Τότε που πεζοί, ποδήλατα και οχήματα, κυκλοφορούσαν άνετα και πάρκαραν εύκολα, χωρίς τα σημερινά στενέματα των άλλοτε ευρύχωρων δρόμων.

Τότε που τα λιγοστά Ξενοδοχεία, εστιατόρια και καταστήματα, γέμιζαν με Έλληνες, κυρίως Αθηναίους περιηγητές. Όταν το κέντρο της πόλης έσφυζε από ζωή, Χειμώνα -Καλοκαίρι και η κεντρική λαχαναγορά, ήταν πλημμυρισμένη από άφθονα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, μαζί με τα κρεοπωλεία και τα ψαροπωλεία.

Κάπου εκεί στις περίτεχνες καμάρες της Δημοτικής Αγοράς, στεγάζονταν το μπαρμπέρικο του Λ. Καβουρμά, μαζί με τον Οθωμανό Χουσεΐν Ρισβανάκη.

Από τα πρώτα μπαρμπέρικα, όπου οι πελάτες έβλεπαν τα πρόσωπά τους στους μεγάλους καθρέφτες να τα φροντίζουν, να τα ξυρίζουν, να τα κουρεύουν, να χτενίζουν και να περιποιούνται τα μουστάκια τους και στο τέλος να τα φορτώνουν με αρκετή πούδρα και με κολόνια ‘Μυρτώ’ λεμόνι, ήταν και του Ηλία του Καλαϊτζή. Στο σύγχρονο για την τότε εποχή κουρείο -κομμωτήριο του, στην οδό Ιπποκράτους, περιποιόταν με σχολαστικότητα τους τακτικούς πελάτες του, άνδρες   και γυναίκες.

Στον ίδιο δρόμο στην ιστορική Χαντάκα, δηλ στο παλιό μπαζωμένο χαντάκι, που περιέβαλλε το Ενετικό Κάστρο της Νεραντζιάς, ως προστατευτική υγρή τάφρος και μετατράπηκε αργότερα στην οδό Ιπποκράτους, υπήρχε άλλο ένα μπαρμπέρικο αυτό του Γιάννη του Χαδούλη. Ο πατέρας του ο Παναγιώτης, ανάμεσα σε χτένες, ψαλίδια, ξυράφια, βουρτσάκια και πινέλα με ειδικό αφρό, περιποιήθηκε πλήθος ανδρών στο μπαρμπέρικο του. Ύστερα την λεπτή τέχνη του μπαρμπέρη, παρέλαβε ο γιος του ο Γιάννης Χαδούλης, που την παρέδωσε ξανά στον εγγονό, τον νεώτερο Παναγιώτη. Το μικρό αυτό χαρακτηριστικό μπαρμπέρικο, όπως και όλα τα άλλα, δεν ήταν μόνο χώρος περιποίησης, αλλά και τόπος συνάντησης ατέλειωτων πολιτικών ή αθλητικών συζητήσεων.

Τα παλιά μπαρμπέρικα, ήταν κυρίως ανδροκρατούμενα, διότι οι γυναίκες σπάνια έκοβαν τα μακριά μαλλιά τους και συνήθως φορούσαν καλύπτρες, δηλ μαντίλες. Οι μπαρμπέρηδες και οι κομμωτές ήταν υποχρεωμένοι να ακολουθούν τις προσταγές τις μόδας. Η δουλειά ανεβοκατέβαινε, ανάλογα με τα κελεύσματα της.

Έτσι όποτε ήταν στη μόδα τα μακριά μαλλιά ή τα αφημένα γένια και μούσια, οι μπαρμπέρηδες έβλεπαν το ταμείο τους να συρρικνώνεται.

Παρόλα αυτά όλα τα Σχολιαρόπαιδα, έπρεπε πάντα να είναι κοντοκουρεμένα και οι μέλλοντες νεοσύλλεκτοι στον ένδοξο Ελληνικό Στρατό, έπρεπε να πηγαίνουν κουρεμένοι.

Προχωρώντας ως την Πλατεία Εθνάρχη Μακαρίου στο παλιό Μωαμεθανικό Τέμενος, έχουμε άλλο ένα μικρό μπαρμπέρικο από τα πιο παλιά, αυτό του Μεχμέτ Γιαρέν, ο οποίος χρημάτισε και πρόεδρος του Βακούφ, στην κοινότητα των Οθωμανών του νησιού μας.

Ένα άλλο σημαντικό μπαρμπέρικο που παράλληλα με τους άνδρες, περιποιόταν και τις γυναίκες, ήταν αυτό του Μανόλη Κουλιά μαζί με την Μαρία του Μαίρη.

Συνεχίζοντας στην αρχή της οδού Κανάρη, απέναντι από το θρυλικό Γ’ Δημοτικό Σχολείο, το γνωστό μας Ιταλόκτιστο Αζίλο, συναντούσαμε τους αδελφούς Μουσελίμη. Δεξιοτέχνες στην χτένα και στο ψαλίδι και παράλληλα δεξιοτέχνες στο λαούτο και στο βιολί, πλαισίωναν με τις μουσικές γνώσεις τους ως αυτοδίδακτοι οργανοπαίχτες, όλα τα πανηγύρια και τα γλέντια στις ξεχωριστές γιορτές.

Περιδιαβαίνοντας τα χωριά, θα συναντήσουμε στην Καρδάμαινα, τον αξέχαστο μπαρμπέρη τον Γιάνναρη. Στην Αντιμάχεια, από τους παλιούς μπαρμπέρηδες έχουμε τον Γιάννη τον Αρμενή και αργότερα τη θέση του πήραν ο Καράλλιαμης Ηλίας και ο Γιάννης ο Μάμμης. Επίσης και ο Δημήτρης ο Λύχνος, είχε μπαρμπέρικο στην ενορία των Αγίων Αποστόλων.

Στο χωριό Ασφενδιού, θα βρούμε το πιο παλιό μπαρμπέρικο του Θεόφιλου Κία, το γνωστό ‘Περδικάκι’, που βρισκόταν ανάμεσα στα μπακάλικα του Κιαπόκα και του Νικηταρά. Υπήρχαν και οι περιοδεύοντες γυρολόγοι μπαρμπέρηδες. Στην Αντιμάχεια, είχαν τον Γιασίμη, ο οποίος στο παραδοσιακό του κεραμοποιείο, με τροχό του ποδαριού, έφτιαχνε διάφορα πήλινα σκεύη κουζίνας και κανάτια.   Παράλληλα συχνά, πυκνά, περιόδευε στο χωριό με μια μηχανή, όπου κούρευε τα παιδιά στα σπίτια και στις αυλές, συγχρόνως δε ξύριζε και περιποιόταν και τους άνδρες. Για να γλιστράει η απηρχαιωμένη του μηχανή, την έβρεχε με πετρέλαιο, που προστάτευε και την κόμη από την διάδοση της γνωστής ψείρας.

Στο παραλιακό χωριό Μαστιχάρι, περιοδεύων μπαρμπέρης ήταν και ο Νικόλαος Μαύρος.

Στην Κέφαλο ο Θεοδόσης Παπαντωνίου (Λούπος) με το βιολί του, διατηρεί ακόμα και σήμερα το κουρείο του πατέρα του, το οποίο λειτουργεί πάνω από 100 χρόνια. Στο Πυλί, υπάρχει ακόμα ο παραδοσιακό παρβέρης Νίκος Διαμαντής, που συνεχίζει εδώ και πολλά χρόνια.

Σταδιακά ανάμεσα στα ανδρικά μπαρμπέρικα, άρχισαν να πληθαίνουν και τα  άρτια εξοπλισμένα αμιγώς   γυναικεία   κομμωτήρια.

Πρώτη και καλλίτερη η Άννα η Πουλιού -Χατζηστεφανή, η οποία χτένιζε τις καλό-περιποιημένες γυναίκες του νησιού, αλλά   κυρίως όλες τις νύφες.

Στην Πλατεία μπροστά στο σημερινό Ξενοδοχείο ‘Αλεξάνδρα,’ όπου ήταν ο παλιός σταθμός των χαρακτηριστικών, κόκκινων λεωφορείων, απέναντι από τον φούρνο του Αντώνη Δρόσου, το χονδρεμπόριο του Χριστόδουλου Σταματάκη και το μπακάλικο του Ευθυμίου Μαχαιρά, βρισκόταν το πρώτο γυναικείο κομμωτήριο της Κω.

Το αξέχαστο αυτό κομμωτήριο από τα πιο παλιά,   που έφερε Γαλλικό αέρα, στυλ και όνομα ήταν με την επιγραφή «Αδελφές Καριτά», όπου στεγάζονταν στην Πλατεία 25 Μαρτίου, εκεί που σήμερα ανηγέρθη ένα από τα   πρώτα Ξενοδοχεία το «Αλεξάνδρα» της οικογένειας Κυριάκου Μπακάλογλου. Τα φημισμένα κομμωτήρια «Καριτά» ήταν μια Γαλλική φίρμα που μεγαλουργούσε στα ανάλογα ομώνυμα κομμωτήρια στο Παρίσι και είχε πολλά παραρτήματα, καθώς και πολλά προϊόντα κομμωτικής. Το κομμωτήριο αυτό, είχε την πιο εκλεκτή γυναικεία πελατεία και ανήκε στην Αικατερίνη Μπακάλογλου -Ζερβάνου, την γνωστή Κατίνα και μια φίλη της, το οποίο περιστασιακά απασχολούσε πολλές κοπέλες.

Από τα πρώτα κομμωτήρια είναι και της Έλενας Πετρή, η οποία με επιτυχία λειτουργεί το κομμωτήριο της μέχρι και σήμερα, στην οδό Βασιλέως Παύλου. Αλλά και η Γεωργία η Ζουμπουλίκου, κρατάει την τέχνη της κομμωτικής με σταθερή πελατεία που την εμπιστεύεται   στο τέρμα της οδού Εθνικής Αντιστάσεως στον περιφερικό δρόμο. Την λεπτεπίλεπτη κομμωτική τέχνη, την μετέδωσε στην κόρη της Μαρία Ζουμπουλίκου- Πετροπούλου.

Στην συνέχεια άνοιξαν πολλά άλλα νέα κομμωτήρια, αφού η φημισμένη ‘Σχολή Αμάραντου’ έδωσε την ‘χρυσή χτένα’ και την   ευκαιρία, να εκπαιδευθούν πολλές κοπέλες στην τέχνη της κομμωτικής.   Έτσι σήμερα έχουμε πολλά σύγχρονα κομμωτήρια για γυναίκες, που θέλουν να είναι πάντα περιποιημένες ‘στην τρίχα.’ Επίσης έχουμε και πολλά καινούργια ανδρικά μπαρμπέρικα όπου τα ξυράφια, αντικατέστησαν οι ηλεκτρικές μηχανές ξυρίσματος και το ψαλίδι έγινε εργαλείο γλυπτικής, στα ανδρικά κεφάλια πάσης ηλικίας.

Αυτά είναι τα πρώτα μπαρμπέρικα, κουρεία και κομμωτήρια της μεταπολεμικής Κω. Φυσικά κάθε χωριό και κάθε γειτονιά, είχε και τον δικό της πρακτικό κουρέα, τον επιδέξιο μπαρμπέρη, που περιποιόταν εκτός από τους άνδρες και τις γυναίκες.

Ζητάμε συγνώμη αν παραλείψαμε κάποια παλιά μπαρμπέρικα ή κομμωτήρια   και παρακαλούμε να μας συμπληρώσετε όσες και όσους, δεν περιλάβαμε σε αυτό το τιμητικό αφιέρωμα, στους παλιούς μπαρμπέρηδες και κομμωτές του νησιού μας.

Ξανθίππη Αγρέλλη