Ν. Μυλωνάς: Διαχείριση σκουπιδιών, ΧΥΤΑ, ανακύκλωση. Ζητούμενο η τοπική πολιτική για το περιβάλλον

Θεμα: διαχείριση σκουπιδιών, ΧΥΤΑ, ανακύκλωση.

Ζητούμενο η τοπική πολιτική για το περιβάλλον

— Πέρασαν αιώνες ζωής στο νησί μας χωρίς σκουπίδια και ρύπανση του περιβάλλοντος, αφότου ο τουρισμός επισκίασε κάθε άλλη παραγωγική δραστηριότητα χρειάστηκαν 15 χρόνια συζητήσεων για να περάσουμε από τις χωματερές στον ΧΥΤΑ, 2 χρόνια για την κατασκευή του, κόστισε 3.5 εκ. ευρώ, ξεκίνησε να λειτουργεί όπως-όπως το 2009, πήρε φωτιά 3 φορές, πρόσφερε δωρεάν υπηρεσίες στους κατοίκους και κυρίως στις επιχειρήσεις για 7 χρόνια (ελέω πελατειακών υποχρεώσεων των δημοτικών αρχών) και από την ‘’επάρατο 1 Απριλίου 2016’’ κατολίσθηση των πρανών έχει οργανικά τεθεί εκτός λειτουργίας εφ όσον τα εσωτερικά του όργανα (οι μηχανισμοί των στραγγισμάτων και ο βιολογικός σταθμός) δεν λειτουργούν!

—Όλα αυτά τα χρόνια δεν υπήρξε ούτε ένας έλεγχος λειτουργίας του από τις αρμόδιες υπηρεσίες!

—Δεν τηρηθήκαν οι δεσμεύσεις που υπήρχαν από τις συμβάσεις κατασκευής του!

—Στον ήδη κορεσμένο χώρο των 2 κύτταρων του ‘’κατ όνομα’’ πλέον ΧΥΤΑ εξακολουθούμε να εναποθέτουμε ετησίως τους 30.000 τόνους σκουπιδιών ρισκάροντας την φέρουσα ικανότητα σε καθιζήσεις και σε τρομερά επικίνδυνους ανεπεξέργαστους αέριους και υγρούς ρύπους.

—Το πρόβλημα της αποκατάστασης του χώρου του ΧΥΤΑ δεν προχωρά και η επέκταση έχει μπλοκάρει (γιατί εξαρτήθηκε από την αποκατάσταση με την ένταξη της στην ίδια χρηματοδότηση).

—Όσο για την ιδιωτικοποιημένη διαχείριση των ανακυκλώσιμων είναι μεταξύ φθοράς και απραξίας και αρκεί να περάσεις από τον δρόμο για να δεις μια απαράδεκτη κατάσταση.

—Ακόμη και τώρα το πρόβλημα της διαχείρισης διαβάζεται με λάθος τρόπο και λύση για την μη επανάληψη του ‘’κακού παρελθόντος’’ δεν προετοιμάζεται.

Η ευθύνη του Δήμου μας σε σχέση με τον ΧΥΤΑ ήταν και είναι η τήρηση των υποχρεώσεων σε τεχνικό, οικονομικό, περιβαλλοντικό επίπεδο που εγγράφως έχει δεσμευτεί. Η ≪Εγκριση Περιβαλλοντικών όρων για την κατασκευή και λειτουργία Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ Νήσου Κω) γράφει:

1. παράγραφος:‘’Δ1.- 2.15 Κατά τη φάση σχεδιασμού του έργου απαιτείται η πρόγνωση ευστάθειας του ΧΥΤΑ, στη βάση των εκτιμήσεων και υπολογισμών … Ο έλεγχος των εκτιμήσεων και των υπολογισμών θα γίνεται από τον αρμόδιο Φορέα (Δήμο Κω)’’. Άρα ο Δήμος που είχε την ευθύνη μη παρακολούθησης του φαινομένου, δεν το έκανε γι αυτό δεν λήφθηκε κανένα προληπτικό μέτρο εκτός του να τεθεί εκτός λειτουργίας ο βιολογικός επεξεργασίας των στραγγισμάτων.

2. στην παράγραφο:‘’Δ2. τεχνικά έργα και έργα αντιρρύπανσης 5. Έργα διαχείρισης στραγγισμάτων: περιγράφονται μια σειρά προβλέψεων για τις σωληνώσεις στραγγισμάτων και την εγκατάσταση βιολογικής επεξεργασίας τους’’. Ο βιολογικός του ΧΥΤΑ υπολειτουργούσε για 2 χρόνια με τον φόβο της κατάρρευσης. Δεν λειτουργούσε τον τελευταίο χειμώνα 2015-16 και τελικά κατέρρευσε αρχές του 2016. Δεν θα λειτουργήσει μέχρι την δημιουργία νέου μαζί με την επέκταση. Ποιες είναι οι συνέπειες; ο Δήμος ευθύνεται γιατί δεν είχε και δεν έχει εναλλακτική προσωρινή φθηνή και πρόχειρη λύση εκτός αυτού που γίνεται: τα μάτια κλειστά (και το στόμα θα συμπληρώναμε)! Μια λύση χωρίς σοβαρές συνέπειες ρύπανσης του περιβάλλοντος, θα ήταν η ελεγχόμενη και ρυθμιζόμενη ανακυκλοφορία των στραγγισμάτων των λειτουργούντων σωληνώσεων που θα απαιτούσε μια δεξαμενή αποθήκευσης από την οποία θα γίνεται η άντληση για επανακυκλοφορία.

3. Παράγραφος:‘’6. Έργα υποδομής και διαχείρισης βιοαερίου 6.2 Θα κατασκευαστεί δίκτυο συλλογής, μεταφοράς και καύσης σε πυρσό. 6.9 Το βιοαέριο να διοχετεύεται στην ελεγχόμενη μονάδα καύσης υψηλής θερμοκρασίας τουλάχιστον 8500 C!’’’. Ο πυρσός δούλεψε λένε κάποιες φορές! Μα η παραγωγή αερίων μετά τον 2013 προβλέπετε στην μελέτη ότι σταθεροποιείται στα 100μ3/την ώρα! Αρα θα έπρεπε να λειτουργεί συνεχώς! Δεν λειτούργησε ποτέ. Γιατί; γιατί δεν συνδέθηκε το δίκτυο συλλογής του βιοαερίου με τον Πυρσό! Τόσο απλά! Τώρα, αφού κατέρρευσε η βάση με τον μηχανισμό του πυρσού και καταστραφήκαν οι σωληνώσεις από τον ΧΥΤΑ προς τον πυρσό, το βιοαέριο (μεθάνιο CH4 και διοξείδιο του άνθρακα CO2) εκλύεται στην ατμόσφαιρα, κατά παράβαση νομοθεσίας και καλής πρακτικής ενός ΧΥΤΑ και οι εργαζόμενοι στον χώρο πρέπει να ενημερωθούν για τους κινδύνους που υπάρχουν και να τους παρασχεθούν μέτρα προστασίας!

4. Παράγραφος:‘’8. Παρακολούθηση- Επιτήρηση 8.5 Η συγκέντρωση των στοιχείων αφορά: α) γενικές αρχές παραλαβής αποβλήτων (ποσότητες, είδος, …) β) έλεγχοι λειτουργίας του έργου (χρονική διάρκεια λειτουργίας και παύσεων, βλάβες, αιτίες αστοχιών, μέτρα αποκατάστασης, είδος και έκταση μέτρων για την συντήρηση της μονάδας γ) μετρήσεις και έλεγχοι οσμών στην περιμετρική ζώνη δ) Μετρήσεις και έλεγχοι απαερίων θορύβου και σκόνης, ε) το σχέδιο λειτουργίας’’ κλπ. Λειτούργησε μόνο η καταγραφή οχημάτων και βάρους απορριμμάτων. Οσμές και αέρια ούτε μετρήθηκαν ούτε μπορούν πια να μετρηθούν λόγω της κατάρρευσης της βάσης στην όποια ήταν εγκατεστημένοι οι αισθητήρες έλεγχου. Αρα έχουμε πλήρη παραβίαση της Νομοθεσίας. Σε ένα ΧΥΤΑ πρέπει να εφαρμόζεται Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης με την καταγραφή (και αξιολόγηση) για το σύνολο των παραμέτρων που ορίζει η Νομοθεσία και η ΑΕΠΟ του έργου!

5. Παράγραφος:‘’9. Αποκατάσταση του ΧΥΤΑ 9.1 Οι εργασίες αποκατάστασης του ΧΥΤΑ θα ξεκινούν αμέσως μετά την ολοκλήρωση των εργασιών κάθε φάσης διάθεσης χωριστά και θα εξελίσσονται σταδιακά…’’ Όμως το Α! κύτταρο ολοκλήρωσε την λειτουργία του εδώ και 4 χρόνια χωρίς καμία αποκατάσταση ενώ και στα 2 αν και πλήρη εξακολουθούν να δέχονται απορρίμματα εξ ανάγκης. 

Η αποκατάσταση τους δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί, αλλά μόνο να κατασκευαστούν από ίδιους πόρους μέσω των χρημάτων του Τέλους Χρήσης που όφειλε να δημιουργηθεί για την Αποκατάσταση.

6. Παράγραφος:‘’ΣΤ. Τήρηση αρχείων-Ετήσια Έκθεση, μια σειρά υποχρεώσεις…’’Υπάρχουν στοιχεία μόνο για ότι αφορά το βαρος απορριμμάτων και κίνησης οχημάτων. Ποιες είναι οι συνέπειες; Δεν ξέρουμε πού πάν’ τα τέσσερα…

7. Έχοντας αχρηστευτεί όλοι οι μηχανισμοί έλεγχου και παρακολούθησης αλλά και οι μηχανισμοί διαχείρισης του περιβαλλοντικού φορτίου του ΧΥΤΑ Κω στο ερώτημα τι να κάνουμε η απάντηση είναι:

α) καταγραφή του τι κατασκευάστηκε και τι υπάρχει σήμερα,

β) τι προβλήματα (ποσοτικοποιημένα) δημιουργούνται,

γ) ποιες είναι η εναλλακτικές λύσεις αντιμετώπισης του θέματος, ε) κοστολόγηση των λύσεων,

στ) χρονοδιάγραμμα υλοποίησης,

ζ) πηγές χρηματοδότησης των νέων υποδομών.

Προϋπόθεση κάθε αλλαγής στην διαχείριση των απορριμμάτων είναι η αυτοχρηματοδότηση!

Η πολιτική του να μην επιβαρύνουμε τον τουρισμό και ακριβέστερα τις μεγάλες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που τετραπλασιάζουν τον Αύγουστο με το όγκο των σκουπιδιών το κόστος διαχείρισης, αποδείχτηκα καταστροφική! Η απροθυμία της κάθε δημοτικής ηγεσίας στην διόρθωση των επιφανειών των ξενοδοχείων ήταν παροιμιώδης! Ο Δήμος αποδεικνύει με την κακή διαχείριση των σκουπιδιών την αφερεγγυότητα του στα μεγάλα τοπικά ζητήματα! Οι δημοτικές αρχές με την τακτική τους δρομολογούν την ιδιωτικοποίηση. Μόνο που και αυτή όπως πάει να γίνει δεν θα είναι λύση! Η κατάσταση στην ιδιωτικοποιημένη διαχείριση των ανακυκλώσιμων το αποδεικνύει!

8. Πίσω από όλη την κακή κατάσταση και τις παραλήψεις που περιγράψαμε είναι ο πολιτικά λαθεμένος τρόπος που εξακολουθούμε να βλέπουμε το θεμα των σκουπιδιών. Μπορεί η κατασκευάστρια εταιρεία μελέτης-κατασκευής να έχει ευθύνη γιατί αυτή επέλεξε την τοποθέτηση δεξαμενών βιολογικού στην θέση της κατάρρευσης. Ακολούθησαν όμως τα δικά μας τοπικά λάθη της παραλαβής και προ πάντων της κακής διαχείρισης. Ακολούθησαν η σιωπή και η αδιαφορία. Το πολιτικό σφάλμα (ή έγκλημα..) είναι ότι με ευθύνη της τότε και των μετέπειτα δημοτικής αρχής δεν εντάχθηκε ο ΧΥΤΑ στην τοπική ζωή ως καινοτομία και εκσυγχρονισμός! Αντίθετα υπήρξε χυδαία πολιτική εκμετάλλευση του! εντάχθηκε στην παραγωγή τζάμπα με αντιστάθμισμα τα πολιτικά οφέλη! Πολιτικά είναι τα αίτια της σημερινής απαράδεκτης κατάστασης! Τα τεχνικά λάθη, οι κατολισθήσεις και η ανημπόρια να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα είναι οι αφορμές.

Η 5 Ιουνίου μας θυμίζει την ανάγκη μεγάλων αλλαγών που πρέπει να γίνουν στο νησί μας.

(Σημ: το δεύτερο από 3 κείμενα για την 5^η Ιουνίου 2018).

Ν. Μυλωνάς (δημοτικός σύμβουλος)