Αρχαία Ιεράπολις της Μ. Ασίας: Αναμφισβήτητα ένα από τα πλέον ελκυστικά αξιοθέατα της σημερινής Τουρκίας | Η Ελλάδα παραμένει εκεί ολοζώντανη

Αρχαία Ιεράπολις της Μ. Ασίας: Αναμφισβήτητα ένα από τα πλέον ελκυστικά αξιοθέατα της σημερινής Τουρκίας

Γράφει η Κατερίνα Παπαθωμά – Μαστοροπούλου

Η αρχαία Ιεράπολις της Μ. Ασίας είναι αναμφισβήτητα ένα από τα πλέον ελκυστικά αξιοθέατα της σημερινής Τουρκίας. Τον μοναδικό αυτό τόπο αξιωθήκαμε να επισκεφτούμε πρόσφατα, ξεκινώντας από την αρχαία Αλικαρνασσό (σημερινό Bodrum). Εντυπωσιακή και συγκινητική η κυκλική διαδρομή μας: Μύλασα, Στρατονίκεια, Αλάβανδα, Τράλλεις (σημ. Αϊδίνι), Νύσσα, Κολοσσαί, Χώνναι, Αφροδισιάς, Μόγολα (σημ. Μούγλα). Πλούτος εικόνων, τοπίων, αρχαίων ερειπίων και συναισθημάτων.

Η Ιεράπολις βρίσκεται στην καρδιά σχεδόν της αρχαίας Φρυγίας, κοντά στην Λαοδίκεια, στη συμβολή του ποταμού Λύκου με τον Μαίανδρο, απ’ όπου ξεκινά ο ευφορότατος απέραντος κάμπος, που καταλήγει στη θάλασσα της Μιλήτου. Ένας τόπος σπάνιας ομορφιάς, περίφημος και προικισμένος με θερμά ύδατα, «άτινα πηγνύμενα ευκόλως μετεβάλλοντο εις πώρον», κατά τον Στράβωνα. Σήμερον είναι πασίγνωστη ως Pammukale, Παμμούκαλε, (cotton castle = Φρούριον βάμβακος), καλούμενη ούτως «εκ της λευκότητος των επί των ερειπίων της αποθεμάτων των θερμών πηγών». Ένεκα λοιπόν των αφθόνων υδάτων της είχε και ακμαία βιομηχανία βαφής ερίων φημισμένων κατά την αρχαιότητα. Και φυσικά ένεκα του πλούτου της υπήρξε κέντρο θρησκευτικών εορτών και αγώνων, εξ ού και η ονομασία της Ιερά-πολις. Απλώνεται σε μεγάλη έκταση και είναι κατάσπαρτη από λείψανα ιερών, αρχαίων και χριστιανικών (διετέλεσε μάλιστα και έδρα επισκόπου), λουτρώνων, αψίδων και άλλων αρχαίων κτηρίων, θέατρον καλώς διατηρούμενον κ.λ.π.

Με αφορμή την θαυμάσια αυτή περιήγηση στην αρχαία Ιεράπολη, θα ήθελα να διατυπώσω μερικές σκέψεις μου. Κατ’ αρχήν αποδεχόμενη τις τεκμηριωμένες απόψεις του Τ. Αθανασιάδη στην Εστία (10/6/2017) προσθέτω μία επί πλέον μαρτυρία: απ’ όσο γνωρίζω οι εξ Ανατολών γείτονές μας αποφεύγουν να χρησιμοποιούν τον όρο Ελληνικός, κάτι που δεν συμβαίνει με τους όρους Ιωνικός, Ρωμαϊκός ή Φρυγικός, όπως για παράδειγμα, στην περίπτωση της Ιεράπολης. Θα πρέπει να αναφέρομε εδώ τον σοφό μυθογράφο Αίσωπο, που καταγόταν από την περιοχή της εξελληνισμένης πλέον Φρυγίας και δη από την τάξιν των δούλων! Επίσης ως προς το θέμα των εισιτηρίων, αν και το έχομε ξαναθίξει, το επαναλαμβάνομε: ουδέν άλλο νόμισμα είναι αποδεκτόν παρά μόνον οι Τουρκικές λίρες! Όσον αφορά τώρα την αξιοποίηση, προβολή και φυσικά την εκμετάλλευση των φυσικών πηγών και των μνημείων, είναι πράγματι θαυμασμού άξιον. Η επιμελημένη ανάδειξη των αρχαιοτήτων, η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, αλλά και η όλη εκσυγχρονισμένη οργάνωση (Ευρωπαϊκών προδιαγραφών) προς διευκόλυνση των μυριάδων επισκεπτών συντελούν στην μετεξέλιξη της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ιεραπόλεως σε τεράστιο χρυσωρυχείο. Η Ιεράπολις είναι πλέον σήμερα, όπου βασιλεύει παντού ο κερδώος Ερμής, «Χρυσούπολις». Άθελά του αντιπαραθέτει κανείς την Ελλαδική, εν πολλοίς, εγκατάλειψη των αρχαιοτήτων μας. Πολλές φορές πράγματι θλίβεται κανείς βλέποντας παραμελημένα πολλά δυστυχώς μνημεία στη χώρα μας κι ας μην έχουν συγκριτικά το μέγεθος της Ιεράπολης. Ας μου επιτραπεί να αναφερθώ εδώ σε δύο μόνο σημαντικά μνημεία της ιδιαίτερης πατρίδας μου (αρχαίος δήμος Αντιμαχειδών, σημερινή Αντιμάχεια, Κω): το ιπποτικό κάστρο και η παρά θιν’ αλός Παλαιοχριστιανική Βασιλική του Αγ. Στεφάνου, που έχουν αφεθεί κυριολεκτικά στη φθορά του χρόνου, του Αίολου και των αιγοπροβάτων ή χρησιμοποιούνται είτε ως τεμένη Αφροδίτης είτε ως αποδυτήρια από τους καθημερινούς αμέτρητους επισκέπτες και μάλιστα δωρεάν! Είναι ν’ απορεί κανείς, πώς απαιτούμε να μας σέβονται οι άλλοι, όταν εμείς πρώτοι δεν σεβόμαστε τον εαυτό μας και τον πολιτισμό μας. Αναμφίβολα οι ξένοι επισκέπτες αν πλήρωναν κάποιο εισιτήριο, σε περιποιημένους βέβαια χώρους, θα μας σεβόντουσαν περισσότερο. Διερωτάται λοιπόν κανείς, αν οι δανεικοί πακτωλοί, που χρέωσαν στις πλάτες του Ελληνικού Λαού οι ανάξιοι ηγέτες του, αναλωνόντουσαν για αληθινό νοικοκύρεμα της πολιτιστικής κληρονομιάς μας, ίσως ξαλάφρωναν το χρέος της δύσμοιρης πατρίδας μας. Και κατ’ ακολουθίαν θα μας έσωζαν οι «παππούδες» μας, όπως και σήμερα «καλή ώρα», που οι πενιχρές συντάξεις των γερόντων συντηρούν και τους νεότερους. Αλλά δυστυχώς οι εκσυγχρονισμένες κατακτήσεις των ανίσχυρων καθορίζουν και τα κελεύσματα των ισχυρών ηνιόχων των Λαών της γης. Ας μη ξεχνούμε άλλωστε τους οικονομικούς «φερτούς» του Παπαδιαμάντη, που, αν και προηγήθηκαν, δεν κατάφεραν δυστυχώς να μας αφυπνίσουν. Και κάτι ακόμα που αφορά τις εκπαιδευτικές εκδρομές των παιδιών μας. Η αφελληνισμένη παιδεία που παρέχεται στα παιδιά του Ελληνικού Λαού έχει συντελέσει στην ανησυχητική απογλωσσοποίηση, αποϊστορικοποίηση και γενικότερα στην κλονισμένη και μειωμένη εθνική αυτοπεποίθηση. Μήπως θα πρέπει λοιπόν αντικρούοντας όλα αυτά να επαναπροσδιορίσομε τους προορισμούς των δήθεν εκπαιδευτικών εκδρομών μας; Η πατρίδα μας είναι τόσο μικρή σε έκταση, αλλά τόσο μεγάλη σε χρόνο. Την γνωρίζομε όμως; Όταν οι περισσότεροι ξένοι (που και διαθέτουν και εξάγουν υψηλή παιδεία) την αναζητούν μ’ ένα βιβλίο στο χέρι, εμείς και την αγνοούμε και την περιφρονούμε. Πόσοι, για παράδειγμα, γνωρίζομε τον τεράστιο ναό του Απόλλωνα στα Δίδυμα (σημερινή Τουρκική πόλη Didim) που αντίστοιχός του δεν υπάρχει σε ολόκληρο τον Ελλαδικό χώρο; Η πνευματική οικουμενικότητα της πατρίδας μας απαιτεί και επιβάλλει να την γνωρίσομε και εντός και εκτός των Ελλαδικών ορίων, κάνοντας έτσι πράξη την άποψη του Δ. Καμπούργλου: «Όλα τα Έθνη, για να προοδεύσουν, πρέπει να βαδίσουν εμπρός, πλην του Ελληνικού, που πρέπει να στραφεί πίσω». Επ’ ευκαιρία κάτι ανάλογο θα προτείναμε και στο θέμα της γλώσσας. Ο Έλληνας φοιτητής θα πρέπει πρωτίστως να γνωρίζει τον Όμηρο (να τον κατανοεί) και δευτερευόντως τί γράφτηκε για τον Όμηρο (περισσότερα γι’ αυτό σε μιά άλλη ευκαιρία).

Εν κατακλείδι φεύγοντας από την Magna Grecia της Ανατολής καταλήγομε πάντα στην ίδια διαπίστωση: κι αν έφυγαν οι Έλληνες από τις πανάρχαιες εστίες τους, η Ελλάδα παραμένει εκεί ολοζώντανη.